Glossa magna

Psalmus 24

Numérotation du verset Ps. 24,1 

¶ In finem1
¶Codd. : (Ps.24): D14 D30 Rusch Ps-G, def. C
1 In finem Ps-G (I L W V D²) Ω X ΩS Rusch Clementina cum Ps-R ] om. Φ D14 D30 Ps-G
Psalmus
David2.
2 Psalmus David Ω X] Diapsalma David Φ D14 , + doctrina confessionis D30
Numérotation du verset Ps. 24,1 I

Ad te Domine3
3 Domine] om. Ω M cum Ps-ε
levavi
animam meam ¦
Numérotation du verset Ps. 24,2 

Deus meus in te confido
non erubescam.
Numérotation du verset Ps. 24,3 II

Neque irrideant me
inimici mei ¦
etenim universi qui sustinent te
non confundentur.
Numérotation du verset Ps. 24,4 III

Confundantur omnes
iniqua agentes ¦
supervacue.
Numérotation du verset Ps. 24,IV 

Vias tuas
Domine
demonstra mihi ¦
et semitas tuas
doce4 me.
4 doce D14 D30 * P10489 Rusch Ps-G ] edoce Ps-G (L M² V D) D30 ² Ω Rusch Clementina cum Ps-R ; Cor2 (antiq. non habent)
Numérotation du verset Ps. 24,5 V

Dirige me
in veritate tua5 et doce me ¦
5 veritate tua plerique codd. et edd. D14 D30 P10489 Rusch cum Ps-R ] veritatem tuam Ps-G
quia6 tu es Deus salvator meus,
6 quia D14 D30 Ω P10489 Rusch cum Ps-R ] quoniam Ps-G
et te
sustinui tota die. 7
7 <divisio.> tua... doce me¦ D30 etc. ] tua¦... me P10489
Numérotation du verset Ps. 24,6 VI

Reminiscere
miserationum tuarum
Domine ¦ et misericordiarum tuarum
que8 a seculo sunt.
8 que plerique codd. et edd. D14 D30 P10489 Rusch cum Ps-R ] quia Ps-G (R M* ΦRV)
Numérotation du verset Ps. 24,7 

Delicta iuventutis mee ¦
et ignorantias meas
ne memineris.
Numérotation du verset Ps. 24,VII 

Secundum misericordiam tuam
memento mei
tu ¦
propter bonitatem tuam
Domine.
Numérotation du verset Ps. 24,8 VIII

Dulcis
et rectus Dominus ¦ propter
hoc legem dabit
delinquentibus in via.
Numérotation du verset Ps. 24,9 IX

Diriget
mansuetos
in iudicio ¦ docebit mites vias suas.
Numérotation du verset Ps. 24,10 X

Universe vie
Domini misericordia et veritas ¦
requirentibus
testamentum eius
et testimonia eius.
Numérotation du verset Ps. 24,11 XI

Propter nomen tuum
Domine9 propitiaberis
9 Domine D14 D30 P10489 Rusch cum Ps-R ] + et Ps-G
peccato meo ¦
multum est enim.
Numérotation du verset Ps. 24,12 XII

Quis est
homo
qui timet
Dominum ¦
legem statuit10 ei
10 statuit D14 D30 P10489 Rusch cum Ps-R ] statuet Ps-G
in via
quam elegit.
Numérotation du verset Ps. 24,13 XIII

Anima eius in bonis demorabitur ¦
et semen eius11
11 eius plerique codd. et edd. D14 D30 Ω P15205 Δ Rusch cum Ps-R ] ipsius Ps-G
hereditabit terram.
Numérotation du verset Ps. 24,14 XIV

Firmamentum est Dominus
timentibus eum ¦
et testamentum ipsius
ut manifestetur illis.
Numérotation du verset Ps. 24,15 XV

Oculi mei
semper ad Dominum ¦
quoniam ipse evellet de laqueo pedes meos.
Numérotation du verset Ps. 24,16 XVI

Respice
in me
et miserere mei ¦
quoniam12
12 quoniam Ps-G (F L) Rusch cum Ps-R ] quia D14 D30² (al. m. ut vid.) P10489 Ps-G
unicus et pauper sum ego.
Numérotation du verset Ps. 24,17 XVII

Tribulationes
cordis mei multiplicate sunt ¦
de necessitatibus meis erue me.
Numérotation du verset Ps. 24,18 XVIII

Vide
humilitatem meam
et laborem meum ¦
et dimitte
universa delicta mea.
Numérotation du verset Ps. 24,19 XIX

Respice inimicos meos
quoniam multiplicati sunt ¦
et odio iniquo oderunt me.
Numérotation du verset Ps. 24,20 XX

Custodi
animam meam
et erue me ¦
non erubescam
quoniam speravi in te.
Numérotation du verset Ps. 24,21 XXI

Innocentes et recti adheserunt mihi ¦
quia sustinui te.
Numérotation du verset Ps. 24,22 XXII

Libera Deus Israel ¦
ex omnibus tribulationibus suis.

Psalmus 24

Numérotation du verset Ps. 24,1 
prol.|
marg.| Ad te, Domine, levavi animam meam. Titulus: In finem, psalmus David. Psalmus iste est consolatio fidelium contra adversa seculi. [Alciun.] Ecce hec oratio Ecclesie in hoc seculo graviter afflicte, quasi oratio populi in Babylone graviter constituti. Hic enim Ecclesia loquitur, quasi penitens graviter flagellatus, qui preponitur aliis ne murmurent in adversis, qui in se expertus misericordiam et iustitiam Dei, per misericordiam blanditur, per iustitiam terret. [CASSIODORUS.] Et est hic psalmus primus per litteras Hebrei alphabeti digestus, et si non per omnes. {191.252D} Quidam enim scribuntur per omnes; quidam non. Illi qui per omnes scribuntur, illos significant qui omnibus perfecti virtutibus cantant Dei laudes. Qui non per omnes, minus perfectos laudatores significant. Et est sensus tituli: Psalmus iste dirigit nos in finem, id est in Christum, attribuitur David (GLOSSA INTERLINEARIS.) id est Ecclesie, que hic loquitur in persona penitentis, per flagella correcti.
marg.| Intentio monet in adversis non murmurare, sed ad Deum respicere. Modus tripartitus est psalmus, primo petit doceri vias Dei, quia ad Dominum erectus est. Secundo orat pro peccatis dimittendis, pro prioribus, {191.253A} et his que quotidie fiunt, ibi reminiscere etc. Tertio agit de eternis, ostendens quomodo habeantur, ibi quis est homo. Ecclesia itaque ut secure valeat petere que sequuntur, premittit de suo desiderio et dilectione quam habet erga Deum, sic ad ipsum loquens: OA
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 24,1 
I
prol.|
Numérotation du verset Ps. 24,2 
prol.|
marg.| [HIERONYMUS.] Domine, ego levavi spirituali desiderio de terra, a similitudine grani quod in terra ortum surgit in altum. Si vero in imo iaceat, conculcatur, atque computrescit, quid? animam meam [AUGUSTINUS.] que carnalibus desideriis conculcata premebatur in terra. Quo levavi? [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] ad te amplexandum {191.253B} et contemplandum. [ALCUINUS.] Facile terrena despicit, qui ad divina conspicienda se erigit; et o Deus meus [AUGUSTINUS.] ego expertus in malis meam infirmitatem, iam in te confido, non in me, qui prius in me confidens volui esse sicut Deus. Unde ad hanc infirmitatem carnis perductus de superbia mea erubui. Iam ergo, in te solo confido. Et ideo, non erubescam per peccatum quod de me procedat, de eo unde confido: quod esset, si illud perderem. Spes enim non confundit. Nec etiam per peccatum quod fit ex inimicorum suggestione, illud perdam. Et hoc est quod ait:B
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 24,3 
II
prol.|
marg.| {191.253C} Neque irrideant me inimici mei 1 id est non prevaleant mihi. Hec oratio vim enuntiationis habet, quasi diceret: Non prevalebunt mihi, quod quidem oro, inimici mei, omnis modi [AUGUSTINUS.] scilicet visibiles et invisibiles, et precipue illi qui serpentinis atque occultis suggestionibus insidiantes et suggerentes ad hec mala me deiecerunt. [ALCUINUS.] Et certus sum de eo quod peto, quia in nullo sustinente patienter fallit. 2 Hoc est quod ait, etenim universi qui sustinent te, id est qui patienter ferunt pondus dici et estus (Mt. 20), id est presentis tribulationis, donec venias, non confundentur per se, vel per inimicos, id est per peccatum a se, vel ab inimicis exiens.C
C ¶Codd. : PL191
1 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
2 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 24,4 
III
prol.|
marg.| {253D} Confundantur. 3 quasi4 : Sustinentes te non confundentur, sed confundantur, hic pro peccatis salubriter, vel si hic nolunt, tandem in pena eterna. Et subdit, et qui et quare [AUGUSTINUS.] scilicet omnes iniqui vel iniqua agentes, ideo quod inique faciunt ad acquirenda que transeunt. Ideo iniqua, quia supervacue agunt, id est in supervacuis laborant, quia omnia sunt vana et infructuosa, que a Deo sunt aliena.D
D ¶Codd. : PL191
3 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
4 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 24,IV 
prol.|
marg.| Vias tuas, quasi5 : Non erubescam. Et ne hoc fiat, o Domine, vias tuas, id est precepta leviora {191.254A} demonstra mihi 6 quasi7 : que visui subsunt, sicut solet manu aliquid demonstrari oculis subiectum. [CASSIODORUS.] Vie ergo sunt institutiones de ordine vite, qui convenit omnibus etiam simplicibus. Et semite sunt que occulte et anguste sunt, ut est mystica intelligentia legis, que paucis nota est. Unde subdit, et semitas tuas, id est legis intelligentias angustas et paucis notas, edoce me, quasi8 : Ea que occulta sunt, et, o Domine,E
E ¶Codd. : PL191
5 quasi] + dicat PL
6 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
7 quasi] + dicat PL
8 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 24,5 
V
prol.|
marg.| [AUGUSTINUS.] Dirige me errores fugientem in veritate tua ut recte vivam, et pie, sicut veritas tua exigit, et doce me ipsam veritatem, ut quod credo intelligam. {191.254B} Ideo dico, doce, quia per me non novi nisi mendacium. Distingue, duo petit, dirigi et doceri. [CASSIODORUS.] Dirige, ad bonam vitam pertinet; doce, ad veram scientiam, in quibus est perfectio. Sequitur: Quia tu es, quasi9 : Ideo fac quod peto quia tu es Deus salvator meus, non ego [AUGUSTINUS.] quia expulsus sum a te de paradiso in longinquam regionem, per me redire non possum, nisi occurras erranti; et item etiam ideo, quia te sustinui tota die, id est toto tractatu secularis temporis, reditus meus tuam exspectat misericordiam. Duo hic ponit commendabilia, dicendo, tu es salvator meus, et te sustinui. [CASSIODORUS.] Due enim sunt res, que bonos faciunt, scilicet ut Deum salvatorem credamus, et patienter retributionem eius exspectemus.F
F ¶Codd. : PL191
9 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 24,6 
VI
prol.|
marg.| {254C} Reminiscere. [ALCUINUS.] Secunda pars, ubi de peccatis prioribus, et de his que quotidie fiunt, orat, per misericordiam antiquis factam, et quia timet verum iudicem. quasi10 : dirigere et docere debes, quia tu es Deus, et quia sustinui te [ALCUINUS.] et si hoc non sufficit, o Domine, tu reminiscere quem homines putant oblitum, dum tardas miserationum tuarum [CASSIODORUS.] id est operum misericordie, et misericordiarum tuarum, naturaliter tibi insitarum. Miseratio enim proprie est in exhibitione bonorum misericordia, que naturaliter in Deo est, que est {191.254D} ipse Deus, que misericordie et miserationes a seculo ab initio seculi sunt. [AUGUSTINUS.] Numquam enim sine misericordia fuisti, nec peccanti homini miseratio tua defuit: qui etiam peccantem hominem non vanitati quidem, sed in spe subiecisti. [ALCUINUS.] Ne ergo in me fallat, quod ab initio seculi inceptum est.G
G ¶Codd. : PL191
10 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 24,7 
prol.|
marg.| Delicta. quasi11 : Reminiscere misericordie, et per misericordiam tuam ne memineris [AUGUSTINUS.] id est ne serves ad vindictam perpetuam, delicta, quibus viam equitatis dereliqui, iuventutis mee. [CASSIODORUS.] id est confidentis [AUGUSTINUS.] et precipitis audacie mee ignorantias meas. Vel ignorantie mee, id est peccata que ignoranter feci, vel que feci antequam {191.255A} crederem. [CASSIODORUS.] Delicta enim sunt, quando derelinquitur scienter via equitatis. Iuventus non accipitur hic pro etate, sed pro precipitationis audacia, que est tunc, quando color animi modestiam excedit. Ignorantias dicit peccata ignoranter facta; facimus enim que mala esse nescimus, etiam post baptismum et fidem. Vel ignorantias dicit, peccata ante fidem commissa. [HIERONYMUS.] Vel delicta iuventutis dicit peccata, que quasi in adolescentia gessit, scilicet antequam de domo iniqui patris, id est diaboli exiret, de quo dicitur: Vos ex patre diabolo estis (Io. 8). Delicta ignorantie, dicit ea que sunt in parvulis, qui vel originali peccato tenentur. Et est, delicta iuventutis mee [CASSIODORUS.] id est que feci adhuc iuvenis in {191.255B} domo prioris mei, scilicet diaboli. Et delicta ignorantie mee, id est originale peccatum, quod in parvulis ne memineris, id est ne serves ad eternam ultionem.H
H ¶Codd. : PL191
11 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 24,VII 
prol.|
marg.| Secundum misericordiam, quasi12 : Ne memineris dico, sed potius memento mei 13 id est vide misericorditer quam fragilis nature sim [AUGUSTINUS.] tu cuius opus est misereri, et peccata dimittere. Memento dico, non secundum iram qua ego sum dignus [ALCUINUS.] sed secundum misericordiam tuam, qua me querere dignatus es, qua te digna est, quasi14 : Ut ampla est misericordia tua, ita ample miserearis mei. 15 Et, o Domine, memento {191.255C} mei, non propter meum meritum [ALCUINUS.] sed propter bonitatem tuam naturaliter tibi insitam, qua omnia ex nihilo fecisti. Distingue inter misericordiam et bonitatem. [CASSIODORUS.] Misericordia est proprie erga miseros; bonitas erga quoslibet, facit autem Deus bonum, et a miseris imploratus, et bonitate ductus. Nemo enim bonus ex se, nisi solus Deus (Lc. 18).I
I ¶Codd. : PL191
12 quasi] + dicat PL
13 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
14 quasi] + dicat PL
15 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 24,8 
VIII
prol.|
marg.| Dulcis et rectus. 16 Hic fit conversio sermonis ad homines, quibus iste fidelis loquitur, ostendens qua fiducia ita instanter petat. quasi17 : Hac fiducia peto, quia, Dominus est dulcis, {191.255D} [AUGUSTINUS.] quia peccantibus et impiis omnia priora dimittit, ubi est gratia sine meritis, et est rectus [ALCUINUS.] quia post misericordiam vocationis et venie, digna in ultimo iudicio merita requiret. Hoc ideo dicit ne lenitas eius securos nos et otiosos reddat [AUGUSTINUS.] Et propter hoc, scilicet quia misericordiam prerogavit, ut perducere in viam dabit delinquentibus legem [HIERONYMUS.] id est correctionem, vel caritatem, qua iunguntur et reconciliantur homines Deo [ALCUINUS.] dabit, ita tamen, si sunt in via, id est in fide. Vel dabit legem, ut ponat eos; in via, id est in preceptis Dei. Vel dabit in via, huius vite, ubi recte vivendum est vel necessarium est. Et DominusJ
J ¶Codd. : PL191
16 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
17 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 24,9 
IX
prol.|
marg.| {191.256A} Diriget mansuetos in iudicio [AUGUSTINUS.] Qui ei non resistunt in iudicio futuro, id est non perturbabit in iudicio eos, qui sequuntur voluntatem eius, nec resistunt ei. Et docebit hic mites, vias suas, non eos qui precurrere volunt, quasi se melius regere valeant; sed eos qui non erigunt cervicem, neque recalcitrant, cum eis iugum leve ponitur et levis sarcina.K
K ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 24,10 
X
prol.|
marg.| Universe: [AUGUSTINUS.] quasi18 : Quas vias docebit eos? Misericordiam, qua placabilis est, et veritatem, qua incorruptus est. Et universe vie Domini sunt misericordia et veritas [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] que cum {191.256B} infinite sint, in his tamen duobus includuntur, quorum unum exhibet, donando peccata, alterum iudicando merita. Misericordia enim dimittit peccata, veritas iudicat merita. Ergo universe vie Domini sunt duo adventus Filii Dei. Unus miserantis, alter iudicantis, id est in illis duobus adventibus misericordiam et veritatem manifeste nobis exhibet. In primo, misericordiam; in secundo, veritatem. Que duo tamen in omni opere Domini simul sunt, etsi non nobis manifeste appareant. Tenet autem ille vias eius, qui expertus misericordiam deponit superbiam, nullis suis meritis liberatum se videns, et deinceps cavet severitatem iudicis. Sequitur: Requirentibus etc. quasi19 : Dico quod universe vie Domini sunt misericordia et veritas, quod et si {191.256C} non aliis videtur, apparet tamen requirentibus, id est his qui requirunt testamentum eius [HIERONYMUS.] id est passionem et mortem, per quam redempti sumus, et vita promissa, nobis est reddita. Et qui requirunt testamentum eius [AUGUSTINUS.] id est qui attendunt que in prophetis et in evangelistis testatus est. Illi enim intelligunt Christum misericordem in primo adventu, et iudicem in secundo. Qui mites querunt, testamentum eius, id est mortem, quando suo sanguine nos redemit in novam vitam. Et qui requirunt testimonia eius in prophetis et evangelistis, ubi credentibus in mortem suam vitam promittit, incredulis vero minatur mortem eternam.L
L ¶Codd. : PL191
18 quasi] + dicat PL
19 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita, ab illo loco, dulcis etc. et legitur totum {191.256D} de presenti: quasi20 : Hac fiducia peto, quia, Dominus est dulcis et rectus. [CASSIODORUS.] Dulcis, quia suavia dat; rectus, quia corrigit. Et propter hoc quia dulcis et rectus, ideo non ex crudelitate, sed ex benignitate, dabit legem, correctionis vel caritatis delinquentibus, tamen si sunt, in via, fideli [ALCUINUS.] vel ad hoc ut sint in via preceptorum Dei. Vel dabit in via huius vite, ubi recte vivendum est. Dabit legem dico [CASSIODORUS.] et, in iudicio presenti, quo iudicat dum punit et corripit. Diriget mansuetos, ad meliora [ALCUINUS.] id est si mansueti sint, qui corripiuntur: quod est ex feris domiti, ut tollerent patienter flagellum emendantis patris, modelam urentis medici. Quod si mites sunt, id est lenis animi, quasi21 : naturaliter hoc habentes {191.257A} docebit eos, vias suas, id est precepta sua, pro quorum neglectu venerunt flagella. Universe, quasi dicat docebit vias, id est precepta sua. Universe, autem vie Domini, id est universa precepta eius, sunt misericordia et veritas, id est plena misericordia 51 et veritate, quod utique apparet requirentibus testamentum eius novum [CASSIODORUS.] quod egregie dicitur testamentum, ubi est clara et certa promissio hereditatis, quod etiam in morte testatoris confirmatur. Et testimonia eius, scilicet testimonia Veteris Testamenti, ubi fuerunt prophete testes promissionum.M
M ¶Codd. : PL191
20 quasi] + dicat PL
21 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 24,11 
XI
prol.|
marg.| Propter nomen tuum, Domine 22, id est {191.257B} et quia dulcis et rectus, sicut oravi facies, id est peccata que accuso dimittes. [AUGUSTINUS.] Et hoc est, o Domine propitiaberis oblato tibi sacrificio spiritus contribulatus [ALCUINUS.] peccato meo. Et hoc facies, propter nomen tuum, propter gloriam tuam, ut lauderis ab homine. Causa ad Dominum refertur. Et hoc ideo, quia non negligo, nec extenuo peccatum meum: sed puto; quod multum est.N
N ¶Codd. : PL191
22 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
prol.| Vel ita: [CASSIODORUS.] quia dulcis es, o Domine propter nomen tuum [AUGUSTINUS.] quod est Iesus, scilicet salvator, id est ut impleas rem nominis tui, propitiaberis, sacrificio spiritus contribulati, peccato meo, non solum ante fidem, sed post fidem commisso. Et necesse est enim [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] id est quia multum est, id est grande est illud peccatum, quia et in via {191.257C} fidei non deest offensio. Et ideo nisi per te non delebitur, qui non solum peccata donas, que ante fidem, sed etiam illud quod multum est [CASSIODORUS.] id est quotidie fit. Ergo propter nomen tuum parce. Hoc ideo dicit, quod non propter se sibi parci petere audet, quia quotidie peccatum eius augetur: in quo Cathari refutantur [ (60)] . Erat enim quedam secta hereticorum, qui se isto nomine, quasi propter munditiam superbissime appellabant, qui peccatoribus veniam peccatorum negat, secundas nuptias non admittit; mundiores se ceteris predicant. Unde et catharos se quasi mundos dicebant, qui si nomen suum cognoscere vellent, mundanos se potius quam mundos vocarent.O
O ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 24,12 
XII
prol.|
marg.| {257D} Quis est homo. [ALCUINUS.] Tertia pars ubi agit de eternis, ostendens quomodo habeantur, laborans et orans, ut ipse et totus Israel ab ipsis malis liberentur. Premittit autem de timore, qui est initium sapientie, quasi23 : Dominus dabit legem; et cum ita sit, vis scire cui dabit? [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] Et quasi responsum sit ei ab aliquo, volo addit quis est homo, scilicet rationalis qui timet non securus de se Dominum? [AUGUSTINUS.] Timor est, unde quis incipit venire ad sapientiam. Ideoque de illo proponit. Et quasi quis diceret: Quare hoc queris? Respondet: Ecce quare, quia Dominus, statuit ei, {191.258A} scilicet timenti legem, id est correctionem, ne iam impune peccet. Vel legem, id est completionem legis, que est caritas ei 24 dico posito in via fidei quam elegit id est quam liber apprehendit, vel ut tutam elegit, expertus per flagella non esse deviandum ab ea. Et deinde subdit de premio dicens: EtP
P ¶Codd. : PL191
23 quasi] + dicat PL
24 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 24,13 
XIII
prol.|
marg.| [CASSIODORUS.] Anima eius, post dissolutionem corporis demorabitur in bonis, quia etsi non statim post corpus habet perfectam beatitudinem, tamen in bonis demorabitur, habens simplicem stolam usque ad resurrectionis tempus, quando corpus clarificabitur. [HIERONYMUS. ALCUINUS.] Unde addit, et tandem {191.258B} semen eius, opus bonum, unde colligitur fructus hereditabit terram [AUGUSTINUS.] id est habebit solidam hereditatem instaurati corporis, quando merito boni operis quod hic fecit secundum stolam glorificati corporis accipiet, interim vero,Q
Q ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 24,14 
XIV
prol.|
marg.| Dominus [CASSIODORUS.] non homo mutabilis, est firmamentum timentibus eum [AUGUSTINUS.] Videtur infirmorum esse timor. Sed, Dominus est firmamentum timentibus eum [CASSIODORUS.] quia timor Dei dat firmitatem, humanus diffidentiam. Et, Dominus facit ut testamentum ipsius manifestetur illis [AUGUSTINUS.] id est ut manifestetur illis hoc quod ipse testatus est, {191.258C} scilicet quod gentes et termini terre sunt hereditas Christi.
marg.| Vel ita, anima eius, timentis modo non redit in Egyptum ad ollas carnium, ut peccatorum tenebris delectetur, sed demorabitur in bonis [ALCUINUS.] id est in preceptis morabitur, quasi in deliciis. Vel modo, demorabitur, spe, et si non re, in bonis futuris. Et semen eius her. etc. [HIERONYMUS.] Id est merito boni operis sui, id est bene operando, per quod meretur vitam, excolit terram. [ALCUINUS.] Alia littera, Evam, id est carnem, mortificando vitia eius, et concupiscentias. Et preter hec, Dominus est firmamentum, timentibus eum. [CASSIODORUS.] Homo quidem est mutabilis, sed firmat Deus timentem ne in malis cedat. Idem sensus cum {191.258D} priori. Et testamentum ipsius est hoc, ut manif. illis [ALCUINUS.] id est manifestabit seipsum eis, sicut promisit dicens: Si quis sermones meos servaverit, diligam eum, et manifestabo ei meipsum (Io. 14). Et ideo, quidquid alii faciant,R
R ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 24,15 
XV
prol.|
marg.| Oculi mei [HIERONYMUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] scilicet cordis, de quibus Salomona: « Oculi sapientis in capite eius », id est in corde eius, id est omnes contuitus mei semper sunt ad Dominum [CASSIODORUS.] quia terram non intueor, nec ante me ad pedes attendo, ut solent quidam, ne incidant in laqueos, vel foveas. Ego vero ad Dominum sursum spectans non timeo {191.259A} terrena pericula, quoniam ipse quem intueor, evellet de laqueo vitiorum pedes meos, id est affectus. Vel de laqueo evellet pedes meos 25 id est de passione et morte, que tenet ligatos. Et est per simile dictum, tamquam sit incatenatus pede, qui morte tenetur.S
a Qo. 2 :14.
S ¶Codd. : PL191
25 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 24,16 
XVI
prol.|
marg.| Respice; 26 quasi27 : Et quia oculi mei sunt ad te, ergo respice etc.
26 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
27 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita iunge, oculi mei sunt ad Dominum, mei dico, ita dicentis [CASSIODORUS.] respice in me, aspicientem in te, et miserere mei, quia miser sum, et locus est misericordie quia unicus sum 28 id est non per plura distractus, sed in unitate permanens. [AUGUSTINUS.] Nulla {191.259B} enim schismata, vel hereses tenent Ecclesiam, et pauper a mundi rebus, sum ego. Ideo se unicum et pauperem dicit, ut Dei misericordiam sibi conciliet. [CASSIODORUS.] Unicus enim plus amatur, pauper plus doletur. Et item alia causa est: quia, scilicet,T
T ¶Codd. : PL191
28 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 24,17 
XVII
prol.|
marg.| Tribulationes cordis mei multiplicate sunt [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] id est tot sunt calamitates mundi, quod earum anxietas pervenit usque ad cor, abundante iniquitate, et refrigescente caritate multorum; [ALCUINUS.] et, o Domine, erue me de necessitatibus meis, id est de adversis, que necessaria sunt omnibus qui pie in Christo vivere volunt. [AUGUSTINUS.] Ideoque congrue hec vocat necessitates, {191.259C} quia hec necesse est ei tolerare usque in finem, ut salvus fiat. Et,U
U ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 24,18 
XVIII
prol.|
marg.| Vide 29 id est gratam habe, humilitatem meam, quia iactantia iustitie non me ab unitate abrumpo, et laborem meum [AUGUSTINUS.] quo indisciplinatos mihi admistos suffero. Et his sacrificiis placatus dimitte universa delicta mea, non ea tantum que feci ante fidem [AUGUSTINUS.] sed etiam que post fidem per infirmitatem, vel vite huius caliginem, admitto. Deinde pro inimicis orat, dicens: Et etiamV
V ¶Codd. : PL191
29 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 24,19 
XIX
prol.|
marg.| Respice [CASSIODORUS.] id est converte, inimicos meos, vel quia nescimus quid oremus, sicut oportet. Potest esse talis sensus; respice iniquitatem meam 30 id est fac de eis sicut scis, quoniam multiplicati sunt [AUGUSTINUS.] non solum foris infideles, sed etiam intus in Ecclesia non desunt falsi fratres. [CASSIODORUS.] Et tot hominum perditio sine dolore esse non potest. Et ideo pro eis orat, de quibus subdit [AUGUSTINUS.] et odio iniquo oderunt me, diligentem se. Sed ab eis,W
W ¶Codd. : PL191
30 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 24,20 
XX
prol.|
marg.| [GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] Custodi animam meam. Servando in his bonis que habui, nec decliner ad {191.260A} imitationem eorum [AUGUSTINUS.] et erue me a perplexitate qua mihi miscentur. Erue dico, et fac, ut non erubescam, si forte insurgunt contra me. Et debes quoniam speravi in te, non in me.
marg.| Vel ita: Non erubescam [ALCUINUS. CASSIODORUS.] quasi31 : Dico erue, et si non propter aliud, vel id est saltem ideo. ut non erubescam de hoc, quoniam speravi in te, id est ne cedat mihi erubescentie, quod speravi in te. Et ideo erue, quia factiX
X ¶Codd. : PL191
31 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 24,21 
XXI
prol.|
marg.| [ALCUINUS.] Innocentes et recti. Bona operatione per tribulationes adheserunt mihi, id est non solum corporis presentia miscentur, sed etiam consensione cordis. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Mali quidem tolerati {191.260B} sunt, et non adheserunt mente, sed recti corde mihi adheserunt. [AUGUSTINUS.] Et hoc ideo, quia non defeci a bono, sequens illos. Sed, quia sustinui te, exspectans ventilationem ultime messis tue, id est iudicium. Et tu, oY
Y ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 24,22 
XXII
prol.|
marg.| Deus libera Israel, id est eos qui sunt Israel [AUGUSTINUS.] id est populum quem ad tuam visionem preparasti. Libera, dico, ex omnibus tribulationibus suis que foris, vel intus sunt.Z
Z ¶Codd. : PL191


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 24), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 08/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_24)
Signaler un complément d'information

Notes :