Glossa magna

Psalmus 58

Numérotation du verset Ps. 58,1 

¶ In finem
¶Codd. : (Ps. 58) D30 Rusch Ps-G, def. ΩF
ne disperdas
David in tituli inscriptione
quando misit Saul
et custodivit domum eius
ut eum interficeret1.
1 domum eius] eras. D30 | e. i inv. Ps-G D30
Numérotation du verset Ps. 58,2 I

Eripe me
de inimicis meis
Deus meus2 ¦ et ab insurgentibus
2 meus D30 Rusch ] om. Ps-G
in me libera me.
Numérotation du verset Ps. 58,3 II

Eripe me de operantibus
iniquitatem ¦ et de viris sanguinum
salva me.
Numérotation du verset Ps. 58,4 III

Quia ecce
ceperunt animam meam ¦
irruerunt
in me
fortes.
Numérotation du verset Ps. 58,5 IV

Neque iniquitas mea
neque peccatum meum
Domine ¦
sine iniquitate cucurri
et direxi.
Numérotation du verset Ps. 58,6 V

Exsurge
in occursum meum
et vide ¦
et tu Domine Deus virtutum
Deus Israel.
Numérotation du verset Ps. 58,VI 

Intende ad visitandas
omnes gentes ¦
non miserearis
omnibus
qui operantur iniquitatem.3
3 iniquitatem] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 58,7 VII

Convertentur
ad vesperam†
et famem
patientur ut canes ¦
et circuibunt
civitatem.
Numérotation du verset Ps. 58,8 VIII

Ecce
loquentur in ore suo† et gladius
in labiis eorum ¦ quoniam quis audivit ?
Numérotation du verset Ps. 58,9 IX

Et
tu Domine deridebis eos ¦ ad nihilum
deduces
omnes gentes.
Numérotation du verset Ps. 58,10 X

Fortitudinem4 meam ad te custodiam ¦
4 fortitudinem] fotitudinem cacogr. Rusch
quia Deus susceptor meus
Numérotation du verset Ps. 58,11 

Deus meus
misericordia5 eius preveniet me.
5 misericordia D30 Rusch ] voluntas Ps-G
Numérotation du verset Ps. 58,12 XI

Deus ostendit6 mihi
6 ostendit] ostendet Ps-G
super inimicos meos
ne occidas eos ¦
nequando obliviscantur
populi mei.
Numérotation du verset Ps. 58,XII 

Disperge illos
in virtute tua ¦ et depone eos
protector meus Domine.
Numérotation du verset Ps. 58,13 XIII

Delictum
oris eorum sermonem
labiorum ipsorum ¦ et comprehendantur
in superbia sua.
Numérotation du verset Ps. 58,XIV 

Et de execratione
et mendacio
annuntiabuntur
Numérotation du verset Ps. 58,14 

in consummatione ¦
in ira consummationis
et non erunt.
Numérotation du verset Ps. 58,XV 

Et
scient quia Deus dominabitur7 Iacob ¦
7 dominabitur plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R ] dominatur Ps-G (R F C Q² ΦR)
et finium terre.8
8 et D30 Rusch ] om. Ps-G | terre] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 58,15 XVI

Convertentur
ad vesperam†
et famem patientur ut canes ¦
et circuibunt civitatem.
Numérotation du verset Ps. 58,16 XVII

Ipsi
dispergentur
ad manducandum ¦
si vero non fuerint saturati
et murmurabunt.
Numérotation du verset Ps. 58,17 XVIII

Ego autem
cantabo fortitudinem tuam ¦
et exaltabo mane9
9 exaltabo] exultabo D30 Ps-G
misericordiam tuam.
Numérotation du verset Ps. 58,XIX 

Quia factus es susceptor meus
et refugium meum ¦ in die tribulationis mee.
Numérotation du verset Ps. 58,18 XX

Adiutor meus
tibi psallam†
quia Deus susceptor meus
es ¦ Deus meus misericordia mea.

Psalmus 58

Numérotation du verset Ps. 58,1 
prol.|
prol.| {541A} Eripe me de inimicis meis, Deus meus. Titulus: {191.541B} In fine ne corrumpas, vel disperdas David in tituli inscriptione, quando misit Saul et custodivit domum eius, ut interficeret eum. Legitur in libro Regum quod Saul querens interficere David, misit satellites suos, ut custodirent domum David, ut eum mane exeuntem occiderent. Quod cum prescisset uxor sua Michol filia Saul, nocte deposuit eum per fenestram, et sic evasit (1Rg. 19). [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Huic historie alludit titulus, de qua tamen non agit psalm. sed de significato eius. David enim Christum significat; domus eius sepulcrum Christi; Saul regem Iudeorum; regnum Iudeorum, qui miserunt custodire sepulcrum. Sed non videtur convenire quod dicitur, scilicet ut Saul interficeret eum. Iam utique interfectus {191.541C} erat Christus, quando miserunt. Querebant autem eum interficere, non corporaliter, sed spiritualiter, id est nomen et famam eius exstinguere de gentibus, ne crederent in eum: quod tamen efficere non valuerunt. Vivit enim rex super Iudeos et gentes. Hoc et Spiritus sanctus per Prophetam predicit hic. Et est sensus: Psalmus iste tendens in finem, id est in Christum. Hoc agit, ne, tu Pilate, vel Iudee, corrumpas vel disperdas David in tituli inscriptione. Hoc idem supradixerat in aliis titulis. Frustra ergo tentat aliquis disperdere, quod toties divina prohibet auctoritas. Cum autem Pilatus dixit: Quod scripsi, scripsi (Io. 19), impletum est quod hic dicitur, scilicet ne corrumpas, vel disperdas David in tituli inscriptione. Non ideo corrumpas. {191.541D} Quando quia misit Saul, id est regnum Iudeorum, et custodivit domum eius, id est sepulcrum Christi, ut interficeret eum, id est nomen et famam eius tolleret, ne crederetur in eum. A quibus frustratis hic liberatus ostenditur, et famam habere in omnibus gentibus. Et loquitur hic integer Christus, scilicet caput et corpus.
marg.| Intentio: Monet ut nemo Christo contradicat. Modus: Tripartitus est psalmus. Primo orat liberari ascendendo ab imis ad alta. Orat etiam pro salute gentium. Secundo confirmat salutem gentium. Et orat salutem Iudeorum, ibi convertentur. Tertio affirmatur salus Iudeorum, et utroque pariete collecto, grates aguntur, ibi convertentur. Totus itaque Christus, quasi ab inimicis obsessus, clamat dicens:A
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,2 
I
prol.|
marg.| {191.542A} Eripe me de inimicis meis, Deus meus. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. HIERONYMUS. CASSIODORUS.] Factum est hoc in carne Christi, fiet et in membris, dum vero qui sine macula {191.542B} est, hoc petit. Quod necessario exspectamus ostendit. Neque enim cessant inimici nostri, diabolus et angeli eius, insurgere quotidie super nos, et illudere velle infirmitati et fragilitati nostre, et deceptionibus, suggestionibus, tentationibus quibuscumque laqueis irretire, cum adhuc in terra vivimus. Et nota quod quatuor sunt genera adversariorum, que hic distinguuntur, scilicet inimici qui nocendi votum habent, nec tamen hoc ardenter appetunt; insurgentes qui iam commoti et animo parati sunt; operantes, qui iam dura mente scelus opere complent; viri sanguinum, qui non solum contumelias ingerunt, sed etiam fundunt sanguinem: quod fecerunt Iudei qui Christum prius, post etiam apostolos occiderunt. De iis ergo ait, eripe me de inimicis meis, qui me odio {191.542C} habent, Deus meus, et libera me ab insurgentibus in me, qui verbis nocent.B
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,3 
II
prol.|
marg.| Eripe me de operantibus iniquitatem [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] scilicet qui colaphizant etc. et huiusmodi; et salva me de viris sanguinum, scilicet qui iustum, id est Christum occiderunt, post et suos.C
C ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,4 
III
prol.|
marg.| Quia ecce ceperunt animam. [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Loquitur hic Christus in persona sua. quasi1 : Eripe, salva. Quid enim illi tibi faciunt? utique mala, quia ecce ceperunt animam {191.542D} meam, scilicet vitam corporalem, quia irruerunt cum impetu in me humilem fortes in temporalibus, scilicet abundantes, qui non ponunt Deum adiutorem suum, sed sperantes in divitiis prevaluerunt in vanitate sua. Vel fortes etiam sunt superbi qui presumunt de iustitia sua, qui insultant Christo conviventi cum peccatoribus, quibus non est opus medicus; sed eum occiderunt tamquam iusti reum: sed tamen non est in eo iniquitas. Et hoc est, irruerunt in me fortes, id est de iustitia superbi, quasi in reum, sed in me peccatum non invenerunt. Unde subdit:D
D ¶Codd. : PL191
1 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 58,5 
IV
prol.|
marg.| {191.543A} Neque tamen iniquitas mea [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. HIERONYMUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS.] quam in eos fecerim, causa fuit quare irruerunt, neque peccatum meum, quod in me sit aliquomodo. Vel neque iniquitas mea, id est malevolentia fuit causa, neque peccatum meum, operis. Domine, sed sine iniquitate cucurri viam huius mundi. Unde alibi: Exsultavit ut gigas ad currendam viam (Ps. 18). Et direxi distortos quantum in me est. Vel secundum aliam litteram. Et dirigebar ad te. Et ideoE
E ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,6 
V
prol.|
marg.| Exsurge [AUGUSTINUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] qui dormire videris, id est adiuva me. Exsurge dico, in occursum meum, quasi curro ad te moerendo, et tu occurre {191.543B} mihi, et redde pro merito. Et vide, id est fac videri quomodo ad te curro, et alios dirigo, ne pravum putent quod rectum est, et sequantur.
marg.| Vel ita, exsurge in occursum meum et vide, id est innotesce, et fac videri quod exsurgis in occursum meum, id est quod tibi equalis sim. Occurrere enim non nisi de equalibus dicitur. Christus enim non desiit esse equalis Patri, licet pro nobis factus sit infirmus, qui seipsum exinanivit formam servi accipiendo (Phil. 2). Unde in Evangelio se galline comparat, dicens: Hierusalem, Hierusalem, quoties volui congregare filios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos suos sub alas, et noluisti (Mt. 23). Nulla enim avis adeo videtur infirmata propter pullos, quemadmodum {191.543C} gallina, cuius vox raucescit, fit hispidum totum corpus, deponuntur ale, laxantur plume. Et ea est materna pietas, vel caritas, que invenitur infirmitas. Sic et Christus propter nos infirmatus est, ut nostram tolleret infirmitatem; sed in ea tamen infirmitate occurrit equalis Patri. Ita enim assumpsit quod non erat, ut non amitteret quod erat. Ita ergo se exinanivit, quod dignitatem quam habebat cum Patre, nobis non demonstravit. In ipsa ergo infirmitate agnoscendus est Patri equalis, non visione corporali, sed fide, ut quod videre nondum potuimus, saltem credamus; et dum hoc credimus in nobis, ad Patrem ascendit. Unde Marie Magdalene, cui primo post resurrectionem apparuit ait: Noli me tangere: nondum enim ascendi ad Patrem {191.543D} (Io. 20). Quid est hoc, noli me tangere? Nonne postea mulieres redeuntes a monumento adoraverunt eum, et pedes eius tenuerunt? (Mt. 28.) Sed hic agit de tactu mentis, non corporis, id est non solum credas quod vides, ne hereat nimis humanitati mee aspectus tuus quasi tactus tuus. Hoc ideo dico, quod nondum ascendi ad Patrem meum, utique in corde tuo, quia nondum, postquam vidisti me mori, credis me Patri equalem. Attende quibus gradibus ascendit. Cepit enim ab infirmitate, et paulatim ascendens ad gloriam resurrectionis, et ad Patris equalitatem pervenit. Deinde sequitur oratio pro gentibus convertendis, cum ait, et tu, Domine, Deus virtutum celestium, Deus Israel, scilicet qui videris Deus unius gentis, que te colit,F
F ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,VI 
prol.|
marg.| Intende ad visitandas omnes gentes [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] quia infirme sunt omnes, ut omnes congregentur ad nuptias. (Mt. 22) Dico, intende, et tamen non miserearis omnibus qui operantur iniquitatem, ita ut relinquas peccata impunita, sed persequere, puni, converte. Et ita facit, quia nulla peccata relinquit impunita, quia vel homo penitens, vel Deus iudex punit.
marg.| Vel ita, est quedam iniquitas, quam qui facit, eius non miseretur Deus ad salutem. Hec est defensio peccatorum, quando defendit homo quod Deus odit. Unde: Est peccatum ad mortem, non pro eo dico ut quis oret (1Io.V). Et est, non miserearis omnibus qui {191.544B} operantur iniquitatem, id est illud peccatum quod est ad mortem, pro quo non est orandum.
marg.| Vel ita, visita omnes gentes; et tamen, non miserearis omnibus Iudeis, et si quibusdam.G
G ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,7 
VII
prol.|
marg.| Convertentur. [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] Secunda pars, ubi orata salus affirmatur gentium, et oratur salus Iudeorum. Dico, intende, et vere intendes, quia convertentur gentes ab idolis, ad vesperam, id est in ultima etate seculi. Et famem convertendi alios, patientur, qui dolebunt, si non poterunt convertere, ut canes, scilicet latrando contra hostes, et {191.544C} circuibunt civitatem, id est munient Ecclesiam contra hereticas impugnationes. EtH
H ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,8 
VIII
prol.|
marg.| Ecce [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] scilicet in manifesto, loquentur in ore suo, ad informationem fidelium et hereticorum impressionem, et gladius Spiritus sancti, quod est verbum Dei. Vel mors, alia littera, quod idem est; illo quippe gladio occidunt malos, ut vivant; boni percutiunt, ut sanent, erit in labiis eorum, et vere quoniam qui audivit talia, alia littera, qualia scilicet predicabunt? nullus. Ita omnes mirabuntur.
marg.| Vel ita secundum litteram nostram. Ideo frequens predicatio est in labiis, quoniam quis audivit eos? quasi pauci audient eos.I
I ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,9 
IX
prol.|
marg.| Et [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] eos qui non audient, tu, Domine, deridebis in futuro. Et omnes gentes, que te non venerantur, ad nihilum deduces tunc.
marg.| Vel ita ab illo loco, convertentur. Hic agit de Iudeis, sic, dixi, non miserearis, omnibus Iudeis, quibusdam vero misereberis, tu, quia convertentur ad vesperam, id est scrius post ascensionem, et missum Spiritum, quod antequam crucifigerent debuerunt facere; et famem, convertendi alios, patientur ut canes. Gentes ante dicebantur canes pro immunditia, sed et Iudei se canes, id est peccatores, cognoscunt, ut mulier Chananea, que se humiliter recognoscens, ait: Nam et catelli edunt de micis que cadunt de mensa {191.545A} dominorum suorum (Mt. 15). Esuriebat panem celestem. Ita et isti quia se canes agnoscunt, esuriunt et bene agunt. Male vero, qui saturati putativa sua iustitia dicunt cum phariseo: Ieiuno bis in Sabbato (Lc. 18). Circuibunt, evangelizando, civitatem, scilicet circumstantie, id est mundum qui circumstat undique; Iudeam, ubi hec dicebantur. Ecce loquentur in ore suo, id est stomachabuntur, et irascentur adversus pigros ad fidem, dicentes: Non mirum si stomachamur et irascimur, quoniam quis de Iudeis, audivit nos, id est quis de Iudeis credidit auditui nostro? quasi2 : Iudei non credunt nisi pauci. Et licet Iudei non credant, tamen per credentes Iudeos annuntiatur gentibus. Unde ait: Et gladius, vel mors, est in labiis eorum. Hic est gladius {191.545B} bis acutus, utroque incidens testamento, quo mactat Petrus reptilia sibi in disco ostensa, quando dictum est ei, Surge, Petre, macta et manduca (Act. 10). Et tu, Domine, quasi ipsi loquuntur contra pigros. Et tu, Domine, deridebis eos, id est pro nihilo habebis eos, dicentes, quis audivit, quare deridebis? quia ad nihilum deduces, pro nihilo habebis, convertere, omnes gentes, id est facile convertes, quia facile erit tibi facere ut credant in te omnes gentes. Ac si dicat: Omnes gentes Christiane future sunt. Et dicitis, quis audivit, hoc prius in persona Ecclesie: sic illi sunt fortes de se presumentes. Ego autemJ
J ¶Codd. : PL191
2 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 58,10 
X
prol.|
Numérotation du verset Ps. 58,11 
prol.|
marg.| Fortitudinem meam ad te custodiam [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] id est non a te recedam de me presumens. Illi enim fortes ideo ceciderunt, quia ad te non custodierunt fortitudinem suam, et merito ad te custodiam, quia, Deus susceptor meus es, quia de imo meo in altum suum me suscepit; Deus meus. Deinde mutans personam subdit, Deus meus, est spiritualiter, quia misericordia eius preveniet me; nihil attuli cur miseretur, nullus enim meretur dona Dei. Et quod misericordia est que prevenit me,K
K ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,12 
XI
prol.|
marg.| Deus ostendet mihi super inimicos meos, vel inimicis {191.545D} meis [AUGUSTINUS. ALCUINUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] id est per inimicos meos, id est quantam circa me habuit misericordiam demonstravit mihi in illis circa quos non habuit, quia de eadem massa aliud in honorem, aliud in contumeliam fecit. Unde Apostolus: Sustinuit vasa ire apta in interitum in multa patientia, ut notas faceret divitias suas in vasa misericordie (Rm. 9). Rogat autem statim Ecclesia pro ipsis inimicis dicens: O Deus, ne occidas eos, etsi peccata eorum, scilicet ne obliviscantur legis tue. Alia littera, hoc esset eos occidi, scilicet oblivisci legis Domini, ipsa est vera mors in profundum ire peccati.
marg.| Vel ita in persona Christi ab illo loco, fortitudinem. Et agit de Iudeis. quasi3 : Irruerunt in me fortes, scilicet Iudei, quos et si possem perdere, tamen, fortitudinem {191.546A} meam custodiam ad te, id est secundum dispositionem tuam. Et si enim possem disperdere Iudeos, tamen permitto vivere, servans fortitudinem meam ad te, id est ad tuam dispositionem. Quod debeo, quia Deus ostendit mihi, consideranti, super inimicos meos. Quid de his agendum sit cuius consilio acquiescere debeo, quia Deus est, susceptor meus, et Deus meus, et misericordia eius preveniet me, quia Christum prevenit pre consortibus suis (Ps. XLIV), cui sine mensura dedit spiritum (Io. 3). Et iste Deus, repete, ostendit mihi super inimicos meos, id est Iudeos, quid de eis sit agendum. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. ALCUINUS.] Quid tibi agendum de eis ostendit, cum pro eis orarem, ut non occidantur, et cum hec deberet dicere, non verbo, sed actu ostendit. {191.546B} Orat pro eis ad Patrem: O Deus Pater, ne occidas eos, hoc specialiter de Iudeis potest accipi. Hoc est quod Pater ei ostendit, ne occidas eos. Precatur, ne Iudei funditus pereant. Dispersi quidem sunt, ut ad conversionem provocentur. Vel ut Ecclesia ab inimicis testimonia veteris legis habeat. Ideo pro eis orat, dicens: Ne occidas eos, qui me occiderunt, sed maneat gens Iudeorum cum signo circumcisionis Sabbati pasche, ut Cain signum habuit, ut eum nemo occideret (Gn. 4). Ita et gens illa habens signum suum non est occisa, quia necessaria est credentibus, et in ipsis precisis ostenditur, etiam que sit misericordia insertis. Ideo ne occidas, nequando populi, et si non modo obliviscantur mei, si non testes legis, mortis Christi sint. Nec occidas, {191.546C} sedL
L ¶Codd. : PL191
3 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 58,XII 
prol.|
marg.| Disperge per omnes gentes illos [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] scilicet Iudeos, qui portant codices nobis. Et hoc in virtute tua, quia tu fortis es, non ipsi, et depone, vel deduc, alia littera, eos, id est eos non deseras, sed deduc, conservando, in quo es protector meus, Domine, id est in quo me proteges, ut scilicet de eis habeam testimonium. Vel secundum litteram nostram, et depone eos, ut sint opprobrium omnibus. Vel depone eos, in eo quod mali sunt, ut boni surgant, ut in Paulo actum est, quia non surgeret Paulus, nisi prius caderet Saulus {191.546D} (Act. 9). Tu, inquam, depone qui es protector meus, Domine. Obscura est littera. Hec obscura enim sunt que hic dicuntur, et timeo ne bene insinuentur. quasi4 : Non eos occidas, sedM
M ¶Codd. : PL191
4 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 58,13 
XIII
prol.|
marg.| Delictum oris eorum occide [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. Aug] id est dimitte, et ipsum labiorum ipsorum sermonem occide, id est inexpletum effice, ut resuscitatum paveant, quem perdere voluerunt, et quem in terra contempserunt, in celo ab omnibus gentibus adorari mirentur.
marg.| Vel ita depone eos, et etiam delictum oris eorum, scilicet delictum cogitationis depone, et sermonem labiorum ipsorum, id est delictum {191.547A} verbi, et sic comprehendantur conversi, in superbia sua. Comprehenditur aliquis in superbia sua, cum immanitatem peccati sui attendens, videt se superbe egisse, quia et frustra hoc quidam Iudeorum conversi noverunt, scilicet quia factum eorum in irritum venit, et peccatum remansit super eos. Et sic comprehensi sunt in superbia sua. Et hoc est, et comprehendantur in superbia sua, in qua visi sunt prevalere, id est sciant se superbe egisse et inaniter, quia frustra irruerunt fortes: non enim vitam, sed mortem occiderunt. Mors quippe in moriente exstincta est, et vita in resurgente die tertio resurrexit. Et ita invenerunt se nihil damnasse, et nihil fecisse, et de magnitudine peccati plus humiliati sunt, et ea humilitate plus consummantur, id {191.547B} est perficiuntur. Nihil enim sic impedit perfectionem ut superbia. Superbie autem comes est invidia, nec fieri potest ut superbus non invideat. Unde et diabolus qui superbia corruit, homini invidit. Facinus ergo, id est magnitudo considerata facinoris, attulit superbiam, ut Paulo angelus Satane (2Cor. 12). Facinus vero delevit venia.N
N ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,XIV 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 58,14 
prol.|
marg.| Et de exsecratione. [GLOSSA INTERLINEARIS. HIERONYMUS. CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] quasi5 : Comprehensi sunt in superbia; et sic de exsecratione, in qua sunt Iudei inter gentes. Vel quod Christum exsecrabatur. Et de mendacio, quo perverterunt Scripturas, annuntiabuntur {191.547C} ab apostolis et aliis in exemplum esse. In consummatione, vel annuntiabuntur consummationes, alia littera, id est predicabitur ab apostolis, ubi abundavit delictum exsecrationis et mendacii, super abundavit et gratia perfectionis (Rm. 5), et pertinuit ad medicinam humilitatis et infirmitatis hominis.
5 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita secundum aliam litteram, et de maledicto, scilicet quod putatis maledictum pendentem in ligno (Dt. 21); et de mendacio, quod scilicet dedistis pecuniam custodibus ut mentirentur (Mt. 28), annuntiabuntur in consummatione, id est ideo magis perficiuntur, quia in his deprehensi sunt. Et hoc totum factum est in ira consummationis, id est in vindictam Dei qua consummat. {191.547D} Est enim ira, id est vindicta Dei consummationis, qua aliquando vindicat Deus ut perficiat; et est consumptionis, ut cum dicet: Ite, maledicti, in ignem eternum (Mt. 25). Dico comprehenduntur in superbia sua, et ita non erunt homines in superbia sua in qua comprehensi sunt.O
O ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,XV 
prol.|
marg.| Et tunc scient quia Deus dominabitur Iacob [AUGUSTINUS.] id est Iudeorum, et finium terre, id est gentium, quas ut canes contempserunt. Antea enim sibi iusti videbantur Iudei, sed ostenditur eis quod non sine Christo, qui dominatur Iacob, et deposita superbia sciunt se pares gentibus, quia omnes peccaverunt.P
P ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,15 
XVI
prol.|
marg.| Convertentur. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Tertia pars, ubi affirmatur salus Iudeorum, et utroque pariete collecto grates aguntur. quasi6 : Comprehendantur in superbia sua. Et sic convertentur plenarie ad vesperam, id est in fine mundi. Vel convertentur, et si ad vesperam, id est post interfectionem Christi, quod antea debuissent; et famem patientur ut canes, id est ut peccatores, non ut oves, cognoscentes se infirmos, ut sani fiant, nemo enim insanabilior est eo qui sanus sibi videtur: qui vero infirmos se agnoscunt, sanantur. Unde, multiplicate sunt infirmitates eorum, postea acceleraverunt (Ps. 15). Et circuibunt civitatem, sicut {191.548B} supra. EtQ
Q ¶Codd. : PL191
6 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 58,16 
XVII
prol.|
marg.| Ipsi [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] iam digni, dispergentur utique ad manducandum ut alios lucrentur. Si vero non fuerint saturati fidem populorum et murmurabunt tunc, ut olim in deserto murmuraverunt. Vel et murmurabunt, id est dolebunt, et non tantum dispergentur. Vel et murmurabunt, contra pigros, id est increpabunt alios nolentes credere. Ideo vero dicit, et murmurabunt, quia et supra murmur eorum dixit dicentium: Quoniam quis audivit?R
R ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,17 
XVIII
prol.|
marg.| {191.548C} Ego autem [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS. HIERONYMUS.] Concluditur hic psalmus, ubi utroque pariete in angulari lapide coniuncto, iam tota Ecclesia gaudet. quasi7 : Longe erat prius uterque paries, sed ego, iam tota Ecclesia, cantabo fortitudinem tuam, qua gentes erigis, et Iudeos humilias. Et mane, scilicet transactis tentationibus, cum nox seculi transierit, quando iam latronum insidias, scilicet diaboli et angelorum eius non expavescemus, quando ipsum Dei Verbum tamquam solem contemplabimur. Hoc, inquam, mane exaltabo ut Christus mane surrexit. Unde: Ad vesperam demorabitur fletus, et ad matutinum letitia (Ps. 29). Apostoli enim ad vesperam fleverunt mortuum, mane ad resurgentem {191.548D} exsultaverunt. Et exsultabo, dico, suscipiens misericordiam tuam, que erit in remunerationem. Vel exsultabo mane Dominice diei, suscipiens misericordiam tuam, id est Christi resurrectionem. Exsultabo.S
S ¶Codd. : PL191
7 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 58,XIX 
prol.|
marg.| Quia factus es susceptor meus [GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] dum Ecclesia sublevatur de imo in altum; et refugium meum in die tribulationis mee, quando scilicet gratum est. Et, o Deus, qui esT
T ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 58,18 
XX
prol.|
marg.| Adiutor meus [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] id est cooperator, tibi psallam, id est operabor, non tantum cantabo, {191.549A} quia tu Deus, susceptor meus es. Magnum est quod Deus susceptor es, et tu idem Deus meus, misericordia mea, per omnia, quia totum gratis das, cum multa dixit, non tamen omnia, sed in hoc uno omnia comprehendit, quia totum est ex dono Dei. Ideo iste impletus bonis eius, non invenit quid vocaret eum, nisi misericordiam suam.U
U ¶Codd. : PL191


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 58), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_58)
Signaler un complément d'information

Notes :