Glossa magna

Psalmus 89

Numérotation du verset Ps. 89,1 

¶Oratio Moysi hominis Dei.
¶Codd. : (Ps. 89) D30 Rusch Ps-G
Numérotation du verset Ps. 89,I 

Domine
refugium1 factus es nobis ¦ a generatione in generationem2.
1 refugium Ps-G (R U ΨB V D) Ω edd. Rusch cum Ps-R ] + tu Ps-G (rel. codd. ) |
2 a... generationem Ps-G (ΨB V) D30 ΩS Clementina ] in generatione et generatione Ps-G |
Numérotation du verset Ps. 89,2 II

Priusquam
montes fierent
aut3 formaretur terra
3 aut Ps-G (R ΨB V D) D30 Ω Clementina Rusch cum Ps-R ]] et Ps-G
et orbis ¦
a seculo
et usque4 in seculum tu es Deus.
4 et usque Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Rusch cum Ps-R ] et ΩS , usque Ps-G (R F)
Numérotation du verset Ps. 89,3 III

Ne avertas
hominem in humilitatem ¦
et dixisti convertimini filii hominum.
Numérotation du verset Ps. 89,4 IV

Quoniam mille anni
ante oculos tuos ¦
tamquam dies hesterna que preteriit.
Numérotation du verset Ps. 89,V 

Et custodia
in nocte ¦
Numérotation du verset Ps. 89,5 

que pro nihilo habentur eorum anni erunt.
Numérotation du verset Ps. 89,6 VI

Mane
sicut
herba transeat †
mane
floreat et transeat ¦
vespere
decidat
induret
et arescat.
Numérotation du verset Ps. 89,7 VII

Quia
defecimus
in ira tua ¦
et in furore tuo turbati sumus.
Numérotation du verset Ps. 89,8 VIII

Posuisti
iniquitates nostras in conspectu tuo ¦
seculum nostrum
in illuminatione
vultus tui.
Numérotation du verset Ps. 89,9 IX

Quoniam omnes dies nostri
defecerunt ¦
et5 in ira tua defecimus.
5 et D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G
Numérotation du verset Ps. 89,X 

Anni nostri
sicut aranea meditabuntur6 ¦
6 meditabuntur Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Rusch cum Ps-R ] –bantur Ps-G
Numérotation du verset Ps. 89,10 

dies annorum nostrorum in ipsis
septuaginta anni7*.
7 anni D30 ΩS Clementina etc. Ps-G ] annis Ps-G (ΨB V D) Ω M Rusch cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 89,XI 

Si autem
in potentatibus
octoginta
anni ¦
et amplius eorum labor et dolor.
Numérotation du verset Ps. 89,XII 

Quoniam
supervenit mansuetudo ¦ et corripiemur.
Numérotation du verset Ps. 89,11 XIII

Quis novit potestatem ire tue ¦
et pre timore tuo
iram tuam
Numérotation du verset Ps. 89,12 

dinumerare.
Numérotation du verset Ps. 89,XIV 

Dexteram tuam
sic notam fac ¦
et eruditos8
8 eruditos Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Rusch cum Ps-R ] compeditos Ps-G
corde in sapientia.
Numérotation du verset Ps. 89,13 XV

Convertere Domine
usquequo ¦
et deprecabilis esto
super servos tuos.
Numérotation du verset Ps. 89,14 XVI

Repleti sumus
mane
misericordia tua ¦ et exultavimus
et delectati sumus
in omnibus diebus nostris.
Numérotation du verset Ps. 89,15 XVII

Letati
sumus pro
diebus quibus nos humiliasti ¦
annis quibus vidimus mala.
Numérotation du verset Ps. 89,16 XVIII

Respice9
9 Respice Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Rusch cum Ps-R ] Et praem. Ps-G
in servos tuos et in opera tua ¦
et dirige
filios eorum.
Numérotation du verset Ps. 89,17 XIX

Et sit splendor
Domini Dei nostri super nos et opera manuum nostrarum dirige super nos ¦
et opus manuum nostrarum dirige.

Psalmus 89

Numérotation du verset Ps. 89,1 
prol.|
marg.| {191.833D} Domine, refugium. Titulus: Oratio Moysi hominis Dei. [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. HIERONYMUS. AUGUSTINUS.] Psalmus iste tertius est eorum, qui nomine orationis pretitulantur. Dicitur autem oratio Moysi, qui fuit minister Veteris {191.834D} Testamenti, et propheta Novi, secundum quam dispensationem iste psalmus inspiciendus est, non quod Moyses eum conscripserit, sed quia, in hoc psalmo tractantur que in Veteri Testamento per Moysen data continentur. Ideo dicitur oratio Moysi. {191.835A} Cum enim vita vetus et nova, et vita mortalis et vita vitalis, et anni qui pro nihilo habentur, et dies quibus implebimur misericordia et letitia, et pena primi hominis, et regnum seculi, hic aperte distinguantur, congrue nomine Moysi titulatur psalmus, ut eis qui recte scrutantur Scripturas intimetur legem que per Moysen data est, ubi terrena premia videntur promitti, habere aliquid tale sub velamento, quale psalmus iste ostendit. Cum autem quisque transit ad Christum, tollitur velamen, et revelantur oculi eius, ut consideret mirabilia de lege Dei. Et est sensus tituli; Psalmus iste est oratio; oratio, dico, Moysi, id est illa ostendens et tractans, que lex per Moysen data sub velamine continebat. Vel est oratio Moysi, id est hoc David orat in hoc psalmo, {191.835B} quod et Moyses ante oravit. Moysi dico, hominis Dei. Homo quidem passibilis erat, sed tamen Dei gratia liberandus. Et agit psalmus iste de defectu generis humani, qui per Christum auferetur.
marg.| Intentio. [ALCUINUS. Haimo.] Monet ad contemptum veteris, et ad amorem nove vite. Modus [REMIGIUS, CASSIODORUS.] Tripartitus est psalmus. Primo eternum refugium proponit temporali homini. Secundo exponit infirmitatem hominis, ei petens subveniri, ibi ne avertas. Tertio orat et affirmat liberationem, ibi dexteram tuam. In persona ergo Ecclesie loquens, et a spe incipiens ait: OA
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 89,1 
I
prol.|
marg.| {191.835C} Domine, tu factus homo nobis factus es refugium, in hoc saxo seculi. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Bene dicit factus refugium, quia per hoc quod homo factus est, nobis cepit esse, quod non erat ita plene, scilicet refugium. Nulli tamen accidenti subiectus es refugium. A generatione in generationem, id est in omni generatione, vel in duabus generationibus, scilicet in veteri cuius ille Moyses fuit minister, et in nova cuius ille idem fuit propheta. Ne autem videretur non esse antequam esset nobis refugium, adiungit:B
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 89,2 
II
prol.|
marg.| Priusquam etc. [AUGUSTINUS.] quasi1 : Factus es refugium, 200 sed tamen tu ipse es priusquam fierent {191.835D} montes, id est angeli. Quid enim magnum est dicere: De montibus visibilibus, qui sunt pars terre? quia terra et celo, et omnibus corporalibus prior est Deus, et priusquam formaretur terra, id est homines. Ecce omnis rationalis creatura hac differentia distincta est, ut montium nomine significaretur celsitudo angelorum, et terre nomine humilitas hominum. Ideoque non incongrue verba sic distinxit, ut diceret montes, id est angelos fieri, et terra, id est homines formari. Formari enim vel fingi solet dici secundum corpora. Unde: Formavit Deus vel finxit hominem de limo terre (Gn. 2): fieri de nihilo. Et ut breviter dicatur universitas rerum, subiungit, priusquam fieret orbis, quia a seculo et in seculum tu es Deus aptius diceretur, ab eterno in eternum. {191.836A} Non enim a seculo Deus est, qui est ante secula; aut non est usque in seculum, cum sit sine fine; sed ex ambiguo verbo Greco [ἀπὸ τοῦ αἴωνος] sit plerumque in Scripturis, ut vel seculum pro eterno, vel eternum pro seculo ponat Latinus interpres. Hic ergo ponitur in seculum pro eterno. Optime autem ait: Tu es, scilicet immutabilis, non dicit eris vel fuisti, cum immutabilis essentia Dei non noverit preteritum vel futurum. Unde dictum est: Ego sum qui sum, et qui est misit me ad vos (Ex. 3). Et: Mutabis ea, et mutabuntur. Tu autem idem ipse es, et anni tui etc. (Ps. CI.) Et vere es, quia es Deus. Ecce que eternitas nobis, refugium facta est, ut nos in ea mansuri. De hac temporis mutabilitate fugiamus ad eam; sed quia hic sumus in tentationibus, {191.836B} ne ab ea eternitate avertamur, orat homo Dei, dicens:C
C ¶Codd. : PL191
1 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,3 
III
prol.|
marg.| Ne avertas [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Secunda pars, ubi exponit infirmitatem hominis, cui petit subveniri. quasi2 : Cum sis refugium, ne avertas hominem a tuis eternis, in humilitatem temporalium, id est in terrenam concupiscentiam et in contemptum, ut temporalia concupiscat sapiatque terrena. Vel ne avertas hominem positum in humilitate, id est in deiectionem, id est hominem deiectum, vel positum modo in humilitate bona, id est modo humilem, qui ante fuit superbus. {191.836C} [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Ideo oro, ne avertas, et id est quia dixisti: Convertimini ad me, ab amore mundi, filii hominum, quasi3 : hoc a te peto, quod iussisti, et quod potes facere. Ipse enim potest a mundo liberare, qui docuit celestia querere.D
D ¶Codd. : PL191
2 quasi] + dicat PL
3 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,4 
IV
prol.|
marg.| Quoniam mille anni. [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. HIERONYMUS. AUGUSTINUS.] quasi4 : Ideo ne avertas, quoniam etc.
4 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita continua. Ideo a labilibus istis, ad te opus est converti. Quoniam mille anni, id est quantumlibet longa vita presens ante oculos tuos, id est in tua consideratione, que est eterna: et sapiens, scilicet {191.836D} respectu tue eternitatis sunt, tamquam dies hesterna que preteriit, non dicit saltem, sicut crastina que veniet, sed sicut hesterna que preteriit, id est similis est diei hesterne, secundum hoc quod preteriit. Omnia enim que fine clauduntur pro transactis habenda sunt [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] quasi5 : Nihil est homo, nisi des ei alteram vitam: sed nec longitudini unius diei, comparantur mille anni, sed potius suntE
E ¶Codd. : PL191
5 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,V 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 89,5 
prol.|
marg.| Et custodia in nocte [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est sicut vigilia noctis, que non habet nisi tres horas. Et bene custodie noctis comparatur vita presens pro sollicitudine, et quia in nocte huius seculi agitur, {191.837A} [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. Haimo.] postea addit etiam de erumna mortalis vite, dicens, que pro nihilo etc. quasi6 : Et ut minus dicam, si tu avertas hominem a tuis eternis, anni erunt eorum, id est inter ea reputabuntur, que pro nihilo habentur [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] ut somnia, et merito inter ea reputabuntur, quia hi anni antequam veniant, nondum sunt: cum autem venerint; iam non erunt. quasi7 : In tenebris agitur vita presens, et in sollicitudine, et trepidatione: et quasi nihil est.F
F ¶Codd. : PL191
6 quasi] + dicat PL
7 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,6 
VI
prol.|
marg.| Mane sicut herba transeat. [ALCUINUS. CASSIODORUS.] quasi8 : Dixi quod anni habentur pro nihilo, sed {191.837B} non accusans te, quasi factorem mutabilium hec dixi, imo divine iustitie consentiens. Dico prius, mane homo transeat, id est homo dum vivit transeat. Mane enim est tempus vite. Transeat, dico, sicut herba. Apta comparatio. [ALCUINUS. REMIGIUS, ALCUINUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS.] quasi9 : Sicut herba mutatur a qualitate quam habet in nocte in deteriorem mane orto sole, ita mutatur homo in deterius. quasi10 : Luat homo quod meruit. Mane floreat et transeat, in aliam qualitatem, et postea vespere, id est in extremis. Vespere enim significantur extrema, scilicet tempus quo homo occidit; decidat in mortem, induret in cadavere, et arescat in pulverem. Sicut herba in extremis secta vel fracta. {191.837C} [HIERONYMUS. ALCUINUS.] Vel quia bis ponit mane, duas notat etates, primum mane, pueritia est, que cito transit. Secundum mane iuventus est, que floret et transit. Vespere significatur senectus, quando refrigescit vigor hominis. Et est primum mane hominis, id est pueritia, transeat sicut herba, id est cito. Omnis enim caro fenum, et claritas hominis sicut flos feni: fenum aruit, flos decidit a. [AUGUSTINUS.] Secundum mane, id est iuventus, floreat et transeat, id est cito peragat florem suum, et vespere frigide senectutis, decidat, induret et arescat, hec non mutantur. Hec autem pena de peccato venit.G
a Is. 40.
G ¶Codd. : PL191
8 quasi] + dicat PL
9 quasi] + dicat PL
10 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,7 
VII
prol.|
marg.| Quia defecimus. [AUGUSTINUS. Haimo. AUGUSTINUS.] quasi11 : {191.837D} Dico transeat et transit. Quia defecimus, infirmitate mortales et passibiles facti; in ira tua, id est vindicta nobis inflicta, quam tamen miseriam morte finire timemus. Et in furore tuo turbati sumus. Turbati sumus timore mortis: infirmi, infirmitatem finire trepidamus. Unde Dominus Petro: Ducet te, quo tu non vis (Io. 21), et Dominus nos in se transfigurans de seipso dicit: Tristis est anima mea usque ad mortem (Mt. 26). Deinde subdit hanc penam nobis esse pro peccato.H
H ¶Codd. : PL191
11 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,8 
VIII
prol.|
marg.| Posuisti. [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. ALCUINUS. CASSIODORUS.] quasi12 : Defecimus iuste quidem, quia peccavimus, {191.838A} et tu posuisti in conspectu tuo iniquitates nostras, non ab eis dissimulasti. Exponit quod dixerat, posuisti seculum nostrum, id est iniquitates nostras, vitam nostram pravam, in illuminatione vultus tui, id est coram te. Idem est hoc quod supradixit, in conspectu tuo, vel seculum nostrum, id est posteros nostros posuisti in illuminatione vultus tui, id est peccata posterorum nostrorum posuisti coram te. Illa teguntur que veniam habent, et illa illuminantur que puniuntur. Hoc autem inde probatur.I
I ¶Codd. : PL191
12 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,9 
IX
prol.|
marg.| Quoniam omnes dies nostri defecerunt [ALCUINUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est cognitio nostra defecit, obtenebrata ratione per peccatum; et in ira tua defecimus {191.838B} nos ipsi amando que transeunt. Vel omnes dies nostri defecerunt, id est tempus vite nostre abbreviatum est, et pene defecit, quia ad paucitatem redacti sunt dies vite nostre. Vita hominis propter iram Dei abbreviata est, quia presumptione longioris vite peccabant. Et nos ipsi, in ira tua defecimus, id est essentia nostra defecit per erumnas.J
J ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 89,X 
prol.| Septuaginta
marg.| Anni nostri. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Miseria et brevitas huius vite exprimitur hic per similitudinem aranee, que texit inanes telas, ut dolo capiat muscas. {191.838C} Et est: Anni nostri meditabuntur, vel meditabantur, sicut aranea, id est nos in annis studebamus dolosis et inanibus occupationibus in rebus, scilicet corruptibilibus laborabamus, et inania texebamus. [CASSIODORUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] Unde bene dicit, meditabantur, vel meditabuntur anni, non operabantur, quia sine utilitate et fructu boni operis transeunt, quasi sub inani meditatione. Vel passive potest accipi, meditabuntur, vel reputabuntur, anni nostri sicut aranea, id est sicut inanes et inutiles, et dies annorum nostrorum complentur in ipsis Septuaginta annis. Vel dies annorum nostrorum, ita breves sunt, quod in ipsis sunt Septuaginta annis, alia littera, quo temporis spatio dicuntur longevi. quasi13 : Etiam usque ad octoginta annos aliquas vires {191.838D} habere videntur.K
K ¶Codd. : PL191
13 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,XI 
prol.|
marg.| Si autem amplius vixerunt homines octoginta anni vite [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] ut multum vivant, quod rarum est; poterunt esse in potentatibus, id est aliquas vires et potentias poterunt habere usque ad octoginta. Et si amplius vixerint, eorum est labor et dolor, id est si ultra Septuaginta vivitur, labor et dolor multiplicabitur [HIERONYMUS. AUGUSTINUS.] Senectus enim ipsa morbus est, ita hec ad litteram dici possunt. Sed quia et citra Septuaginta annos sunt quidam infirmi et senes, et ultra octoginta sunt aliqui vigentes virtutibus, melius hec mystice accipiuntur. Septuaginta ergo et octoginta, sunt centum quinquaginta; {191.839A} in centum quinquaginta, eadem significatio est que in quindecim, qui numerus constat de septem et octo. Septem significat Vetus Testamentum, propter Sabbatum quod observare mandabat
marg.| ALCUINUS. AUGUSTINUS. Observabant patres Veteris Testamenti septimum diem, septimam septimanam: septimum mensem, septimum annum: septimum annum, septime decadis, qui iubileus dicitur. Octo vero significat Novum Testamentum, propter resurrectionem Domini octava die factam, que observatur in Novo Testamento, ubi et in octava future resurrectionis exspectatur. Inde etiam sunt quindecim gradus in templo Salomonis. Inde etiam in psalmis quindecim cantica Graduum. Inde etiam quindecim cubitis aqua diluvii excrevit, super summos montes. {191.839B} Per Septuaginta ergo et octoginta, Testamentum Vetus et Novum significatur. b
b Cf. supra scholion Herberti in Prol. § 3.5.
marg.| Nota ergo etiam diligenter quod distincte dicit: In ipsis et in potentatibus. Et est sensus talis: Anni nostri meditabuntur sicut aranea, et sic dies annorum nostrorum, id est vita nostra est in ipsis annis Septuaginta, vel in ipsis, qui sunt Septuaginta anni, id est in temporalibus, que promittebantur in Veteri Testamento quod significabatur per Septuaginta. Ideo ergo dixit Septuaginta, quia in Veteri Testamento promittebantur temporalia, in quibus est vita nostra, pertinens ad Vetus Testamentum. Si autem, non in ipsis annis, sed in potentatibus erat vita nostra, id est si non erit in temporalibus; sed eternis et spiritualibus, {191.839C} tunc dies annorum nostrorum erunt octoginta anni, id est vita nostra pertinebit ad Novum Testamentum, quod significatur per octoginta vel octo, quia Novum Testam. est in spe resurrectionis octava etate future. Et amplius eorum labor et dolor, id est quisquis hanc fidem transit, et aliquid amplius querit, labores et dolores invenit.
marg.| Vel sic potest intelligi. quasi14 : Vita que est in potentatibus pertinet ad Novum Testamentum. Et licet homines sint in Novo Testamento, tamen amplius eorum est labor et dolor, id est licet simus in Novo Testamento: tamen adhuc habet vita nostra laborem et dolorem, dum in nobis gemimus redemptionem corporis exspectantes (Rm. 8). [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Vel per Septuaginta annos potest intelligi appetitus terrenorum, {191.839D} que septem diebus aguntur. Per octoginta, eternitas significatur. Et est, dies annorum nostrorum, id est vita nostra, erunt in ipsis Septuaginta annis, id est in appetitu et desiderio temporalium. Si autem in potentatibus, id est si virtutibus fuerit vita nostra: tunc sunt octoginta anni, id est eternitas petitur, et amplius eorum labor et dolor, hoc non mutant.L
L ¶Codd. : PL191
14 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,XII 
prol.|
marg.| Quoniam supervenit. [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] quasi15 : Adhuc est labor et dolor. Sed hoc ad misericordiam Dei pertinet qui flagellat filios. Quoniam supervenit {191.840A} mansuetudo Dei. Mansuetudo, si Dei est, dicitur clementia: si nostra est, dominatio dicitur. Ipse enim per clementiam mansuetus, domando nos effecit mansuetos. [AUGUSTINUS.] Et sic corripiemur. Quem enim diligit Deus, corripit et castigatc. Et cum hoc sit,M
c Hbr. 12.
M ¶Codd. : PL191
15 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,11 
XIII
prol.|
Numérotation du verset Ps. 89,12 
prol.|
marg.| Quis novit potestatem ire tue? [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] quasi16 : Beatus est qui novit; paucorum enim est hoc, scilicet nosse potestatem ire tue, quia plerisque dum parcis, magis irasceris. Quosdam alios dum punis, mansuetudo est. Unde: Cum iratus fueris, misericordie recordaberis (Habac. 3). {191.840B} [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] Quibus autem plus irasceris, parcis, ut sic prosperetur peccator in via sua, et maiora recipiat in novissimo, id est penam eternam, que est potestas ire tue. Quam difficile ergo reperitur! Quis novit potestatem ire tue? id est quis novit iram tuam, et ipsius ire potestatem, id est virtutem et maioritatem quam exerces contra illos quibus hic parcis? potestas enim ire hominis est corpus occidere, et post nihil facere (Mt. 10). Deus autem et hic punit, et post in gehennam mittit, et a paucis eruditis maior eius ira intelligitur. Et quis novit dinumerare [GLOSSA INTERLINEARIS. Haimo.] id est distinguere iram tuam, quia his parcit ad penam, hos punit ad salutem, pre timore tuo, id est ad hoc {191.840C} ut te timeant. quasi17 : Pauci.N
N ¶Codd. : PL191
16 quasi] + dicat PL
17 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,XIV 
prol.|
marg.| Dexteram tuam, Domine. [CASSIODORUS.] Tertia pars, ubi orat et affirmat liberationem. quasi18 : Ut mansuetus corripis, ergo, o Domine, dexteram tuam, id est Christum, sic notam fac, ut tui discant per eum magis petere ea que non videntur pertinentia ad Novum Testamentum, quod presentia pertinentia ad vetus: quam orationem hominis Dei impletam videmus. Christum enim sic fecit Deus notum, ut in eius passionibus ostenderet non presentia secundum Vetus Testamentum, sed eterna esse petenda. Vel dextera Dei est eterna felicitas, qua {191.840D} oves ab hedis separabit (Mt. 25), in qua qui sessurus sit, bene sic innotescit Deus, cum flagellat quem recipit (Hbr. 12), nec sinit in malis prosperari, sed emendat ut ad dexteram ponat. Et est, dexteram tuam, id est eternam felicitatem, sic notam fac, ut homines dinumerent iram tuam, pre timore; et eruditos vel compeditos, corde in sapientia, fac notos subaudi. Verbum enim Grecum utrumque significat, scilicet eruditos vel compeditos, quod tamen idem est, quia qui erudiuntur in sapientia, pedem mentis mittunt in compedes preceptorum Dei, ne a via eius exorbitent: quos sic fecit Deus notos in Novo Testamento, ut pro fide {191.841A} eius omnia spernerent, que magna habentur in Veteri Testamento, et eterna bona morte quererent. Hoc autem attendens iste homo Dei, orat pro eis qui multa patiuntur a seculo pro eternis, dicens: Et oO
O ¶Codd. : PL191
18 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,13 
XV
prol.|
marg.| Convertere [CASSIODORUS. ALCUINUS.] id est iustitiam tempera. Ita hoc dicit Deo, quasi aversa sit facies eius a tribulatis. Dico, convertere, et usquequo eris aversus? [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Vox ista, oratio est iusti, non indignatio impatientis. Vel secundum aliam litteram, convertere, Domine, aliquantulum, non ex toto, quia magis prodest, si aliqua tribulatio semper movet nos; et deprecabilis esto super {191.841B} servos tuos. quasi19 : Talem te exhibe, ut possis exorari a peccatoribus; sed iste homo Dei iam futura bona spe anticipans, quasi de factis ait:P
P ¶Codd. : PL191
19 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,14 
XVI
prol.|
marg.| Repleti sumus mane misericordia tua [AUGUSTINUS.] id est in eternitate. Modo est nox, in qua esurimus et sitimus. Tunc autem satiabuntur vultu Dei. Unde: Satiabor cum apparuerit gloria tua (Ps. 16). Et alibi: Mane astabo tibi et videbo (Ps. 5), id est satiabor. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Et ibi exsultavimus in laude tua et delectati sumus, in re iocunda, in omnibus {191.841C} diebus nostris. Ibi omnes dies simul sunt. Non succedunt sibi quia unus sunt, id est eternitas. Nunc autem pro eo,Q
Q ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 89,15 
XVII
prol.|
marg.| Letati sumus etiam pro diebus [ALCUINUS. AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] id est in diebus malignis, quibus nos humiliasti, scilicet annis quibus vidimus mala, id est angustias corporis, in quibus diebus dicimus,R
R ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 89,16 
XVIII
prol.|
marg.| Respice in servos tuos etc. [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. Haimo.] quasi20 : Nos humiliasti, sed respice in servos tuos, et pro, id est in opera tua, quia ipsi {191.841D} servi sunt opera tua, et dirige filios eorum, id est imitatores, ut sint recti corde quibus bonus est Deus. [AUGUSTINUS.] Vel filios eorum, id est opera. [CASSIODORUS. ALCUINUS.] Vel Propheta hic pro Iudeis peccantibus specialiter orat, dicens: Respice in servos tuos. Quod Deus facit in se, Propheta orat fieri pro populo suo. Orat scilicet ut parcat Iudeis peccantibus, si non pro meritis eorum, saltem propter opera que in eis fecit. Unde subdit: Et respice in opera tua, que fecisti in eis, et dirige filios eorum. quasi21 : Si ipsi propter iniquitates dispersi sunt, saltem filii in fine fide corrigantur, qui per se pravi sunt et inconvertibiles.S
S ¶Codd. : PL191
20 quasi] + dicat PL
21 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 89,17 
XIX
prol.|
marg.| Et sit splendor Domini Dei nostri super nos [Haimo. AUGUSTINUS.] id est lumen vultus tui, scilicet imago Dei recreans, gratia Spiritus sancti reformans imprimatur menti nostre. Triplex quippe est imago, scilicet imago creationis, imago recreationis, imago similitudinis. Imago creationis est, qua creati sumus, scilicet ratio. Imago recreationis, gratia per quam reformatur imago creata, scilicet ratio. Imago similitudinis, ad quam facti sumus, scilicet Deus Trinitas, ad cuius similitudinem factus est homo, non Patris tantum, vel Filii, vel Spiritus sancti, sed Trinitatis; per memoriam, similis Patri; per intellectum, Filio; per dilectionem, {191.842B} Spiritui sancto; per hanc Trinitatem imago creata, similis est increate Trinitati. Unde meminerim te, intelligam te, diligam te. [HIERONYMUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Vel splendor Dei est super nos, dum crucis impressione decoramur, et vexillum triumphi in fronte portamus. Et opera manuum nostrarum dirige ut non pro mercede terrenorum ea faciamus sed pro eternis. Deinde, quia omnia opera bona ad unum diriguntur, singulari numero subdit: Et opus manuum nostrarum dirige, id est omnia bona unum opus caritatis sunt, id est ad unum finem diriguntur.T
T ¶Codd. : PL191


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 89), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_89)
Signaler un complément d'information

Notes :