Glossa magna

Psalmus 20

Numérotation du verset Ps. 20,1 

¶In finem Psalmus David.1*
¶Codd. : (Ps. 20) D30 Rusch Ps-G, def. C
1 In finem - Psalmus David Ω X Ps-G D30 ] inv. Rusch
Numérotation du verset Ps. 20,2 I

Domine
in virtute
tua
letabitur rex ¦
et super salutare tuum exultabit
vehementer.
Numérotation du verset Ps. 20,3 II

Desiderium cordis2 eius
2 cordis Edmaior. ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-α² γ η² Ps-Med anime Ps-G (R F I L*) cum Ps-R
tribuisti ei ¦ et voluntate
labiorum eius non fraudasti eum3.
3 eius] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 20,4 III

Quoniam prevenisti eum
in benedictionibus
dulcedinis ¦
posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso.
Numérotation du verset Ps. 20,5 IV

Vitam
petiit a te
et tribuisti ei ¦ longitudinem dierum
in seculum et in seculum seculi.
Numérotation du verset Ps. 20,6 V

Magna est4 gloria eius
4 est Edmaior. (L ΦR ΨB² D*) ΩS Rusch Ed1530 cum Ps-R ] om. Ps-G D30
in salutari tuo ¦
gloriam
et magnum decorem impones super eum.
Numérotation du verset Ps. 20,7 VI

Quoniam dabis eum in benedictionem5
5 benedictionem Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ] benedictionibus Rusch (hapax)
in seculum seculi ¦
letificabis
eum
in gaudio cum vultu tuo.
Numérotation du verset Ps. 20,8 VII

Quoniam rex
sperat in Domino ¦
et in misericordia Altissimi non commovebitur.
Numérotation du verset Ps. 20,9 VIII

Inveniatur
manus tua
omnibus inimicis tuis ¦
dextera tua
inveniat omnes
qui te oderunt.
Numérotation du verset Ps. 20,10 IX

Pones eos ut clibanum ignis ¦
in tempore
vultus tui ¦
Dominus in ira sua
conturbavit6 eos’
6 conturbavit Ps-G (L Q*) Rusch cum Ps-R (A* H² M S U*)] conturbabit Ps-G D30
et devoravit7
7 devoravit Ps-G (F Q* ΦR) Rusch cum Ps-R (A* H² M S K C²)] devorabit Ps-G D30
eos ignis.
Numérotation du verset Ps. 20,11 X

Fructum eorum
de terra
perdes ¦ et semen eorum
a filiis hominum.
Numérotation du verset Ps. 20,12 XI

Quoniam declinaverunt in te
mala ¦
cogitaverunt consilia
que non potuerunt stabilire.
Numérotation du verset Ps. 20,13 XII

Quoniam pones eos
dorsum ¦ 8 in reliquiis tuis9
8 <divisio.> dorsum ¦ D30 ] dorsum Rusch |
9 reliquiis D30 Rusch etc. cum Ps-R ] reliquis Ps-G |
preparabis vultum eorum.
Numérotation du verset Ps. 20,14 XIII

Exaltare
Domine
in virtute tua ¦
cantabimus et psallemus virtutes tuas.

Psalmus 20

Numérotation du verset Ps. 20,1 
prol.|
marg.| {191.219C} Domine, in virtute tua. Titulus. In finem psalmus David, patet. [CASSIODORUS.] Iste est tertius psalmus eorum qui de duabus naturis in Christo agunt, de qua re precesserunt duo, scilicet secundus et octavus, et sequuntur adhuc alii quidam de eodem, in quibus omnibus monstratur una persona Christi, subsistens in duabus naturis [ (51)] contra hereticos qui vel personam dividunt, vel naturas nefanda coniunctione confundunt. Hic autem Propheta describit Christum celestem regem, verum Deum et hominem, ut auditum credat mundus, quem visum contempsit Iudeus.
marg.| Intentio: Monet ut Christum Deum et hominem credamus. Modus: Tripartitus est psalmus: Primo summam proponit, id est summatim {191.219D} meritum et premium. Secundo virtutes Christi et gloriam describit, ibi quoniam prevenisti eum. Tertio agit de penis inimicorum, ibi inveniatur manus. Quod 42 autem in precedenti psalmo oravit de Christo. Hic annuntiat ita incipiens, o,A
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 20,2 
I
prol.|
marg.| {191.220C} Domine, Pater rex scilicet, homo Christus letabitur in virtute tua [AUGUSTINUS.] scilicet Verbi, id est in eo quod Verbum caro factum est. Quod recte dicitur virtus tua, quia tibi coomnipotens. [CASSIODORUS.] Ecce meritum, quia non de se homo Christus presumpsit, sed Verbo omnia tribuit. [ALCUINUS.] Unde hoc premium habuit, quod per eum omnia salvata sunt. Unde subdit, et super salutare tuum [AUGUSTINUS.] id est super hoc quod per eum vivificans omnia exsultabit vehementer [CASSIODORUS.], ut res magna est. Et hoc ideo, quia,B
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 20,3 
II
prol.|
marg.| Desiderium cordis eius tribuisti ei [HIERONYMUS. AUGUSTINUS.] scilicet comedere Pascha cum discipulis, quod desideravit, {191.220D} et cum vellet ponere animam et iterum sumere et mundum redimere, et voluntate labiorum [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est verborum eius, id est per verba prolata, non fraudasti eum. Quidquid enim dixit, factum est: Dixit enim: Pacem meam relinquo vobis (Io. 14), et factum est. Verbum quoque eius impletum est, fugando demones, sanando infirmos, predicatio eius quoque recepta est.C
C ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 20,4 
III
prol.|
marg.| {191.221A} PARS. 2. Δια ψαλμα. Quoniam prevenisti. [CASSIODORUS.] Secunda pars, ubi virtutes eius et gloriam describit. quasi1 : Unde hoc ei? Quoniam prevenisti eum in benedictionibus dulcedinis. [REMIGIUS.] Benedictiones dicit immunitatem peccati, qua Christus donatus est, etiam in conceptione, ut postea ei peccatum non obesset. 2 Que dicitur dulcedinis, quia totum ex gratia fuit. Cum ergo alii amaritudine Ade preveniantur, eum solum prevenisti in benedictionibus dulcedinis, id est immunitate peccati; que est ex gratia; [AUGUSTINUS.] et illi prevento immunitate fel peccati nostri non nocuit. Et posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso, {191.221B} 3 id est faciens eum regem a simili triumphantis. Vel posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso, id est in principio sermonis eius ambierunt eum lapides pretiosi [AUGUSTINUS.] scilicet apostoli, a quibus exordium predicationis fieret (52) . Isti sunt duodecim lapides pretiosi, in rationali iudicii, qui erant insculpti nominibus duodecim filiorum Israel, que summus sacerdos ingressurus tabernaculum in pectore gestabat, quia doctor ecclesiasticus vita sanctorum precedentium debet inspicere atque doctrinam; et qui precipue virtutum operibus floruerint et doctrina veritatis claruerint, sollicite scrutari, et hec cuncta in secreto pectoris colligere et operis exsecutione prodere. [CASSIODORUS.] {191.221C} Coronam vero dicit, quia docentem Christum circuitus apostolorum tamquam corona ambibat.
1 quasi] + dicat PL
2 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
3 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
marg.| Vel ita, prevenisti eum in benedictionibus dulcedinis [ALCUINUS.] id est prius et plenius in eum munera gratie contulisti, in quo omnes vivificantur, cui spiritus non est datus ad mensuram, et de plenitudine eius nos omnes accepimus a. Undeb: « Propterea unxit te, Deus tuus oleo letitie pre consortibus tuis ». In eo enim plenitudo divinitatis corporaliter habitavit ut sit ipse primogenitus in multis fratribus (Col. I, 2), id est pre ceteris habens spiritum, et prius ceteris resurgens impassibilis et immortalis [ALCUINUS.] quos post mortis experientiam aptasti ei, quasi capiti coronam. Unde subdit, posuisti in capite eius coronam {191.221D} de lapide pretioso [CASSIODORUS.] quia totus mundi circulus, id est Ecclesia generalis eum fide ambit, ut corona caput circumdat. Sequitur:D
a Io. 1.
b Ps. 44, 8.
D ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 20,5 
IV
prol.|
marg.| Vitam, id est resurrectionem,   petiit a te, dicensc: « Pater, clarifica Filium tuum ». Et tribuisti ei. Ecclesie vero sue petiit, et tu tribuisti ei longitudinem dierum in seculum et in seculum seculi, id est longa tempora huius seculi, que habet Ecclesia. Et deinde eternitatem. Et preterea,E
c Ps. 17, 1.
E ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 20,6 
V
prol.|
marg.| Magna est gloria eius, id est dabis ei « nomen quod est super omne nomen »d. Et hoc in salutari tuo [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] id est in hoc quod resuscitasti eum; quia etsi ante habuit nomen Dei, tamen in resurrectione innotuit: et tunc dicitur res fieri, quando innotescit. Sicut et ipse iam resuscitatus aite : « Data est mihi omnis potestas in celo et in terra » et adhuc impones super eum [AUGUSTINUS.] id est addes ei gloriam et magnum decorem cum in celo ad dextram tuam collocabis eum. Et vere ita erit.F
d Phil. 2, 9.
e Mt. 28, 18.
F ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 20,7 
VI
prol.|
marg.| Quoniam dabis eum in benedictionibus in seculum seculi [AUGUSTINUS.] id est ipse erit in benedictione sine fine: et hec erit illa benedictio, quia letificabis eum secundum hominem quem levavit ad te, ut sit in gaudio cum vultu tuo, id est cum presentia tua.G
G ¶Codd. : PL191
marg.| 4 Vel ita ab illo loco, magna est gloria eius, Christi hominis, In salutari tuo, id est in Verbo Patris. [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] Que inde est gloria? Ecce, impones super eum, gloriam de iudicio, quia in deitate iudicabit, et magnum decorem, in maiestate, que tunc apparebit. Nota quod hic dicitur Christus in divinitate iudicaturus, alibi vero in humanitate, utrumque verum est. In humanitate enim {191.222C} iudicabit, quia forma servi omnibus in iudicio apparebit. In divinitate vero, quia ex ea potentiam iudicandi habet. Vel gloriam et magnum decorem [ALCUINUS.] id est gloriosos et decoros, ut fuit Petrus, cuius umbra infirmi sanabantur (Act. 5). Impones super eum, preter quem non est aliud fundamentum, ut ait Apostolus: Fundamentum positum est, quod nemo mutare potest, quod est Christus Iesus (1Cor. 3). Ideo, super eum. Quoniam dabis eum in benedictionibus in seculum seculi, scilicet ut per eum omnes gentes benedicantur, sicut promisit Deus Abrahe: In semine tuo benedicentur omnes gentes (Gn. 22). Et, letificabis eum in gaudio cum vultu tuo [ALCUINUS.] id est de hoc quod sui gaudebunt cum tua presentia, quando eris omnia in {191.222D} omnibus (1Cor. 15). Sequitur:H
H ¶Codd. : PL191
4 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 20,8 
VII
prol.|
marg.| Quoniam rex. 5 Reddit causam omnium precedentium. quasi6 : Merito hec egi, quoniam rex [AUGUSTINUS.] scilicet homo Christus, non superbit, sed ut humilis corde sperat in Domino; et in misericordia Altissimi; et ideo non commovebitur, id est nihil turbabit humilitatem eius et obedientiam usque ad mortem. Vel sic distingue, Et in misericordia Altissimi non commovebitur: Idem sensus.I
I ¶Codd. : PL191
5 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
6 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 20,9 
VIII
prol.|
marg.| PARS. 3 8.Inveniatur manus. [CASSIODORUS.] Tertia pars, ubi agit Propheta de penis inimicorum Christi, ut supra agit de laudibus ipsius, et loquitur ad Christum. quasi7 : Et quia talis es, o rex Christe, manus tua [AUGUSTINUS.] id est potestas tua, Inveniatur, cum ad iudicium veneris omnibus inimicis tuis, qui eam in humilitate tua non cognoverunt, et dextera tua, id est claritas qua regnas ad dexteram Patris, inveniat puniendos in die iudicii omnes qui te oderunt, quia ipsi nunc non invenerunt eam. Vel ad Patrem loquitur et accipitur partim de presenti in bono, partim de futuro in malo. Et dicit manum et dexteram, Filium. [CASSIODORUS.] quasi8 : Rex talis est, o {191.223B} Pater, manus tua, id est Filius tuus, inveniatur, per fidem, omnibus inimicis tuis, ut credant. Et si cui non invenitur dextera tua, id est ipse Filius, inveniat [HIERONYMUS.] in die iudicii, omnes qui te oderunt, puniendos. Et sic erit, quiaJ
J ¶Codd. : PL191
7 quasi] + dicat PL
8 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 20,10 
IX
prol.|
marg.| Pones eos ut clibanum ignis [AUGUSTINUS.] ardentes intus, in conscientia impietatis sue. Et hoc in tempore vultus tui, id est in tempore manifestationis tue. Deinde personam mutans ostendit illos etiam exterius cruciandos subdens, Dominus etc. quasi9 : Ignis conscientie intus cruciabit eos. Et preterea, Dominus, in ira sua [CASSIODORUS.] id est in iudicio futuro {191.223C} ubi irasci malis videbitur, conturbabit eos cum dicet: Ite, maledicti, in ignem eternum (Mt. 25): et mox devorabit eos ignis infernalis, ubi erit fletus et stridor dentium. [AUGUSTINUS.] Ordo damnationis ostenditur, quia post accusationem conscientie conturbati vindicta Dei devorabuntur igne eterno. Unde propheta Sophonias ait: A prima porta erit clamor, et a secunda ululatus (Soph. 1). Quasi dicat [ (53)] : Due porte sunt visus et auditus, a prima ergo porta, que est visus, erit clamor, cum impii viderint omnia mala sua propriis conscientiis accusantibus eos. Unde, ecce homo, et omnia opera eius coram eo. A secunda vero porta, id est ab auditu erit ululatus, id est dolor vehemens cum in ultimo {191.223D} hanc damnationis sententiam audierint, scilicet: Ite maledicti etc. Et.K
K ¶Codd. : PL191
9 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 20,11 
X
prol.|
marg.| Fructum eorum, quia de terra est [AUGUSTINUS.] id est terrenus, de terra viventium, perdes [ALCUINUS.] id est non erit eis fructus beatitudinis in terra viventium, quia terrena amaverunt; et semen eorum id est opera vel illos quos seduxerunt, perdes a filiis hominum [AUGUSTINUS.] id est non deputabis inter heredes regni. Hec autem pena ideo erit illis,L
L ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 20,12 
XI
prol.|
marg.| {191.224A} [AUGUSTINUS.] Quoniam mala, que sibi imminere a Romanis te regnante putabant, declinaverunt id est retorserunt in te occidendum. 10 Vel mala, que in eis sunt, declinaverunt in te, id est imposuerunt, tibi dicentes: Demonium habes (Io. 7). Et huiusmodi. Et cogitaverunt consilia, hec scilicet: Expedit ut unus moriatur pro populo (Io. 12), et ne mundus post eum abiret [AUGUSTINUS.] Que tamen omnia perierunt. Unde subdit, que non potuerunt stabilire iuxta voluntatem suam, nescientes quid dicerent. Verum quidam dicebant, sed non intelligebant.M
M ¶Codd. : PL191
10 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 20,13 
XII
prol.|
marg.| Quoniam pones eos. [ALCUINUS.] Postquam dixit de pena eorum futura, dicit de presenti, que est {191.224B} causa future. quasi11 : Ideo hec eis erunt in futuro, quoniam in presenti, pones eos dorsum [AUGUSTINUS.] id est ordinabis eos in his excecatis, a quibus postpositis et contemptis averteris. Et in reliquiis tuis, id est in his que relinquis, et reprobas, id est in cupiditatibus regni terreni, quas non amas preparabis tibi ad passionem, vultum, id est impudentiam, eorum, dum propter retinendi regni cupiditatem Christum occiderunt: quod patienter sustinuit pro salute nostra ut dispositum erat.
11 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita. [ALCUINUS.] quasi12 : Quia hec Iudei faciunt, pones eos dorsum, id est repelles eos a te, in reliquiis tuis. Et quoniam pones eos dorsum, id est quia hi repellentur a te, in reliquiis tuis, id est in his quos tibi relinquis de gentibus assumendos, {191.224C} preparabis vultum eorum, id est cognitionem tui Vultum dico eorum, id est qui deberet esse eorum, quia eis credita fuerunt eloquia legis et prophetarum (Rm. 3): et ad eos venit Christus. Vel dorsum sunt Iudei, qui terrena non celestia contemplantur. 43 Et est ideo hoc eis in futuro, quoniam pones eos dorsum, id est permittes eos curvari usque ad terrena, que retro sunt; et vultu [CASSIODORUS.] id est malam intentionem eorum, preparabis in reliquiis tuis, id est paras ad passionem tuam, ut cum putarent occidere, salus mundi fieret. Paravit ergo Christus intentionem eorum, bonum de ea disponendo.N
N ¶Codd. : PL191
12 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 20,14 
XIII
prol.|
marg.| Exaltare, Conclusio psalmi. quasi13 : Illi ita cogitaverunt, sed tu, Domine, quem humilem non cognoverunt. Exaltare, id est in gloria resurge [AUGUSTINUS.] et hoc in virtute tua humilitatis, quam infirmitatem putaverunt, et nos cantabimus et psallemus virtutes tuas, id est corde et opere celebrabimus, et nota faciemus mirabilia tua.O
O ¶Codd. : PL191
13 quasi] + dicat PL


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 20 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_20)
Signaler un complément d'information

Notes :