Glossa magna

Psalmus 71

Numérotation du verset Ps. 71,1 

¶Psalmus David in Salomonem1.
¶Codd. : (Ps. 71) D30 Rusch Ps-G
1 Psalmus David - in Sal. Gr240 Rusch ] inv. D30 , + Vox Ecclesie de Christo ad Dominum D30, In Salomonem Ps-G
Numérotation du verset Ps. 71,2 I

Deus iudicium tuum
regi da ¦
et iustitiam tuam
filio
regis.
Numérotation du verset Ps. 71, II 

Iudicare populum tuum
in iustitia ¦ et pauperes tuos
in iudicio.
Numérotation du verset Ps. 71,3 III

Suscipiant
montes
pacem
populo ¦
et colles
iustitiam.
Numérotation du verset Ps. 71,4 IV

Iudicabit pauperes
populi †
et salvos faciet
filios
pauperum ¦ et humiliabit
calumniatorem.
Numérotation du verset Ps. 71,5 V

Et
permanebit cum sole et ante lunam ¦
in generatione et generationem2.
2 in generatione et generationem D30 Rusch ] generationes generationum Ps-G
Numérotation du verset Ps. 71,6 VI

Descendet
sicut pluvia in vellus ¦ et
sicut stillicidia stillantia
super terram.
Numérotation du verset Ps. 71,7 VII

Orietur
in diebus eius iustitia et abundantia pacis ¦ donec auferatur luna.
Numérotation du verset Ps. 71,8 VIII

Et dominabitur
a mari
usque ad mare ¦ et a flumine usque ad terminos
orbis terrarum.
Numérotation du verset Ps. 71,9 IX

Coram illo
procident Ethiopes ¦
et inimici eius
terram lingent.
Numérotation du verset Ps. 71,10 X

Reges Tharsis
et insule
munera
offerent ¦
reges Arabum et Saba dona adducent.
Numérotation du verset Ps. 71,11 XI

Et
adorabunt eum omnes reges ¦
omnes gentes
servient ei.
Numérotation du verset Ps. 71,12 XII

Quia liberabit3*
3 liberabit Cor2 (... licet Hieronymus in futuro) F² C I M² ΦRGV* G² ΨB* D30 V D Ω Ed1455 Ed1530 Ed1532 Clementina ] liberavit R F* Cor2 (anti. habent in preterito licet... ) Rusch Ps-G
pauperem
a potente ¦
et pauperem
cui
non erat adiutor.
Numérotation du verset Ps. 71,13 XIII

Parcet
pauperi
et inopi ¦ et animas pauperum
salvas faciet.
Numérotation du verset Ps. 71,14 XIV

Ex usuris et iniquitate
redimet
animas eorum ¦ et honorabile
nomen eorum
coram illo.
Numérotation du verset Ps. 71,15 XV

Et vivet
et dabitur ei de auro Arabie †
et adorabunt4
4 adorabunt] orabunt Ps-G
de ipso semper ¦ tota die
benedicent ei.
Numérotation du verset Ps. 71,16 XVI

Erit firmamentum
in terra
in summis montium †
superextolletur
super Libanum
fructus eius ¦
et florebunt
de civitate
sicut fenum terre.
Numérotation du verset Ps. 71,17 XVII

Sit nomen eius benedictum in secula ¦
ante solem
permanet nomen eius.
Numérotation du verset Ps. 71,XVIII 

Et
benedicentur in ipso omnes tribus terre5 ¦ omnes gentes
5 in ipso - omnes tribus terre Ps-G ] inv. Rusch
magnificabunt6 eum.
6 magnificabunt plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R] beatificabunt Ps-G (R) cum hebr. LXX Ps-med. Ps-H
Numérotation du verset Ps. 71,18 XIX

Benedictus Dominus Deus Deus Israel ¦
qui facit mirabilia solus.
Numérotation du verset Ps. 71,19 XX

Et benedictum nomen
maiestatis
eius in eternum ¦
et replebitur maiestate eius
omnis terra.
Fiat fiat.

Psalmus 71

Numérotation du verset Ps. 71,1 
prol.|
marg.| {657C} Deus iudicium tuum. Titulus: In Salomonem. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. HIERONYMUS.] Salomon interpretatur pacificus, quod verissime atque optime illi congruit per quem Mediatorem Dei et hominum (1Tim. {191.657D} 2) ex inimicis accepta peccatorum remissione reconciliamur Deo (Eph. 2). Idem ipse est ille pacificus, qui fecit utraque unum, medium parietem macerie solvens, et ambos reconciliavit Deo, qui super pacem reconciliationis dabit pacem immortalitatis (ibid.). Unde: Pacem meam do vobis, pacem meam relinquo vobis (Io. 14). Et in hunc Salomonem, id est in hunc verum pacificum, dirigitur psalmus iste quartus, quia ipse commendatur hic, secundum utramque naturam. Et est psalmus iste quartus de duabus naturis Christi.
marg.| Intentio: Monet ut Christum verum Deum et verum hominem regem credamus. Modus: Septem sunt partitiones. Primo agit de iudicio optando illud dari Filio. Secundo agit de eodem affirmando quod optaverat, ibi iudicabit {191.658C} pauperes. Tertio dicit quis, et qualis anteveniet rex ille in futuro iudicaturus, ibi descendet sicut pluvia. Quarto agit de operibus eius, ibi quia liberabit. Quinto agit de honorificentia regis, ibi et vivet. Sexto monet omnes laudes dicere ei, ibi sit nomen {191.658D} eius. Septimo a sua parte laudat, ibi benedictus Dominus. Propheta ergo ad Patrem loquens de Christo, dicitur: OA
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,2 
I
prol.|
marg.| Deus Pater, da iudicium tuum regi, id est Christo: [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. HIERONYMUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] quasi1 : Fiat quod prevideo futurum. Pater enim non iudicat quemquam, sed omne iudicium dedit Filio (Io. 9), non quia tota Trinitas simul iudicet, sed quia solius Filii persona, secundum humanitatem, ab omnibus in iudicio videbitur. Et ut sue petitionis desiderium ostendat, per figuram epimonem, idem repetitur aliis verbis, dicens: Et iustitiam tuam, id est iustum iudicium da filio regis, id est {191.659A} tui, qui es rex. Et ideo non usurpat regnum, quia filius regis est ut diximus. Hic est epimone, id est crebra repetitio. Repetitiones autem eisdem vel aliis verbis facte, multum commendant divina eloquia, que maxime sunt in psalmis, et in eo genere sermonis quo affectus animi est movendus. Dico, da iudicium, ad quid?B
B ¶Codd. : PL191
1 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 71,II 
prol.|
marg.| Iudicare [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est ad iudicandum, in iustitia populum tuum, qui et eius est, scilicet ut decernat eum a non suis; et pauperes tuos in iudicio. Isti sunt populus Dei, scilicet humiles, non superbi. Dicendo, tuum et tuos, ostendit omnia que sunt Patris esse Filii, et econverso.C
C ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,{659B} 3 
III
prol.|
marg.| Suscipiant [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] quasi2 : Hec da, sed prius presciatur iudicaturus per legatos. Et hoc est, Montes, id est maiores, scilicet prophete et apostoli, qui celo altitudine proximant, suscipiant pacem, id est Christum. Pacem dico nuntiandam populo fideli, et colles, scilicet minores suscipiant iustitiam, id est Christum.
2 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita, ut sit distinctio inter pacem et iustitiam. Montes, scilicet maiores, suscipiant pacem, humilitatis, populo, id est ad populum, ut non se efferant, id est extollant pro sua maioritate. Excellentes quippe in Ecclesia paci debent vigilanti {191.659C} intentione consulere, ne propter suos honores superbe agendo schismata faciant, unitatis compage dirupta. Et colles, id est minores imitando iustitiam, ut servos non anteponant Domino, sed sic maiores imitando et obediendo subsequantur, ut eis Christum semper anteponant. Vel suscipiant montes, id est maiores, pacem id est verbum reconciliationis, scilicet verbum Evangelii, ad hoc ut nuntient populo. Et colles, id est minores, iustitiam, id est obedientiam, ut obediant doctrine veritatis.D
D ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,4 
IV
prol.|
marg.| Iudicabit. [CASSIODORUS. Haimo. AUGUSTINUS.] Secunda {191.659D} pars ubi item agit de eodem iudicio affirmando futurum. Post optationem quippe virtute prophetie dicit que sunt adventu Domini prestanda. quasi3 : Da iudicium, et vere dabis, quia iudicabit pauperes populi. Vel aliter ut per montes et colles utrique predicatores evangelice pacis, sive precedentes, ut apostoli, sive sequentes, ut eorum vicarii, accipiantur: et distinguitur sic littera, montes, id est predicatores precedentes, et colles, id est predicatores subsequentes, suscipiant pacem, id est Christum, nuntiandam populo. Deinde secundum aliam litteram sequitur: Iusti iudicabunt pauperes populi. Sed illi codices magis approbantur qui {191.660A} habent quod supra exposuimus, iudicabit pauperes populi, id est eos qui pauperes sunt in populo, in quo boni et mali commisti sunt. Sic iudicabit, et, id est quia salvos faciet, id est discretos ab iniquis filios pauperum: idem sunt qui et pauperes, sicut eadem civitas est Sion, et filia Sion. Vel distingue inter filios pauperum, et pauperes. Pauperes dicit Patres, scilicet prophetas et apostolos. Filios pauperum dicit eos qui sub eis proficiunt. Quos omnes sic iudicabit Dominus, ut salvos faciat. Et humiliabit in presenti calumniatorem, id est diabolum Dum enim gratia sua vivat, ut gratis colat Deum homo, humiliatur diabolus qui dicit: Numquid gratis colit Iob Deum? (Iob. 1) Vel humiliatus est diabolus in Christi passione, quando per calumnias Iudeorum {191.660B} cecidit, in quo nihil iuris habuit, unde merito eos amisit, in quibus aliquid iuris habere dignoscitur. [CASSIODORUS.] Qui vere calumniator dicitur, quia innocentes in culpam trahere nititur, quod est calumniari. Hunc autem humiliavit Christus in passione, sed nondum penitus est exstinctus. Unde alibia: « Humiliasti sicut vulneratum superbum ». Unde Ieremias: Clamat perdix. Congregavit que non peperit, fecit divitias non cum iudicio, in dimidio dierum eius derelinquet eas, et in novissimis suis resurget insipientes (Ier. XVII). Vel in iudicio futuro, humiliabit calumniatorem, id est diabolum.E
a Ps. 88, 11.
E ¶Codd. : PL191
3 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 71,5 
V
prol.|
marg.| Et permanebit . [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Hic ostendit eum dignum qui iudicet. quasi4 : Iudicabit rex et ipse permanebit cum sole, id est quamdiu tempora volvuntur, que per solem ideo accipiuntur, quia iuxta cursum solis, mutantur et distinguuntur tempora. Non est autem ei magnum permanere cum sole, per quem omnia facta sunt, sed hic est prophetia, quod Christiani nominis religio semper sit duratura, contra illos qui dicunt Ecclesiam aliquando desituram. Permanebit ergo cum sole, id est quamdiu tempora volvuntur permanebit in Ecclesia, et cum Ecclesia, que est corpus eius. Et ante lunam, potuit dicere cum sole et ante solem, id est cum temporibus, et ante tempora, ante que est eternum. {191.660D} Sed per lunam que crescit et decrescit, maluit designare incrementa et defectus mortalium. Et est sensus: Et ipse permanebit ante lunam, id est omnia mortalia sua immortalitate precedit. Deinde exponit quid lunam dixerit. Lunam dico generationis et generationum, alia littera, id est permanet ante generationes generationum, que transeunt decessione et accessione mortalium.
4 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita, ut per solem accipiatur Deus Pater, cum quo permanet Filius, qui est quasi splendor et radius solis. Et est humiliabit, et vincet diabolum in passione. Et victo diabolo, permanebit splendor, id est Filius, cum sole, id est cum Patre, sedens ad dexteram Patris in {191.661A} eternum. Et hoc, ante lunam generationis et generationum, quia ipse est primogenitus ex mortuis, precedens Ecclesiam, decessione et accessione hominum transeuntem. Vel generatio generationum dicitur, generatio futura, qua immortaliter generabimur. Et est lunam dico, generationis generationum, id est que immortaliter generabitur, in regeneratione. Vel secundum aliam litteram sic: Permanebit in generationem et generationem ; vel   in seculum seculi ; vel   in generationes generationum , id est sine fine. Et est expositio precedentis.F
F ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,6 
VI
prol.|
marg.| Descendet. [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] Tertia pars. Ecce {191.661B} quis et qualis sit rex ille qui iudicaturus est, quasi5 : Quomodo incipiet hoc regnum? Ecce incipiet a Iudeis, et consummabitur in gentibus. Et hoc est descendet sicut pluvia in vellus. Alludit facto Gedeonis, quod in libro Iudicum legitur, qui pugnaturus contra Madianitas petiit a Domino victorie signum tale, ut vellus ovis in area positum complueretur area remanente sicca; et ita factum est. Postea petiit, ut area irrigaretur sicco vellere, et ita fuit (Iudic. 6). In quo mystice significatum est, quod populus Iudeorum prius irrogaretur gratia Christi, sicca area gentilitatis; et postea complueretur gentilitas, sicco vellere Iudeorum. Per vellus enim Iudea accipitur, que auctoritate doctrine exspolianda erat, ut ovis vellere. Vel quia pluvie {191.661C} doctrinam detinebat, quam nolebat predicari gentibus, ut vellus detinet pluviam. Ait ergo rex ille: Prius descendet in vellus sicut pluvia, id est gratia Christi, descendet prius in populum Iudeorum. Unde matrem sibi et apostolos elegit, sicca area totius orbis, sicut pluvia prius descendit in vellus Gedeonis. Et postea descendent sicut stillicidia stillantia super terram, id est super gentes sicco vellere Iudeorum, sicut postea fuit compluta area Gedeonis sicco vellere. Ecce unde incipiet, et ubi consummabitur regnum et illud regnum sic erit utile, quia orietur etc.
5 quasi] + dicat PL
marg.| [GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS. HIERONYMUS.] Vel ita et agit de nativitate Christi qui ante dixerat de futuro iudicio. quasi6 : Christus in futuro {191.661D} iudicabit, et prius in humilitate et lenitate summa veniet. Et hoc est: Descendet in uterum Virginis, sicut pluvia in vellus. Christus enim quem nihil utique sustinere posset, si vellet manifestata potestate cognosci, voluit leniter in uterum Virginis sine aliquo strepitu, sicut pluvia in vellus descendere, ut magis ostenderet virtutem si eam temperasset. Et est congrua similitudo. Lana enim accipiendo aquam non rumpitur, sed integra manet; sic et in Virgine integritas ante partum, in partu, post partum. Post illud idem alia similitudine comprobat, subdens: Et descendet sicut stillicidia stillantia super terram, que in modum roris summa lenitate descendunt. Quis ergo, post tam apertas similitudines, dubitet de partu Virginis. Deinde exsequitur, {191.662A} que ipse oriens attulit, que germina de stillicidiis pullularunt, dicens:G
G ¶Codd. : PL191
6 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 71,7 
VII
prol.|
marg.| Orietur in diebus eius iustitia et abundantia pacis, donec auferatur luna ut non sit [AUGUSTINUS.] id est pax erit donec morte destructa, iam non sit carnis mortalitas, que per lunam significatur, et per lunam significatur Ecclesia, et legitur alia littera, scilicet extollatur, alii enim interpretati sunt, auferatur, alii vero extollatur. Et est, donec extollatur luna, id est Ecclesia elevetur per gloriam resurrectionis.H
H ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,8 
VIII
prol.|
marg.| {191.662B} Et dominabitur. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Hic ostendit que sit amplitudo regni. quasi7 : Sic utile est regnum, et sic latum, et, id est quia dominabitur a mari, id est a quolibet fine terre usque a mare, id est ad quemlibet finem terre diffundetur, tam late dilatabitur Ecclesia, et a flumine Iordane dominabitur, ubi vox Patris super Christum insonuit: Hic est Filius meus dilectus (Mt. 3). Inde ergo doctrina eius cepit, inde auctoritas Magistri dilatatur usque ad terminos orbis terrarum, predicato Evangelio regni Christi. Inde regula baptismi per totum mundum manavit. Inde ergo dominabitur usque ad terminos orbis terrarum, circumquaque hoc est quod prius dixit, a mari usque {191.662C} ad mare. Nota quia paucis verbis magna docet sacramenta.I
I ¶Codd. : PL191
7 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 71,9 
IX
prol.|
marg.| Coram illo. [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Quod universaliter dixerat, per partes ostendit, dicens: Coram illo procident Ethiopes, id est illum adorabunt Ethiopes, qui sunt in finibus terre, et teterrimi, id est gentes, a parte totum; et inimici eius, scilicet pertinaces schismatici, qui invident glorie Christi, lingent terram, in modum serpentis, cui dictum est: Terram comedes (Gn. 3), id est amabunt terrena, que sunt eorum esca penalis. Vel lingent terram, id est schismaticos homines amabunt, {191.662D} et suaves habebunt, quibus auctoribus contradicunt divinis eloquiis.J
J ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,10 
X
prol.|
marg.| Reges Tharsis. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS. HIERONYMUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] Tharsis interpretatur contemplatio in qua fixi sunt fideles, qui offerunt numera, dum devoto animo serviunt. Et est sensus: Reges Tharsis, id est fideles in contemplatione fixi, qui dicuntur reges, quia sunt dominatores vitiorum, et insule, id est qui vitia mundi circumfluentia a se excludunt, munera offerent, id est seipsos, dum devote serviunt, reges Arabum, et Saba. He patrie diversis odoribus nares mulcent, et significant eos qui terrena delectatione se tractant molliter. Sed iam sunt {191.663A} reges Arabum et Saba, quia hec blandimenta subiiciunt rigide discipline. Et hi dona adducent, id est alios secum in societatem Ecclesie adducent. Vel potest hoc accipi de malis regibus qui persequuntur et occidunt martyres. Et est, reges Arabum et Saba, id est persequentes nescientes, adducunt dona, dum immolando martyres adduxerunt eos. Vel iuxta interpretationes nominum totum accipi potest. Tharsis enim interpretatur exploratio gaudii, Arabia, humilis, vel campestris; Saba, incensio vel conversio. Et est: Reges Tharsis, id est illi qui explorant verum gaudium; et insule, id est qui a se excludunt vitia, offerent munera, id est se et alios; et reges Arabum, id est humiles, vel iustitia et equitate pleni, et reges Saba, id est qui divino igne {191.663B} succensi sunt, vel conversi ad Deum, adducent dona, id est se et alios. Vel historialiter potest accipi de regibus, qui venerunt adorare Christum cum muneribus qui fuerunt de his provinciis, cum quibus venerunt insule, id est etiam extremi. Unde hic psalmus cantatur in festo Epiphanie. Quid per singula?K
K ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,11 
XI
prol.|
marg.| Et adorabunt eum omnes reges terre [CASSIODORUS.] qui videntur adorandi. Hic ostendit que sit familia regis, et omnes gentes, que terrenos habent dominos servient ei, quia non est gens que, in parte populi sui, non adoret Auctorem.L
L ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,12 
XII
prol.|
marg.| Quia liberabit. [CASSIODORUS.] Quarta pars, ubi agit de operibus eius. quasi8 : Cur ei tantus honor? quia liberabit, vel liberavit pauperem, id est populum credentium, in quo sunt et reges a potente, id est a diabolo, quem non sua virtus, sed peccata hominum potentem fecerunt; deinde repetit, ut determinet quem pauperem liberet dicens, et pauperem etiam qui non erat adiutor, quia homo iustus vel angelus, vel lex, vel liberum arbitrium non poterat eum liberare, nisi tantum Leo de tribu Iuda (Apc. 5). Et si liberat, non tamen peccata, pro quibus tenebantur, ei placent; sedM
M ¶Codd. : PL191
8 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 71,13 
XIII
prol.|
marg.| {191.663D} Parcet [AUGUSTINUS.] ex usuris redimendo, id est peccata dimittet. Cui? Pauperi et inopi, id est non de se confidenti, sed de gratia.
marg.| Vel ita continua: Dico liberabit pauperem, et si liberatus pauper offendit, parcet pauperi et inopi: quod necesse est, quia omnes peccant et egent gloria Dei (Rm. 3). Et animas pauperum salvas faciet ab iniquitate, id est dando eis gratiam ad faciendam iustitiam, et ad vitandam iniquitatem. Duplex enim hic adiutorium gratie commendatur, scilicet et quod est in remissione peccatorum, cum ait: Parcet pauperi; et quod est in participatione iustitie, cum addit, et animas pauperum salvas faciet. Deinde his duobus alia duo equipollentia reddit, dicens:N
N ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,{664A} 14 
XIV
prol.|
marg.| Ex usuris [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] id est a peccatis, redimet animas eorum, et hoc est quod supradixit, parcet pauperi. Usure autem dicuntur peccata, quia plus mali invenitur in suppliciis quam commissum est in peccatis, ut verbi gratia, cum homicida tantum corpus hominis perimat; anime vero nihil noceat, ipsius anima et corpus perdetur in gehenna. Ex usuris ergo redimet peccata dimittendo, que debebant ampliora supplicia. Et redimet pretio sanguinis, animas eorum ex iniquitate, scilicet iuvando per gratiam ad faciendam iustitiam. Eadem itaque repetita sunt, que supradicta erant; {191.664B} nam parcendo redimet ab usuris; salvos autem faciendo, redimet ab iniquitate. Quod ergo supra est, parcet pauperi, hoc est hic, ex usuris redimet. Quod vero ibi dicit, animas pauperum salvas faciet, hoc est hic, ex iniquitate redimet.
marg.| Vel ita, ut de futuro accipiatur illud, animas pauperum salvas faciet, in futuro scilicet, non modo parcet. Hic sequitur: ex usuris, id est penis eternis, et iniquitate, id est ipso peccato pro quo et pena debebatur, redimet pretio sanguinis, animas eorum. Et nomen eorum, scilicet nomen Christianum, et si malis sit contemptibile, hic tamen erit honorabile coram illo. Quia in eius regno ante ipsum victuri sunt. Vel secundum aliam litteram, scilicet honorabile nomen eorum coram ipsis, quia gratias reddent de beneficiis, dantes {191.664C} virtutem nomini eius.O
O ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,15 
XV
prol.|
marg.| Et vivet [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Quinta pars, ubi agit de honorificentia regis. quasi9 : Et si morte sua redemit pauperem, tamen et vivet sine fine, qui contemptus est moriens; et dabitur ei de auro Arabie, id est sapientes mundi in Christum credent. Per Arabiam enim gentes significabantur; per aurum, quod excellit inter metalla, sapientia que excellit inter doctrinas. Et adorabunt semper de ipso multiplicando, id est corpore eius, vel de ipso consequendo, id est de eius institutione, quia ipse orare docuit sic: Adveniat regnum tuum etc. Tota {191.664D} die, id est toto tempore benedicent ei bona vita, et merito quiaP
P ¶Codd. : PL191
9 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 71,16 
XVI
prol.|
marg.| Erit firmamentum in summis montium. [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] Summa montium sunt auctores Scripturarum, scilicet prophete et apostoli, quos firmat, quia omnia ab illis predicta in illo sunt completa. Et hoc in terra, quia propter eos qui in terra sunt, omnia scripta sunt. Unde et ipse in terram venit ut ea impleret. Firmamentum ergo prophetarum est, quia quod predixerunt implevit.
marg.| Vel ita: Ipse erit {191.665A} firmamentum, id est panis fidei confirmans cor, in summis montium, id est in apostolis, et aliis sanctis. Et hoc est, in terra ista, quod mirum est, scilicet quod ita eos confirmat hic. Sequitur: Et fructus eius, scilicet boni superextolletur super Libanum, id est ipse extollet suos super cedros Libani, ad litteram, quia si Libanus proceras cedros producit, Christus suos ad celum subvehit, vel iuxta nominis interpretationem. Libanus enim interpretatur candidatio, et significat candorem et dignitatem huius seculi. Ergo fructus eius, id est dilectores Christi, superextolletur, super Libanum, id est super candorem seculi, quia omnia secularia contemnuntur. Vel fructus eius, id est caritas, superextolletur super Libanum, id est super omnia alia dona de qua {191.665B} Apostolus: Adhuc eminentiorem viam vobis demonstro etc. (1Cor. 12). Et illi qui sunt de civitate, scilicet Dei, id est de Ecclesia florebunt gratissime in futuro, sicut fenum terre viret. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Non enim etas feni, sed viriditas sanctis comparatur, qui de ista civitate presentis Ecclesie migrantes, in illa celesti beatitudine florebunt. Vel per fenum, fenum fructiferum, id est frumentum potest intelligi, sicut in Genesi feni nomine etiam frumentum intelligitur, cum ait: Iussit Deus producere terram omne lignum, et omne fenum (Gn. 2), nec adiunxit, et omne frumentum, nomine feni illud complectens. Florebunt ergo sicut fenum terre, scilicet fructiferum, ut est fenum frumenti. Vel quia ambigue posita est civitas, non enim addidit vel eius {191.665C} vel Dei, civitas Cain intelligi potest, sicut ante de civitate Dei exposuimus, id est de Ecclesia. Due enim civitates sunt in presenti, civitas Christi et civitas seculi. Civitas Dei est Ecclesia, que ab Abel incepit; civitas seculi est Babylonia, que incepit a Cain, que comparatur feno, secundum illud: Omnis caro fenum b. Omnis namque claritas civitatis quam cepit edificare Cain, est sicut flos feni, quod hodie floret, et cras in clibanum mittitur (Mt. 6). Et est sensus huius et precedentis loci talis: Fructus eius, id est illud quod in eternum nobis promittitur, extolletur super Libanum, id est diffamabitur et commendabitur super omnia seculi. Et ea que sunt de civitate, Cain scilicet, florebunt {191.665D} sicut fenum terre, id est quidquid pro magno habetur in seculo, comparabitur feno terre.Q
b Is. 40.
Q ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,17 
XVII
prol.|
marg.| Sit nomen eius. [CASSIODORUS. REMIGIUS, AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Sexta pars, ubi monet omnes laudes dicere ei, quia omnes in eo benedicentur. quasi10 : Et quia fructus eius extolletur, et flos seculi decidet, ergo sit nomen eius benedictum in secula. quasi11 : Quia eternam dat gloriam, in eternum glorificetur; et ante solem, id est ante tempora, et ante omnem creaturam, id est eternum permanet nomen eius, id est filius regis. Hoc dicit, ne putes temporalem Dei Filium.R
R ¶Codd. : PL191
10 quasi] + dicat PL
11 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 71,XVIII 
prol.|
marg.| {191.666A} Et omnes tribus terre benedicentur in ipso [AUGUSTINUS.] ut Abrahe promissum est: In semine tuo benedicentur omnes tribus terre (Gn. 22). Et ne duodecim tribus accipias tantum, addit omnes gentes, scilicet omnes benedicti, magnificabunt eum, magnum faciendo.S
S ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 71,18 
XIX
prol.|
marg.| Benedictus. [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Septima pars, ubi a sua parte laudat. Omnibus enim dictis, hymnum eructat. quasi12 : Quia in eo omnes benedicentur, benedictus Dominus Deus Israel. Nota hic esse exclamatoriam benedictionem cum admonitione et {191.666B} prophetia, qui facit mirabilia solus; quia quicumque facit, ipse in illo facit.T
T ¶Codd. : PL191
12 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 71,19 
XX
prol.|
marg.| Et benedictum sit nomen [GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est gloria maiestatis eius, quod est maius omnibus nominibus; vel nomen maiestatis, scilicet nomen Christianum, quod est de ipso Christo, et hoc in eternum, id est quamdiu seculum durat, et in seculum seculi, quod quidam interpretes addunt. Et replebitur maiestate, vel gloria eius, alia littera, id est ipsius clarificatione omnis terra, scilicet sancti. Fiat, fiat. [GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Ecce quasi subscriptio principis et concessio audientium. {191.666C} Magnificum vero est quod sic concludit; optantis est semel dicere fiat; sed nimium desiderantis est repetere. quasi13 : Quod iussisti, Domine, ita fiat, fiat, donec quod cepit flumine perveniat usque ad terminos orbis terre.U
U ¶Codd. : PL191
13 quasi] + dicat PL
marg.| HIERONYMUS. «Sciendum est quod 71 psalmus secundi libri finis sit, unde et in extremo habet, fiat, fiat, pro quo in Hebreo dicitur, amen, amen. Et hoc diligentius observandum est, quod defecerunt hymni David, filii Iesse, ad finem 71 psalmi pertineat. Id vero quod sequitur, psalmus Asaph, initium sit sequentis.»V
V ¶Codd. : PL191


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 71), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_71)
Signaler un complément d'information

Notes :