Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa magna

Biblia communis

Psalmus 94

Numérotation du verset Ps. 94,1

¶ Laus

¶Codd. : (Ps. 94) Hi D14 (33ra) D30 (83r) Ω ^M (175rb) Ω^S Ω ^F Ω ^R P748 Bari1 P10525 ω¹ ω² (129va) NAL3255 (55ra) Ω^P P1152 (101r) Fr (104v) Ps-G

cantici ipsi

David¹.

¹ Laus Cantici... David] Psalmus ipsi David in die sabbati. Vox Ecclesie de Iudeis ad Dominum D30, Psalmus Fr | ipsi Ps-G ( I Q V D ) Ω^S Rusch Clementina cum Ps- α γ etc om. D14 Fi179 P1152 Ps-G

Numérotation du verset Ps. 94,I

Venite

exultemus

Domino ¦

iubilemus Deo

salutari nostro.

Numérotation du verset Ps. 94,2 II

Preoccupemus faciem eius

in confessione ¦

et in psalmis

iubilemus ei.

Numérotation du verset Ps. 94,3 III

Quoniam Deus magnus Dominus ¦

et rex magnus super omnes deos

quoniam non repellit Dominus plebem suam².

² quoniam non... plebem suam Ps-G ( H : Catach S. Columbae ) Tr511 Lunel Ω^S Ω ^F Bari3 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G Fi179 D30 P1152 P106 Ω ^M Ω ^R P748 P10525 Bari1 P15613 ω 1 NAL3255 | repellit Ps-G (Ψ^D) Ω^S Ω^P Rusch cum Ps- σ] repellet cett. cum Ps-R Cor2 (quod in matutinis cantatur hic interim sic : QUONIAM NON REPELLET DOMINUS PLEBEM SUAM , sumptum est de precedenti psalmo ‘Ps. 93, 14’ unde debet hic poni REPELLET sicuti ibi) | suam] om. #Bari3 | <divisio.> Quoniam non... suam’ quia in manu... terre ¦... sunt. Ω^S Ω ^F Bari3

Numérotation du verset Ps. 94,4 IV

Quia in manu eius sunt omnes³ fines terre ¦

³ sunt omnes Ps-G ( Ψ B* D ) D14* Ω Ω^P P10525 Bari1 Bari3 ω 1 NAL3255 Fr Ed1530 Clementina cum Ps-R ] sunt Hi Cor2 (neque vero hebr. et antiq. et Ieron. habent hic OMNES neque grecus) , omnes Ps-G ( Ψ B²) P1152 D14² cum Ps-γδζ, om. Ps-G D30 Ω ^R P748 Rusch

et altitudines montium ipsius sunt.

Numérotation du verset Ps. 94,5 V

Quoniam

ipsius

est mare

ipse fecit illud ¦ et siccam⁴

⁴ siccam Hi D30 Bari3 Ω Fr Rusch Ps-G ] sicca Ps-G (I Q² W Φ U K Ψ^B² D k) D14 P1152, aridam Bari1 cum Ps-R

manus eius formaverunt⁵.

⁵ m. e. formaverunt Bari3 Ω etc m. e. firmaverunt C Ps-G ( I ), m. e. fundaverunt P-R, fundaverunt manus eius Bari1 cum Ps-Med

Numérotation du verset Ps. 94,6 VI

Venite

adoremus

et procidamus

et⁶ ploremus

⁶ et Ω ^F P748] ante Deum Ω^S Ω^P Bari3* (expunc.) P15613 cum Ps-R , ante Dominum Fi179

ante Deum⁷ qui fecit nos ¦

⁷ a. Deum ω 1 Fr Rusch ] a. Dominum Ps-G D14 D30 Hi P1152 P748 Ω ^M # Ω ^F P10525 Bari1 , coram Domino Ω^S Ω^P Bari3 P15613 cum Ps-R | et ploremus ante Deum] ante Deum ploremus coram Domino super ras. Fr cum Ps-R

Numérotation du verset Ps. 94,7

quia

ipse est Dominus⁸ Deus noster.⁹

⁸ Dominus Ps-G (K Ψ^B D) D14 * D30 * Ω ω 1 Ω^S Ω^P P105 25 Bari3 P1152 Fr Clementina cum Ps-R ] om. Ps-G D14 ² (exp.) D30 * (eras.) Hi P748 Bari1 |

⁹ <divisio.> adoremus et procidamus’ et... nos’ D14 Ω ^M, adoremus et procidamus et... nos ¦ D30 Hi ω² Ω ^F Ω ^R P748 P105 25 Bari1, adoremus’ et procidamus’… nos ¦ ω 1 ^, procidamus ante Deum’... fecit nos ¦ Ω^S Bari3* P15613 | VI+VII Ω^P |

Numérotation du verset Ps. 94,VII

Et nos

populus

pascue eius ¦

et oves manus eius.¹⁰

¹⁰ Et nos... manus eius] nos autem populus eius et oves pascue eius Ω^P cum Ps-R , Nos (?) populus pascue... eius Bari3

Numérotation du verset Ps. 94,8 VIII

Hodie

si vocem eius¹¹ audieritis ¦

¹¹ eius] om. Ω ^R

nolite obdurare corda vestra.¹² ¹³ ¹⁴

¹² <divisio.> |

¹³VII // VIII ω 1 NAL3255 Ω ^F Bari3 etc |

¹⁴VII+VIII ( D14 D30 Hi Ω M Ω^S Ω ^R P748 P10525 Bari1 P15613 ) Et nos populus pascue eius’ et oves manus eius’ hodie si vocem eius audieritis nolite... vestra D14 Ω^S, Et nos... eius’ et oves... eius² ¦ ... audieritis’ nolite... vestra D30 (eius¹ Hi Ω ^R) Ω ^M P15613 , Et nos... eius² ¦... vestra P748 P10525 Bari1 Ω ^R |

Numérotation du verset Ps. 94,9 IX

Sicut in irritatione

secundum diem

temptationis

in deserto^† ubi

temptaverunt me patres vestri ¦

probaverunt¹⁵

¹⁵ probaverunt Ps-G (Ψ^B V D) D30 Ω ω 1 P105 25 Bari1 Bari3 Rusch cum Ps-R ] + me Ps-G, ※me Fi179* ( ME expunct.)

et viderunt

opera mea.¹⁶

¹⁶ <divisio.> IX Sicut... deserto⁺ ubi... patres vestri ¦ probaverunt... opera mea # Ω ^F ω 1 NAL3255 , Sicut... deserto ¦ ubi... patres vestri probaverunt... opera mea P15613 Ω ^R (vestri’), IXa Sicut in irritatione ¦... deserto // IXb Ubi... patres vestri ¦ probaverunt... opera mea D14 D30 Hi Ω ^M Ω^S (irritatione... temptationis ¦) P748 P10525 Bari1 Bari3

Numérotation du verset Ps. 94,10 X

Quadraginta annis

offensus¹⁷ fui generationi illi ¦

¹⁷ offensus] proxi/offensus Ω^P ; cf. Ps-R : proximus

et dixi

semper¹⁸ errant corde.

¹⁸ semper Ps-G D30 ω 1 NAL3255 P748 Ω^P Ω ^R Rusch ] + hi(i) Cor2 Ω P105 25 Bari1 Bari3 P15613 Clementina cum Ps-R

Numérotation du verset Ps. 94,11 XI

Et isti non cognoverunt vias meas ¦

ut¹⁹ iuravi

¹⁹ ut Ps-G D14 ² D30 Ω ^F Ω^P Ω ^R P748 P105 25 Bari1 Rusch ] et Ps-G (I) Ps-H, quibus Ps-G (Ψ^B) Ω^S Bari3 Fr cum Ps-R

in ira mea²⁰ : Si

²⁰ <divisio.> meas... mea ¦ Ω ^F P748 Bari3, meas ¦... mea ¦ Ω^S Bari1 , meas... mea... P10525, meas ¦... mea P15613 Ω ^R cett.

intrabunt²¹ in requiem meam.

²¹ intrabunt Ps-G D14 D30 Hi Cor2 ω 1 P748 P105 25 Bari1 Ω ^M Ω^P Ω ^R Rusch ] introibunt Ps-G (Q* Ψ^B*) Ω^S Ω ^F Bari3 P15613 Ed1530 Clementina cum Ps-R

Psalmus 94

Numérotation du verset Ps. 94,1

^prol.|

^marg.| {191.875A} Venite, exsultemus Domino. Titulus: Laus cantici David ipsi David. [ALCUINUS. AUGUSTINUS.] Agitur hic de tempore gratie, in quo per Christum intratur in requiem. Unde tam titulo quam psalmo monet Deum hilariter et devote laudare. Laus enim devotionem, cantus hilaritatem significat, ut cum letitia laudemus. Quid? psalmus indicat, scilicet Deum. Et est sensus: [CASSIODORUS.] Laus ista cantici, id est devotionis et hilaritatis, fit ipsi David, id est Christo.

^marg.| Intentio: Monet ad exsultationem et laudem. Modus: Bipartitus est psalmus. Propheta laudes Christi describens, primo Iudeos invitat, quos previdebat posse resistere Christo. Secundo ipse Christus {191.875B} monet eosdem ne obdurentur, ibi nolite. [AUGUSTINUS.] Itaque quasi ad magnas epulas invitans, ait: O vos qui longe estis per dissimilitudinem,^A

^A ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 94,1
I

^prol.|

^marg.| Venite [Haimo. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] fide et exsultemus mente, Domino, non in seculo, Iubilemus voce, Deo salutari nostro Iesu. quasi¹ : Gaudium sit tantum, quod verbis dici non possit, quod tamen intus conceptum, vox extra testetur. Et^B

^B ¶Codd. : PL191

¹ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 94,2
II

^prol.|

^marg.| Faciem eius [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] id est conspectum venturi iudicis preoccupemus, quia venturus {191.875C} est, ne inimicus accusando preveniat nos, et ne quid in nobis tunc sit discutiendum. [AUGUSTINUS.] Et hoc in confessione illum laudantes, nos accusantes: que sunt vota distincta. De quibus alibi: Reddam tibi vota mea, que distinxerunt labia mea (Ps. LXV). Distinguit ergo qui eum laudat et se accusat. Gemina enim confessio est laudis, scilicet et peccati. Et confessio peccati pertinet ad laudem ignoscentis, de qua laude psalmus agit. Et in psalmis iubilemus ei, id est que dicimus in psalmis vel facimus, sentiamus in iubilatione.^C

^C ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 94,3
III

^prol.|

^marg.| Quoniam Deus. [AUGUSTINUS.] Hec sunt verba illa que {191.875D} pertinent ad laudem cantici huius. quasi² : Ideo iubilemus et exsultemus, quoniam Deus est magnus Dominus summa potestate, et rex magnus super omnes deos gentium. Vel magis deos dicit homines super quos rex est, non super demonia.^D

^D ¶Codd. : PL191

² quasi] + dicat PL

^marg.| +marg.| {{¶1. < scholion Herberti> De nonagesimo quarto Psalmo ³ . – Augustinus. Psalmus 94. Super Quoniam Deus magnus etc. « Gentes omnes sub demonibus erant. Demonibus templa fabricata sunt, demonibus are constructe, sacerdotes instituti, oblata sacrificia, arreptitii tamquam vates inducti. hec omnia talia non nisi uno deo magno debentur ».^a }} ^E

^a ¶Fons : Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos, Ps 94 § 6, CCSL 39, lin. 21-24 : « et tamen gentes omnes sub daemonibus erant: daemonibus templa fabricata sunt, daemonibus arae constructae, daemonibus sacerdotes instituti, daemonibus oblata sacrificia, daemonibus arreptitii tamquam uates inducti. haec omnia daemonibus gentes exhibuerunt; haec omnia uera nonnisi uni magno deo debentur [...] ».

^E ¶Codd. : Cbg150 (184vc) Ox2071 ; om. PL191 {MM2023}

³ 94. - Ps.] inv. Ox2071

^marg.| +marg.| {{¶2. <sententia> H<erberti>. Hinc videtur quod sicut nec sacrificia offerenda sunt sanctis sed Deo soli, nec are nec templa in eorum nomine sunt construenda quia omnia hic enumerata pari iure censentur, videri etiam potest in hoc aliquid latrie sanctis Dei creaturis exhiberi quod nefas est nisi forte dicatur ista sanctis non propter se sed propter Deum exhiberi. Et ita eo ipso latriam exhiberi Deo. Sed forsan aliquis sibi sciolus inferet latriam creature propter creatorem exhiberi. }} ^F

^F ¶Codd. : Cbg150 (184vc) Ox2071 ; om. PL191 {MM2023}

Numérotation du verset Ps. 94,4
IV

^prol.|

^marg.| Quia in manu eius sunt. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Post magnitudinem venit ad clementiam. quasi⁴ : Ideo iubilate, quia in manu eius sunt omnes fines terre, id est gentes. Vel secundum aliam litteram, secundum quam additur: quia non repellet Dominus {191.876A} plebem suam, quia in manu etc. quasi⁵ : Ideo iubilemus, quia non repellet Dominus plebem suam, id est Iudeos qui proprie sua plebs, cuius si aliqui rami fracti, tamen ipsa oliva remanet, de qua apostoli et alii multi, et ipse Christus. Inde, scilicet de hoc loco, Apostolus testimonium accepit in Epistola ad Romanos (Rm. 10). Item ideo, quia in manu eius sunt omnes fines terre, id est gentes. Lapis enim angularis, et alios in se coniungit, id est gentes; Et altitudines montium, id est terrene potestates, que prius erant adverse ⁶ vel potestates celorum, id est angeli, ipsius sunt. Item ideo iubilemus.^G

^G ¶Codd. : PL191

⁴ quasi] + dicat PL

⁵ quasi] + dicat PL

⁶ + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL

Numérotation du verset Ps. 94,5
V

^prol.|

^marg.| {191.876B} Quoniam ipsius est mare [AUGUSTINUS.] id est mundus, et ipse fecit illud, cuius fluctus termino arcet Deus, non permittens nos tentari supra id quod possumus (1Cor. 10), qui fluctus etiam proventum nobis faciunt Deo id agente. Ipse ergo facit quod nec scandala tibi nocent, que mensuram a Deo accipiunt, quia ipsius est mare, dominio. Et ipse fecit illud; [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] hoc addit ut scias ei subesse. Et manus eius formaverunt siccam, id est aridam terram, humane mentis, que recepit imbrem et fructificat, quam non sinit fluctus tentationum operire.^H

^H ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 94,6
VI

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 94,7

^prol.|

^marg.| {191.876C} Venite. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Prius rudes vocavit ad exsultationem. Iam ostensa gratia Dei, vocat ad penitentiam quod durius est. quasi⁷ : Quia tanta facit, ergo, venite. Repetit premissam admonitionem. quasi⁸ : Commemoratis a me laudibus, nolite longe stare vita et moribus, sed venite propius, et adoremus, quod plus est, et procidamus cum humilitate ante Deum, et si forte de peccatis que vos longe fecerunt, solliciti estis, plorate, faciamus quod sequitur; Et ploremus ante Deum. Lacryma enim exstinguit flammam peccati, que ardet in conscientia. Qui fecit nos. quasi⁹ : Qui opus suum non spernit. Ecce magna fiducia. A te enim deficere potes, tu te reficere {191.876D} non potes. Ille reficit, qui te fecit. Ideo adoremus, quia ipse est Dominus Deus noster, qui adorandus est.^I

^I ¶Codd. : PL191

⁷ quasi] + dicat PL

⁸ quasi] + dicat PL

⁹ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 94,VII

^prol.|

^marg.| Nos autem quid sumus, ut securi ploremus et procidamus? [AUGUSTINUS.] ecce, et nos sumus populus pascue eius, et oves manus eius. Vide quam eleganter ordo verborum mutatus est. Non dixit oves pascue, et populus manus eius, quod magis videtur congruere, quia ad oves pertinent pascua: quod ideo fecit, ut ipsos intelligas, oves qui sunt populus Dei. {191.877A} Dixit etiam oves manus quas fecit, quia fecit nos esse oves. Et dicit hoc ad differentiam earum ovium quas emimus, que non dicuntur oves manus, quia sunt a nobis empte oves, sed eas non fecimus, sed ipse gratia sua fecit nos oves.^J

^J ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 94,8
VIII

^prol.|

^marg.| Hodie si vocem. [CASSIODORUS. Haimo. AUGUSTINUS.] quasi¹⁰ : Populus et oves sumus, sed his omnibus proponitur conditio. quasi¹¹ : Hac conditione dico, si hodie, id est tempore gratie, audieritis vocem eius, qui per se nunc loquitur, qui olim per servum loquebatur, qui precones ante se mittebat, ipse venire dignatus est. Ideo ne sitis duri, sicut tunc fuistis. Deinde quam vocem audire debeant, subdit, hanc scilicet^K

^K ¶Codd. : PL191

¹⁰ quasi] + dicat PL

¹¹ quasi] + dicat PL

^prol.|

^marg.| {191.877B} N olite obdurare . [CASSIODORUS.] Secunda pars. Iam ipse Christus monet ne obdurentur, ne contingat eis ut patribus; nolite obdurare corda vestra. Qui non credit, lapideus est.^L

^L ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 94,9
IX

^prol.|

^marg.| Sicut in irritatione etc. [CASSIODORUS. ALCUINUS.] Ipsa maiestas Christi loquentis, obstinatos terret per patrum similitudinem, ut vel id est saltem sic mollescerent; vel in persona Prophete sub alia distinctione legi potest sic; quasi¹² : Quia populus et oves Dei sumus, ergo hodie, id est semper, si vocem eius audieritis, nolite obdurare corda vestra, {191.877C} sicut patres vestri fecerunt, in irritatione. In persona Christi loquitur hic Propheta. Irritatione, dico, facta secundum diem, id est in die tentationis, facte in deserto, tunc similes illis eritis, si duri fueritis. [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Ecce culpa parentum repetitur, ut vindicta timeatur, ubi tentaverunt me, an possem, patres vestri. Iam ne sitis talium filii, id est imitatores. Probaverunt me quid possem, et viderunt oculis, sed non crediderunt mente opera mea virtutis magne.^M

^M ¶Codd. : PL191

¹² quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 94,10
X

^prol.|

^marg.| Quadraginta annis fui generationi illi proximus [AUGUSTINUS.] in signis et virtutibus. Vel offensus, alia littera, {191.877D} id est implacabiliter fui iratus generationi illi. [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Numerus iste mysticus est. Per quadraginta enim annos omnia designat secula. Constat enim ex denario, qui est primus limes numerorum. Et ideo plenitudinem significat, et ex quaternario, qui ad quatuor tempora refertur. Unde et Dominus in huius numeri sacramento, quadraginta diebus ieiunavit, quando tentatus est (Mt. 4), et quadraginta cum discipulis post resurrectionem fuit (Act. 1) [AUGUSTINUS.] significans se nobis adesse consolatorem, et adiutorem in huius peregrinationis et tentationis tempore. Sicut ipse ait: Vobiscum sum usque ad consummationem seculi^b. [CASSIODORUS.] Et nota quod Christus quadraginta diebus ieiunans, et quadraginta cum apostolis post resurrectionem conversatus, fecit ut totus mundus crederet. {191.878A} Iudei vero, nec beneficiis quadraginta annorum acquieverunt. Et dixi [Haimo. GLOSSA INTERLINEARIS.] arguendo per ministros: Semper errant corde, id est serio, vel corde eis dato, quasi per quod non deberent.^N

^b Mt. 28.

^N ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 94,11
XI

^prol.|

^marg.| Et isti non cognoverunt vias meas. [AUGUSTINUS. Haimo. CASSIODORUS.] Et ideo, si introibunt illi duri. Alii enim non introibunt in requiem meam eternam, ἀποσιώπησις. quasi¹³ : Non introibunt, ut, id est sicut iuravi, id est immobiliter statui. Non per alium, sed per se iurat Deus: per seipsum enim minas confirmat, ut et promissa. Iuravi dico, in ira mea. Hoc ideo addit, quia iurat aliquando placidus, {191.878B} sicut: Iuravit Dominus David veritatem^c ^O

^c Ps. 131.

^O ¶Codd. : PL191

¹³ quasi] + dicat PL

Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 94), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_94)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 94

<26. Glossa magna in Psalmos>

Psalmus 94