Psalmus 94
Numérotation du verset
Ps. 94,1
¶ Laus
¶Codd. : (Ps. 94)
Hi D14 (33ra) D30 (83r) Ω
M (175rb) ΩS
Ω
F
Ω
R P748 Bari1 P10525 ω1 ω² (129va)
Poissy
(55ra) ΩP P1152 (101r) Fr (104v)
Ps-G
cantici ipsi
David1.
1 Laus Cantici... David] Psalmus ipsi David in die sabbati. Vox Ecclesie de Iudeis ad Dominum
D30,
Psalmus
Fr
| ipsi
Ps-G
(
I Q V D
) ΩS
Rusch Clementina cum Ps-
α γ etc
om. D14 Fi179 P1152 Ps-G
Numérotation du verset
Ps. 94,I
Venite
exultemus
Domino ¦
iubilemus Deo
salutari nostro.
Numérotation du verset
Ps. 94,2 II
Preoccupemus faciem eius
in confessione ¦
et in psalmis
iubilemus ei.
Numérotation du verset
Ps. 94,3 III
Quoniam Deus magnus Dominus ¦
et rex magnus super omnes deos
quoniam non repellit Dominus plebem suam2.
2 quoniam non... plebem suam
Ps-G
(
H
: Catach S. Columbae
)
Tr511 Lunel
ΩS
Ω
F
Bari3 Rusch cum Ps-R
]
om. Ps-G Fi179 D30 P1152
P106
Ω
M
Ω
R
P748 P10525 Bari1 P15613
ω
1
Poissy
| repellit
Ps-G
(ΨD) ΩS ΩP
Rusch cum Ps-
σ] repellet
cett. cum Ps-R Cor2
(quod in matutinis cantatur hic interim sic :
QUONIAM NON REPELLET DOMINUS PLEBEM SUAM
, sumptum est de precedenti psalmo ‘Ps. 93, 14’ unde debet hic poni
REPELLET
sicuti ibi) | suam]
om. #Bari3
|
<divisio.> Quoniam non... suam’ quia in manu... terre ¦... sunt. ΩS
Ω
F
Bari3
Numérotation du verset
Ps. 94,4 IV
Quia in manu eius sunt omnes3 fines terre ¦
3 sunt omnes
Ps-G
(
Ψ
B*
D
)
D14*
Ω ΩP
P10525 Bari1 Bari3 ω
1
Poissy Fr
Ed1530 Clementina cum Ps-R
] sunt
Hi Cor2
(neque vero hebr. et antiq. et Ieron. habent hic
OMNES
neque grecus)
,
omnes
Ps-G
(
Ψ
B²)
P1152 D14² cum Ps-γδζ, om. Ps-G D30
Ω
R
P748 Rusch
et altitudines montium ipsius sunt.
Numérotation du verset
Ps. 94,5 V
Quoniam
ipsius
est mare
et
ipse fecit illud ¦ et siccam4
4 siccam Hi
D30
Bari3 Ω Fr
Rusch Ps-G
] sicca
Ps-G
(I Q² W Φ U K ΨB² D k)
D14
P1152, aridam
Bari1 cum Ps-R
manus eius formaverunt5.
5 m. e. formaverunt
Bari3
Ω etc m. e. firmaverunt
C Ps-G
(
I
), m. e. fundaverunt
P-R,
fundaverunt manus eius
Bari1 cum Ps-Med
Numérotation du verset
Ps. 94,6 VI
Venite
adoremus
et procidamus
et6 ploremus
6 et Ω
F P748] ante Deum ΩS ΩP Bari3* (expunc.) P15613
cum Ps-R
, ante Dominum Fi179
ante Deum7 qui fecit nos ¦
7 a. Deum
ω
1
Fr Rusch
] a. Dominum
Ps-G D14 D30 Hi P1152 P748
Ω
M
#
Ω
F
P10525 Bari1
, coram Domino ΩS ΩP
Bari3 P15613 cum Ps-R
| et ploremus ante Deum] ante Deum ploremus coram Domino
super ras. Fr cum Ps-R
Numérotation du verset
Ps. 94,7
quia
ipse est Dominus8 Deus noster.9
8 Dominus
Ps-G
(K ΨB D)
D14
*
D30
* Ω
ω
1 ΩS ΩP
P105
25 Bari3 P1152 Fr
Clementina cum Ps-R
]
om. Ps-G D14
² (exp.)
D30
* (eras.) Hi P748 Bari1
|
9
<divisio.> adoremus et procidamus’ et... nos’
D14
Ω
M, adoremus et procidamus et... nos ¦
D30
Hi
ω²
Ω
F
Ω
R P748
P105
25 Bari1, adoremus’ et procidamus’… nos ¦
ω
1
, procidamus ante Deum’... fecit nos ¦ ΩS Bari3* P15613 | VI+VII ΩP
|
Numérotation du verset
Ps. 94,VII
Et nos
populus
pascue eius ¦
et oves manus eius.10
10 Et nos... manus eius] nos autem populus eius et oves pascue eius ΩP
cum Ps-R
, Nos (?) populus pascue... eius Bari3
Numérotation du verset
Ps. 94,8 VIII
Hodie
si vocem eius11 audieritis ¦
11 eius]
om.
Ω
R
nolite obdurare corda vestra.12
13
14
12
<divisio.>
|
13VII // VIII
ω
1
Poissy
Ω
F
Bari3
etc
|
14VII+VIII (
D14 D30 Hi
Ω
M ΩS
Ω
R
P748 P10525 Bari1 P15613
) Et nos populus pascue eius’ et oves manus eius’ hodie si vocem eius audieritis nolite... vestra
D14
ΩS, Et nos... eius’ et oves... eius² ¦ ... audieritis’ nolite... vestra
D30
(eius1
Hi
Ω
R) Ω
M
P15613
, Et nos... eius² ¦... vestra
P748 P10525 Bari1
Ω
R
|
Numérotation du verset
Ps. 94,9 IX
Sicut in irritatione
secundum diem
temptationis
in deserto† ubi
temptaverunt me patres vestri ¦
probaverunt15
15 probaverunt
Ps-G
(ΨB V D)
D30
Ω
ω
1
P105
25 Bari1 Bari3
Rusch cum Ps-R
] + me
Ps-G,
※me
Fi179*
(
ME
expunct.)
et viderunt
opera mea.16
16
<divisio.>
IX Sicut... deserto+ ubi... patres vestri ¦ probaverunt... opera mea # Ω
F
ω
1
Poissy
, Sicut... deserto ¦ ubi... patres vestri probaverunt... opera mea
P15613
Ω
R (vestri’), IXa Sicut in irritatione ¦... deserto // IXb Ubi... patres vestri ¦ probaverunt... opera mea
D14 D30 Hi
Ω
M ΩS (irritatione... temptationis ¦)
P748 P10525 Bari1 Bari3
Numérotation du verset
Ps. 94,10 X
Quadraginta annis
offensus17
fui generationi illi ¦
17 offensus] proxi/offensus ΩP ;
cf. Ps-R :
proximus
et dixi
semper18 errant corde.
18 semper
Ps-G D30 ω
1
Poissy
P748 ΩP
Ω
R
Rusch
] + hi(i)
Cor2
Ω
P105
25 Bari1 Bari3 P15613
Clementina cum Ps-R
Numérotation du verset
Ps. 94,11 XI
Et isti non cognoverunt vias meas ¦
ut19 iuravi
19 ut
Ps-G D14
²
D30
Ω
F ΩP
Ω
R P748
P105
25 Bari1
Rusch
] et
Ps-G
(I) Ps-H, quibus
Ps-G
(ΨB) ΩS Bari3 Fr
cum Ps-R
in ira mea20 : Si
20
<divisio.> meas... mea ¦ Ω
F
P748 Bari3,
meas ¦... mea ¦ ΩS
Bari1
, meas... mea...
P10525,
meas ¦... mea
P15613
Ω
R
cett.
intrabunt21 in requiem meam.
21 intrabunt
Ps-G D14 D30
Hi
Cor2 ω
1 P748
P105
25 Bari1 Ω
M ΩP
Ω
R
Rusch
] introibunt
Ps-G
(Q* ΨB*) ΩS
Ω
F Bari3 P15613
Ed1530 Clementina cum Ps-R
Psalmus 94
Numérotation du verset
Ps. 94,1
prol.|
marg.|
{191.875A} Venite, exsultemus Domino. Titulus: Laus cantici David ipsi David. [ALCUINUS. AUGUSTINUS.] Agitur hic de tempore gratie, in quo per Christum intratur in requiem. Unde tam titulo quam psalmo monet Deum hilariter et devote laudare. Laus enim devotionem, cantus hilaritatem significat, ut cum letitia laudemus. Quid? psalmus indicat, scilicet Deum. Et est sensus: [CASSIODORUS.] Laus ista cantici, id est devotionis et hilaritatis, fit ipsi David, id est Christo.
marg.|
Intentio: Monet ad exsultationem et laudem. Modus: Bipartitus est psalmus. Propheta laudes Christi describens, primo Iudeos invitat, quos previdebat posse resistere Christo. Secundo ipse Christus {191.875B} monet eosdem ne obdurentur, ibi nolite. [AUGUSTINUS.] Itaque quasi ad magnas epulas invitans, ait: O vos qui longe estis per dissimilitudinem,A
A
¶Codd. :
PL191
Numérotation du verset
Ps. 94,1
I
I
prol.|
marg.|
Venite [Haimo. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] fide et exsultemus mente, Domino, non in seculo, Iubilemus voce, Deo salutari nostro Iesu. quasi1 : Gaudium sit tantum, quod verbis dici non possit, quod tamen intus conceptum, vox extra testetur. EtB
B
¶Codd. :
PL191
1 quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Ps. 94,2
II
II
prol.|
marg.|
Faciem eius [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] id est conspectum venturi iudicis preoccupemus, quia venturus {191.875C} est, ne inimicus accusando preveniat nos, et ne quid in nobis tunc sit discutiendum. [AUGUSTINUS.] Et hoc in confessione illum laudantes, nos accusantes: que sunt vota distincta. De quibus alibi: Reddam tibi vota mea, que distinxerunt labia mea (Ps. LXV). Distinguit ergo qui eum laudat et se accusat. Gemina enim confessio est laudis, scilicet et peccati. Et confessio peccati pertinet ad laudem ignoscentis, de qua laude psalmus agit. Et in psalmis iubilemus ei, id est que dicimus in psalmis vel facimus, sentiamus in iubilatione.C
C
¶Codd. :
PL191
Numérotation du verset
Ps. 94,3
III
III
prol.|
marg.|
Quoniam Deus. [AUGUSTINUS.] Hec sunt verba illa que {191.875D} pertinent ad laudem cantici huius. quasi2 : Ideo iubilemus et exsultemus, quoniam Deus est magnus Dominus summa potestate, et rex magnus super omnes deos gentium. Vel magis deos dicit homines super quos rex est, non super demonia.D
D
¶Codd. :
PL191
2 quasi] + dicat
PL
marg.|
+marg.|
{{¶1.
<
scholion Herberti>
De nonagesimo quarto Psalmo
3
. –
Augustinus. Psalmus 94. Super
Quoniam Deus magnus
etc. « Gentes omnes sub demonibus erant. Demonibus templa fabricata sunt, demonibus are constructe, sacerdotes instituti, oblata sacrificia, arreptitii tamquam vates inducti. hec omnia talia non nisi uno deo magno debentur ».a
}}
E
a
¶Fons :
Augustinus Hipponensis
, Enarrationes in Psalmos, Ps 94 § 6, CCSL 39, lin. 21-24 : « et tamen gentes omnes sub daemonibus erant: daemonibus templa fabricata sunt, daemonibus arae constructae, daemonibus sacerdotes instituti, daemonibus oblata sacrificia, daemonibus arreptitii tamquam uates inducti. haec omnia daemonibus gentes exhibuerunt; haec omnia uera nonnisi
uni
magno deo debentur [...] ».
3 94. - Ps.]
inv. Ox2071
marg.|
+marg.|
{{¶2. <sententia> H<erberti>.
Hinc videtur quod sicut nec sacrificia offerenda sunt sanctis sed Deo soli, nec are nec templa in eorum nomine sunt construenda quia omnia hic enumerata pari iure censentur, videri etiam potest in hoc aliquid latrie sanctis Dei creaturis exhiberi quod nefas est nisi forte dicatur ista sanctis non propter se sed propter Deum exhiberi. Et ita eo ipso latriam exhiberi Deo. Sed forsan aliquis sibi sciolus inferet latriam creature propter creatorem exhiberi.
}}
F
Numérotation du verset
Ps. 94,4
IV
IV
prol.|
marg.|
Quia in manu eius sunt. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Post magnitudinem venit ad clementiam. quasi4 : Ideo iubilate, quia in manu eius sunt omnes fines terre, id est gentes. Vel secundum aliam litteram, secundum quam additur: quia non repellet Dominus {191.876A} plebem suam, quia in manu etc. quasi5 : Ideo iubilemus, quia non repellet Dominus plebem suam, id est Iudeos qui proprie sua plebs, cuius si aliqui rami fracti, tamen ipsa oliva remanet, de qua apostoli et alii multi, et ipse Christus. Inde, scilicet de hoc loco, Apostolus testimonium accepit in Epistola ad Romanos (Rm. 10). Item ideo, quia in manu eius sunt omnes fines terre, id est gentes. Lapis enim angularis, et alios in se coniungit, id est gentes; Et altitudines montium, id est terrene potestates, que prius erant adverse 6 vel potestates celorum, id est angeli, ipsius sunt. Item ideo iubilemus.G
G
¶Codd. :
PL191
4 quasi] + dicat
PL
5 quasi] + dicat
PL
6 + [GLOSSA INTERLINEARIS]
PL
Numérotation du verset
Ps. 94,5
V
V
prol.|
marg.|
{191.876B} Quoniam ipsius est mare [AUGUSTINUS.] id est mundus, et ipse fecit illud, cuius fluctus termino arcet Deus, non permittens nos tentari supra id quod possumus (1Cor. 10), qui fluctus etiam proventum nobis faciunt Deo id agente. Ipse ergo facit quod nec scandala tibi nocent, que mensuram a Deo accipiunt, quia ipsius est mare, dominio. Et ipse fecit illud; [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] hoc addit ut scias ei subesse. Et manus eius formaverunt siccam, id est aridam terram, humane mentis, que recepit imbrem et fructificat, quam non sinit fluctus tentationum operire.H
H
¶Codd. :
PL191
Numérotation du verset
Ps. 94,6
VI
VI
prol.|
Numérotation du verset
Ps. 94,7
prol.|
marg.|
{191.876C} Venite. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Prius rudes vocavit ad exsultationem. Iam ostensa gratia Dei, vocat ad penitentiam quod durius est. quasi7 : Quia tanta facit, ergo, venite. Repetit premissam admonitionem. quasi8 : Commemoratis a me laudibus, nolite longe stare vita et moribus, sed venite propius, et adoremus, quod plus est, et procidamus cum humilitate ante Deum, et si forte de peccatis que vos longe fecerunt, solliciti estis, plorate, faciamus quod sequitur; Et ploremus ante Deum. Lacryma enim extinguit flammam peccati, que ardet in conscientia. Qui fecit nos. quasi9 : Qui opus suum non spernit. Ecce magna fiducia. A te enim deficere potes, tu te reficere {191.876D} non potes. Ille reficit, qui te fecit. Ideo adoremus, quia ipse est Dominus Deus noster, qui adorandus est.I
I
¶Codd. :
PL191
7 quasi] + dicat
PL
8 quasi] + dicat
PL
9 quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Ps. 94,VII
prol.|
marg.|
Nos autem quid sumus, ut securi ploremus et procidamus? [AUGUSTINUS.] ecce, et nos sumus populus pascue eius, et oves manus eius. Vide quam eleganter ordo verborum mutatus est. Non dixit oves pascue, et populus manus eius, quod magis videtur congruere, quia ad oves pertinent pascua: quod ideo fecit, ut ipsos intelligas, oves qui sunt populus Dei. {191.877A} Dixit etiam oves manus quas fecit, quia fecit nos esse oves. Et dicit hoc ad differentiam earum ovium quas emimus, que non dicuntur oves manus, quia sunt a nobis empte oves, sed eas non fecimus, sed ipse gratia sua fecit nos oves.J
J
¶Codd. :
PL191
Numérotation du verset
Ps. 94,8
VIII
VIII
prol.|
marg.|
Hodie si vocem. [CASSIODORUS. Haimo. AUGUSTINUS.] quasi10 : Populus et oves sumus, sed his omnibus proponitur conditio. quasi11 : Hac conditione dico, si hodie, id est tempore gratie, audieritis vocem eius, qui per se nunc loquitur, qui olim per servum loquebatur, qui precones ante se mittebat, ipse venire dignatus est. Ideo ne sitis duri, sicut tunc fuistis. Deinde quam vocem audire debeant, subdit, hanc scilicetK
K
¶Codd. :
PL191
10 quasi] + dicat
PL
11 quasi] + dicat
PL
prol.|
marg.|
{191.877B}
N
olite obdurare
. [CASSIODORUS.] Secunda pars. Iam ipse Christus monet ne obdurentur, ne contingat eis ut patribus; nolite obdurare corda vestra. Qui non credit, lapideus est.L
L
¶Codd. :
PL191
Numérotation du verset
Ps. 94,9
IX
IX
prol.|
marg.|
Sicut in irritatione
etc. [CASSIODORUS. ALCUINUS.] Ipsa maiestas Christi loquentis, obstinatos terret per patrum similitudinem, ut vel id est saltem sic mollescerent; vel in persona Prophete sub alia distinctione legi potest sic; quasi12 : Quia populus et oves Dei sumus, ergo hodie, id est semper, si vocem eius audieritis, nolite obdurare corda vestra, {191.877C} sicut patres vestri fecerunt, in irritatione. In persona Christi loquitur hic Propheta. Irritatione, dico, facta secundum diem, id est in die tentationis, facte in deserto, tunc similes illis eritis, si duri fueritis. [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Ecce culpa parentum repetitur, ut vindicta timeatur, ubi tentaverunt me, an possem, patres vestri. Iam ne sitis talium filii, id est imitatores. Probaverunt me quid possem, et viderunt oculis, sed non crediderunt mente opera mea virtutis magne.M
M
¶Codd. :
PL191
12 quasi] + dicat
PL
Numérotation du verset
Ps. 94,10
X
X
prol.|
marg.|
Quadraginta annis fui generationi illi proximus [AUGUSTINUS.] in signis et virtutibus. Vel offensus, alia littera, {191.877D} id est implacabiliter fui iratus generationi illi. [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Numerus iste mysticus est. Per
quadraginta
enim annos omnia designat secula. Constat enim ex denario, qui est primus limes numerorum. Et ideo plenitudinem significat, et ex quaternario, qui ad quatuor tempora refertur. Unde et Dominus in huius numeri sacramento,
quadraginta
diebus ieiunavit, quando tentatus est (Mt. 4), et
quadraginta
cum discipulis post resurrectionem fuit (Act. 1) [AUGUSTINUS.] significans se nobis adesse consolatorem, et adiutorem in huius peregrinationis et tentationis tempore. Sicut ipse ait: Vobiscum sum usque ad consummationem seculib. [CASSIODORUS.] Et nota quod Christus quadraginta diebus ieiunans, et
quadraginta
cum apostolis post resurrectionem conversatus, fecit ut totus mundus crederet. {191.878A} Iudei vero, nec beneficiis
quadraginta
annorum acquieverunt. Et dixi [Haimo. GLOSSA INTERLINEARIS.] arguendo per ministros: Semper errant corde, id est serio, vel corde eis dato, quasi per quod non deberent.N
b Mt. 28.
N
¶Codd. :
PL191
Numérotation du verset
Ps. 94,11
XI
XI
prol.|
marg.|
Et isti non cognoverunt vias meas. [AUGUSTINUS. Haimo. CASSIODORUS.] Et ideo, si introibunt illi duri. Alii enim non introibunt in requiem meam eternam, ἀποσιώπησις. quasi13 : Non introibunt, ut, id est sicut iuravi, id est immobiliter statui. Non per alium, sed per se iurat Deus: per seipsum enim minas confirmat, ut et promissa. Iuravi dico, in ira mea. Hoc ideo addit, quia iurat aliquando placidus, {191.878B} sicut: Iuravit Dominus David veritatemc
O
c Ps. 131.
O
¶Codd. :
PL191
13 quasi] + dicat
PL
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 94), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 06/02/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_94)
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 94), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 06/02/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_94)
Notes :