Glossa magna

Psalmus 12

Numérotation du verset Ps. 12,1 

¶In finem
¶Codd. : (Ps. 12) D30 Rusch Ps-G, def. C
psalmus
David. 1
1 In... David = Ω X
Numérotation du verset Ps. 12,I 

Usquequo Domine
oblivisceris me in finem ?
usquequo
avertis2
2 usquequo] quousque Ps-G (L*) Valic24 cum Ps-R | avertis Rusch Ps-R Ps-G Valic24 D30 ] avertes Ps-G (ΦRGV) tantum cum LXX ; BRUNO (pseudo), In loc. cit., PL 152, 682D.
faciem tuam
a me ?
Numérotation du verset Ps. 12,2 II

Quamdiu
ponam consilia
in anima mea ¦ dolorem
in corde meo per diem.
Numérotation du verset Ps. 12,3 III

Usquequo exaltabitur inimicus meus
super me ?
Numérotation du verset Ps. 12,4 

Respice
et3 exaudi
3et F I plerique codd. et edd. cum. graec. (Sedulius R=Ps-α R39) cum Ps-R ] om. Cor2 (grecus et hebr. non habent) Ps-G (R tantum) cum hebr. LXX Ps-H
me Domine Deus meus.
Numérotation du verset Ps. 12,IV 

Illumina oculos meos
ne umquam obdormiam4
4 obdormiam] obdormiant L cum Ps-δ
in morte5 :
5 morte Ps-G ( F² I plerique codd. et edd. ) Valic24 D30 ΩP cum Ps-R ( plerique codd. et edd. )] mortem Ps-G (R F* L W ΦRG D) cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 12,5 

nequando
dicat inimicus meus
prevalui adversus eum.
Numérotation du verset Ps. 12,V 

Qui tribulant me
exultabunt si motus fuero ¦
Numérotation du verset Ps. 12,6 

ego autem
in misericordia tua
speravi.
Numérotation du verset Ps. 12,VI 

Exultabit cor meum in salutari tuo ¦
cantabo
Domino qui bona
tribuit mihi
et psallam nomini Domini altissimi.

Psalmus 12

Numérotation du verset Ps. 12,1 
prol.|
marg.| {191.159B} Usquequo, Domine. Titulus, In finem Psalmus David. Titulus iste patet. [CASSIODORUS.] Psalmus iste agit de caritate Christi, in qua totius legis perfectio est, quam qui habet, mundum non amat. [ALCUINUS.] Hic enim Propheta plenus caritate, qua avide Christi Incarnationem exspectat, per quam futuram redemptionem intelligit, in persona antiquorum Patrum, quasi de dilatione conqueritur. In quo etiam dilectio proximi ostenditur, cuius saluti hoc optatur, ut, superstitione abiecta, unius Dei cultura suscipiatur. Vel in persona sanctorum modernorum loquitur, secundum Christi adventum desiderantium, ubi certi sunt de salute. Quanto {191.159C} enim desiderio antiqui primum desideraverunt adventum, tanto moderni secundum cupiunt, iuxta illuda: « Cupio dissolvi et esse cum Christo ». Intentio. Ad idem desiderium invitat.
a Cupio dissolvi et esse cum Christo] : sententia ex Phil. 1, 23-24 : « Coarctor autem e duobus : desiderium habens dissolvi et esse cum Christo, multo magis melius | permanere autem in carne, necessarium propter vos », ut ref. Augustinus, Ambrosius, Hieronymus et passim ; cf. Sabatier, t. 3, p. 815. [MM2022]
marg.| Modus. Bipartitus est psalmus. Prima pars est conquestio de dilatione adventus primi, secundum antiquos; secundi, iuxta modernos. [CASSIODORUS.] Secundo, orat illuminari ne cedat fraudibus inimici, ibi respice etc. Prius ergo Propheta in persona antiquorum de Incarnationis dilatione conquerentium ait: oA
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 12,1 
I
prol.|
marg.| Domine, oblivisceris me, id est presentiam incarnationis {191.159D} mihi subtrahis, usque in finem [CASSIODORUS.] id est usque ad tempus plenitudinis. Unde Apostolus: Cum venit plenitudo temporis misit Deus Filium suum etc. (Gal. 4), usquequo exspectabitur hoc? deinde repetit aliis verbis avertis faciem tuam a me [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] scilicet, presentiam Filii tui, qui est facies tua, que hominibus est videnda. Et usquequo erit hoc? Et,B
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 12,2 
II
prol.|
marg.| Quamdiu ponam consilia [GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] scilicet de diversis, ut qui anxius est in anima mea. {191.160B} Magnus ardor sustinentis hic ostenditur, qui dicit sibi deesse consilium ut, id est qualiter, videndi mitigit affectum. Quando antem magna anxietas est, concupiscere bonum, et diutius sustinere, crescit desiderium in dolorem, quia spes protrahitur. Unde subditur: Et quamdiu ponam dolorem in corde meo. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Et hoc per diem absolute, id est per singulos dies. Et,C
C ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 12,3 
III
prol.|
marg.| Usquequo exaltabitur inimicus meus [CASSIODORUS.] id est diabolus super me. Hoc ideo dicit, quia ante adventum Christi diabolus captivos tenebat homines. Vel super me, id est super meam credulitatem, {191.160C} quia ille toto orbe colitur, mea fides est in paucis. Et quia sic orbis interit, plorat hic sanctus. Respice et exaudi.
Numérotation du verset Ps. 12,4 
prol.|
marg.| Secunda pars. Post conquestionem orat, ut illuminetur, ne cedat fraudibus inimici iste qui in misericordia confidit quasi1 : Modo dolor est, cum facies tua est aversa, et cum exaltabatur inimicus, sed o Domine, cuius ego sum servus, qui es Deus meus, cuius sum creatura, respice, id est mitte quem missurus es,   et exaudi me. Pro omnibus loquitur iste pro quibus generaliter petit.D
D ¶Codd. : PL191
1 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 12,IV 
prol.|
marg.| Illumina oculos meos. [HIERONYMUS. AUGUSTINUS.] Interiores, {191.160D} ut si non corpore videmus, vel id est saltem mente videamus. Aliter totum legitur ex persona modernorum sanctorum, et secundum Christi adventum optantium, ut cum eo beate vivant, et pro dilatione conquerentium, sic ut, o Domine, usquequo oblivisceris me in finem capiendum sit, quousque differs me ad intelligendum Christum spiritualiter, qui est Patris sapientia, et finis rectus intentionis omnis. [AUGUSTINUS.] Et repetit: Usquequo avertis faciem tuam a me? id est usquequo non das anime mee notitiam {191.161A} tui? More nostro loquitur Scriptura, cum dicit, Deum oblivisci et avertere faciem. Hic enim non iuxta rerum proprietatem, sed per creaturarum similitudinem dicitur: in Deum quippe oblivio non cadit, nec aliqua permutatio. Et quamdiu ponam consilia in anima mea? consilio non est opus, nisi in adversis. Et est sensus:   Quamdiu ponam etc. id est quamdiu ero in adversis: quod exponit subdens, scilicet quamdiu ponam dolorem in corde meo per diem? Diem ponit pro tempore isto, quo vult exui dolens, precansque eterna.
marg.| Vel per diem, id est continue. Vel non sub interrogatione dicitur istud, quamdiu ponam, sed est responsio precedendi interrogationi, quasi2 : Tamdiu oblivisceris, et faciem avertis, quamdiu ponam consilia, id est {191.161B} quamdiu necesse erit ut ponam consilium in anima mea, ut nisi ponat quisque consilium in anima sua tale scilicet ut operetur misericordiam, non eum dirigat Deus in finem, neque det ei plenam notitiam sui, ut eum facie ad faciem videat. Deinde sequitur: Quamdiu ponam dolorem in corde etc. hoc non mutatur.
2 quasi] + dicat PL
marg.| Sequitur: Et usquequo exaltabitur inimicus meus super me, scilicet diabolus, vel carnalis consuetudo. Ut autem hoc tollatur, respice et exaudi me, Domine Deus meus etc. Respice dicit, contra hoc quod supradictum est, avertis faciem tuam a me; exaudi, contra oblivisceris me. Illumina oculos meos cordis ne umquam obdormiam. Per concupiscentiam que ex me sit in morte, id est ne peccati delectatione claudantur ipsi oculi. [CASSIODORUS.] Oculi {191.161C} enim obdormiunt in morte, quando fidei lumine sepulto carnali delectatione clauduntur. Vel ne umquam obdormiam in morte, id est ne obvolvar quolibet criminali peccato.
marg.| [REMIGIUS, GLOSSA INTERLINEARIS.] Vel in morte, id est in peccato quod fit in Spiritum sanctum, de quo dicit Ioannes: Est peccatum ad mortem, non pro eo dico ut quis oretb. Dico non obdormiam per me, nec etiam per alium. Et hoc est ne quando dicat inimicus meus [CASSIODORUS.] id est diabolus, qui insultat dum capit.
b 1Io. 5.
Numérotation du verset Ps. 12,5 
prol.|
marg.| Quid dicat: Prevalui adversus eum? [AUGUSTINUS.] Ecce insultatio diaboli, que vehementer timenda est. Ideo dico, ne dicat inimicus, quia,E
E ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 12,5 
V
prol.|
marg.| {191.162A} Qui tribulant me [AUGUSTINUS.] scilicet diabolus et angeli eius exsultabunt si motus fuero de stabilitate fidei. Acsi diceret: [ALCUINUS.] Non solum propter me debes illuminare, sed et propter hoc ne inimicus gaudeat.
Numérotation du verset Ps. 12,6 
prol.|
marg.| Sequitur: Ego autem, quasi3 : illi tribulant, ego autem in misericordia tua speravi [AUGUSTINUS.] non de me presumpsi, qui etiam id ipsum, quod non commovetur, non sibi dat, sed Deo. Vel in misericordia tua, scilicet de adventu Filii, quia etsi festinat iste vir sanctus, tamen est patiens [CASSIODORUS.] qui etsi differtur quod desiderat, firmus est in spe; et interius iam videns illum quem in carne videre desiderat, exsultat. Unde subdit:F
F ¶Codd. : PL191
3 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 12,VI 
prol.|
marg.| {191.162B} Exsultabit, vel exsultavit cor meum. [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] quasi4 : Speravi in misericordia: unde exsultabit cor meum in salutari tuo, id est in Iesu quem mente venturum conspicio. [ALCUINUS.] Unde et sibi bona data dicit iste qui prius conquerebatur subdens: Dominus tribuit mihi bona spiritualia, non ad humanum diem pertinentia. Et ei Domino qui tribuit bona cantabo corde [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] scilicet cordis letitia, quod ad contemplativam vitam pertinet. Et nota quod ait, tribuit, non tribuet, in quo notatur magna virtus fidei. Iam enim habet {191.162C} quod futurum est. Sequitur: et psallam opere [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] quod ad activam vitam pertinet. Psallam dico, nomini Domini altissimi. Et est sensus: Cantabo et Psallam nomini Domini altissimi, id est cum gaudio gratias agam corde et opere. Si ergo iste fidelis tantum desiderat, si sic famulatur Christo, adhuc venturo, quid faciendum est iam suscepto? [CASSIODORUS.] utique; omni modo ei est famulandum.G
G ¶Codd. : PL191
4 quasi] + dicat PL


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 12), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_12)
Signaler un complément d'information

Notes :