Glossa magna

Psalmus 130

Numérotation du verset Ps. 130,1 

¶Canticum graduum.
¶Codd. : (Ps. 130) Hi D14 D30 Ω F Δ ΩP Rusch Ps-G | graduum] + David Ps-G, huic David D14, + Vox Ecclesie regnantis D30
Numérotation du verset Ps. 130,I 

Domine non est exaltatum cor meum ¦
neque elati sunt oculi mei.
Numérotation du verset Ps. 130,II 

Neque ambulavi
in magnis ¦
neque in mirabilibus super me.
Numérotation du verset Ps. 130,2 III

Si non humiliter sentiebam ¦
sed exaltavi animam meam.
Numérotation du verset Ps. 130,IV 

Sicut
ablactatus est1
1 ablactatus est Ps-G (V) ΩS ω² Clementina Rusch ] ablactatus Ps-G (ΦRGV G ² ΨB D) Hi D14 D30 ω 1 Ω F ΩP cum Ps-R , ablactatum Ps-G (R F I L M Q W ΦP U G )
super matrem
suam2 :
2 matrem suam Ps-G Hi D30 Ω F ΩP Rusch ] matre sua Ps-G (R L M Q* Φ G K) D14 Ω Δ Ed1530 Clementina
ita retributio in animam meam3.
3 animam meam Ps-G (W ΨB V) Ed 1455 Rusch cum Ps-R ] anima mea Ps-G Hi D14 Δ Ω F ΩP
Numérotation du verset Ps. 130,3 V

Speret
Israel in Domino ¦ ex hoc nunc
et usque in seculum.

Psalmus 130

Numérotation du verset Ps. 130,1 
prol.|
marg.| {191.1171A} Domine, non est exaltatum. Titulus: Canticum graduum. [CASSIODORUS.] Duodecimus gradus est humilitas, quam intus et extra hic se habere ostendit.
marg.| Intentio: Monet ad humilitatem. Modus: Bipartitus est psalmus. Primo proponens se humilem, penam indicit non humili. Secundo suo exemplo ad spem monet, ibi speret Israel. Ostendens ergo se humilem intus et extra, ait; oA
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 130,1 
I
prol.|
marg.| Domine, non est exaltatum intus, cor meum. [Haimo. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. Haimo.] Per hoc nota contrarium, id est humiliatum est cor meum, quod est sacrificium Deo; neque iam elati sunt extra, oculi mei quia {191.1171B} signum superbie exterius non ostendi.B
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 130,II 
prol.|
marg.| Neque ambulavi superbiendo, in magnis, neque in mirabilibus super me [AUGUSTINUS.] id est non fui superbus, nolui quasi in mirabilibus innotescere hominibus, non quesivi aliquid supra vires meas, unde apud imperitos iactarem me, ut qui mirabilia sibi optant, sicut Simon Magus in mirabilibus voluit supra se ire, delectatus potentia apostolorum, non iustitia. Talia voluit facere, qualia apostoli faciebant, sed non talis esse (Act. 8). Ideo supra se, id est supra vires suas erat quod volebat, sed potius querendum est ne quis discordet in corpore Christi, quod est Ecclesia, nec maiori invideat, sed {191.1171C} in alterius bono, ut in suo gaudeat. Et qui in gratiis abundat, magis se humiliet, secundum illud: Quanto maior es, humilia te in omnibus (Sir. 3).C
C ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 130,2 
III
prol.|
Numérotation du verset Ps. 130,IV 
prol.|
marg.| Si non humiliter [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] quasi1 : Non ambulavi in magnis, sed humiliter sentiebam, beneficia a Deo mihi data. Et non exaltavi animam meam, superbiendo. Totum repete seriatim. Et si non humiliter sentiebam, sed exaltavi animam meam, ita fiat retributio in anima mea. Ita per eam ego sicut aliquis incumbens super matrem suam, id {191.1171D} est indigens foveri sinu matris, perit, si sit ablactatus, id est a lacte matris separatus, obstringit se iste maledicto. [CASSIODORUS. ALCUINUS.] Hoc autem solemus dicere, quando de causa bene confidimus.
1 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita: Si non humiliter. Utitur similitudine, ablactati in maledicto, agens de Ecclesia in figura lactantis matris. Sicut enim quinque tempora notantur in carnali procreatione et alitione, ita in spirituali. Prius enim concipimur in utero, deinde ibidem alimur, donec in lucem edamur, deinde manibus matris gestamur, et lacte nutrimur quousque ablactati ad mensam patris accedamus. Primum ergo tempus {191.1172A} est conceptionis, secundum alitionis in utero; tertium emissionis, quartum portationis et lactationis, quintum ablactationis, ita et in utero matris Ecclesie, primo concipimur, dum fidei rudimentis instruimur. Inde quasi in eiusdem utero alimur, in eisdem primordiis profitentes; deinde in lucem edimur dum per baptismum regeneramur. Deinde quasi manibus Ecclesie portamur, et lacte nutrimur, cum post baptismum in bonis operibus informamur, et lacte simplicis doctrine proficiendo nutrimur, donec iam grandiusculi a lacte matris separati ad mensam Patris accedamus, id est a simpliciori doctrina, ubi predicatur Verbum caro factum, accedamus ad Verbum in principio apud Deum. Inde est quod Abraham non in nativitate Isaac, non in circumcisione, {191.1172B} sed in ablactatione magnum convivium legitur fecisse (Gn. 21). Hec quinque tempora sancta observat Ecclesia. Dum enim in quarta feria quarte hebdomade militie Christiane, agoniste Christi vocantur, quasi Ecclesie infantia concipitur. Tunc enim per exorcismum et catechismum rudimentis Christianitatis imbuuntur. Deinde quasi in utero Ecclesie aluntur, usque ad Sabbatum sanctum, in quo per baptismum ad lucem generantur. [ALCUINUS.] Deinde quasi manibus Ecclesie gestantur, et lacte nutriuntur usque ad Pentecosten. Quo tempore nulla difficilia indicuntur, non ieiunatur, non media nocte surgitur. Soror namque nostra parva est, et ubera non habet (Cant. 8), ideo paulatim nutrienda. Unde tunc illud Petri in Ecclesia cantatur: {191.1172C} Quasi modo geniti infantes, rationabiles sine dolo etc. (2 Pt. 2). Postea Spiritu paracleto confirmati, quasi ablactati incipiunt ieiunare, et alia difficilia servare. [AUGUSTINUS.] Multi vero pervertunt hunc ordinem, ut heretici et schismatici, se ante tempus a lacte separantes, unde exstinguuntur: hic vero servasse se dicit, obstringens se maledicto, sic: quasi2 : Non modo in aliis fui humilis, sed etiam in scientia, quia humiliter sentiebam, prius nutritus in lacte, quod est Verbum caro factum, ut sic crescerem ad panem angelorum, scilicet ad Verbum quod erat in principio apud Deum. Nam ipse est panis de quo infans pascitur; panis enim de mensa traiicitur per matris mamillam, ut {191.1172D} sic perveniat idem alimentum ad parvum infantem: sic Christus cum esset Verbum in principio apud Patrem, qualem pro modo suo angeli capiebant, ut panem angelorum manducaret homo, ipsum Verbum caro factum est, ut per carnem panis celestis transiret ad infantes. Et secundum hoc ipsum Verbum crucifixum est, sed non est mutatum in hominem: homo mutatus est in illo, ut melior fieret quam erat, non ut ipsa substantia Verbi converteretur. Per id quod homo erat, mortuus est Deus; et per id quod Deus erat, homo excitatus est et resurrexit.D
D ¶Codd. : PL191
2 quasi] + dicat PL
prol.| {191.1173A} Quidquid passus est homo, non potest dici non passus Deus, quia Deus erat homo; sed nemo mutatus in hominem. Quomodo non potes dicere non te passum iniuriam? si vestis tua conscindatur, quamvis vestis tua non sis tu, multo magis ergo quidquid patitur caro Christi unita Verbo, debet dici pati Deus, quamvis Verbum nec mori potuerit, nec corrumpi, nec mutari. Sed quidquid horum passus est, in carne passus est. Dominus ergo Christus, panem angelorum fecit nobis lac incarnatus, apparens mortalibus. Et non exaltavi animam meam, ut heretici, qui si utcumque aliquid ceperint, vel visi sunt capere, inde superbiunt; et cum adhuc teneri super matrem suam sint, et portentur manibus Ecclesie, ut crescunt qui portati fuerunt in {191.1173B} utero ut nascerentur, a lacte matris ante tempus separantur. Unde exstinguuntur. Quod ego non feci. Et si non feci, sed exaltavi animam meam, ante tempus discedens a lacte. Ita retributio in anima mea, sicut fit illi qui ablactatus est habens adhuc necesse incumbere, super matre sua obstringit se esse maledicto. quasi3 : Ita fiat mihi ut illi qui supra matrem incumbens, et non grandiusculus ablactatur.
3 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita, egit de humilitate qua parvulus est malitia, non altus superbia. Hic agit de exaltatione, qua altus est secundum scientiam, non humilis. Est enim altitudo bona et mala: similiter et humilitas. Humilis enim debet esse homo propter superbiam, non secundum scientiam. Altus {191.1173C} propter sapientiam, non superbiam. Unde Apostolus: Nolite pueri effici sensibus, sed malitia parvuli estote, ut mentibus perfecti sitis (1Cor. 14). Bonum est ergo humilem esse propter superbiam cavendam; altum, secundum sapientiam. Sed quidam ne sint superbi, diminuunt se, nihil volunt discere, et remanent in lacte: quos redarguit Apostolus, dicens: Facti estis, quibus opus est lacte, non solido cibo (1Cor. 3). Lactare ergo ut nutriaris et crescas, et ablactatus panem comedas.E
E ¶Codd. : PL191
prol.| Dicit ergo: Si non humiliter sentiebam, sed exaltavi animam meam, id est si non mente, sed malitia parvulus fui: Ita fiat retributio in anima mea, sicut sit illi qui grandiusculus et adultus est, id est retribuatur mihi, quod retribuitur puero, qui ablactatur {191.1173D} a matre, ut iam sit idoneus panem comedere; nec obstringit se hic maledicto, sed asserit sibi bonum reddi. Et est sana sententia, sed discordat quod addit, super matrem, non dicit a matre, vel a lacte matris. Quod si diceret, planus fieret sensus, sed ait: Super matrem, quod non bene convenit. Infirmus enim qui super matrem est, ut predictum est, {191.1174A} si ablactatur, exstinguitur. Bonum est ergo adulto ablactari, sed ei qui super matrem est, perniciosum est. Ne ergo ablacteris quousque super matrem es; sed si adultus errat, redeat ad lac matris; et sic revelabit ei Deus, quod aliter sapit (Phil. 3), quia superbis resistit Deus, humilibus dat gratiam (Iac. 4), ut hec sententia stet, littera legi sic potest. Ita fiat retributio in anima mea, sicut fit illi qui prius incumbens super matrem suam, postea grandiusculus adultus factus est, ablactatus, id est a lacte matris separatus, ut valeat accedere ad mensam Patris. Vel si sunt in littera ablativi casus, idem sensus manifestus est, ut dicatur sic: Ita fiat retributio in anima mea sicut, illi qui est, ablactatus super matre sua, id est a matre sua.F
F ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 130,3 
V
prol.|
marg.| {191.1174B} PARS 2. Speret Israel. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Secunda pars, ubi est conclusio psalmi, ubi suo exemplo ceteros monet: quasi4 : Et quia ita ago, ergo meo exemplo, speret Israel in Domino, quia sic mala seculi tolerare poterit. Speret dico, ex hoc nunc et usque in seculum, id est semper sine fine, quousque ad eternitatem veniat, quia postea non erit spes, sed res.G
G ¶Codd. : PL191
4 quasi] + dicat PL


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 130), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_130)
Signaler un complément d'information

Notes :