Psalmus 60
Numérotation du verset
Ps. 60,1
¶In finem
¶Codd. : (Ps. 60)
D14
D30
Ω
P
ω
1
Rusch
Ps-G
| (Glossa ordinaria)
(81v)
Tr511
(77r)
Rusch,
def.
ΩF
in hymnis psalmus1 David.2
1 psalmus]
om.
Cbg150
|
2 in hymnis]
om. D14
| psalmus]
om. Ps-G
| David] + Vox Ecclesie de Christo eius
D30
|
Numérotation du verset
Ps. 60,2 I
Exaudi Deus deprecationem meam ¦
intende orationi mee.
Numérotation du verset
Ps. 60,3 II
A finibus terre
ad te clamavi ¦
dum
anxiaretur
cor meum in petra
exaltasti me.3
3
<divisio.> clamavi ¦ dum
D14 D30
ΩP] clamavi’ dum ¦
ω
1
Numérotation du verset
Ps. 60,III
Deduxisti4 me
4 Deduxisti] -eduxisti
Tr511
Numérotation du verset
Ps. 60,4
quia factus es
spes mea ¦ turris fortitudinis
a facie inimici.
Numérotation du verset
Ps. 60,5 IV
Inhabitabo
in tabernaculo tuo in secula ¦
protegar
in velamento
alarum tuarum5.
5 tuarum] + diapsalma
Ps-G
Numérotation du verset
Ps. 60,6 V
Quoniam tu Deus meus exaudisti orationem meam ¦
dedisti
hereditatem
timentibus nomen tuum.
Numérotation du verset
Ps. 60,7 VI
Dies super dies
regis adiicies ¦ annos eius6 usque in diem
6
<divisio.> adiicies annos eius ¦
P106
generationis
et generationis.
Numérotation du verset
Ps. 60,8 VII
Permanet
in eternum
in conspectu Dei ¦
misericordiam
et veritatem eius
quis requiret7 ?
7 eius - quis requiret
plerique codd inv. Ps-G (R F C I)
, quis requiret ei
Ps-G (G*
), eius quis requiret ei
Ps-G (Q² W² G² :
ei
sub
÷
)
, ei quis requiret ei
Ps-G (G
3
)
Numérotation du verset
Ps. 60,9 VIII
Sic psalmum dicam
nomini tuo in seculum seculi ¦
ut reddam
vota mea de die in diem.
Psalmus 60
Numérotation du verset
Ps. 60,1
<Ps-H> Victori in psalmis David.A
A
¶Codd. :
Cbg150
marg.|
{191.557D} Exaudi, Deus deprecationem1. Titulus:
in finem in hymnis
2
* David
.3
In hoc psalmo
{191.558D}
AUGUSTINUS :"
vox est Ecclesie laborantis in terra, quasi
vox
unius hominis sed
tamen
non est unus homo
qui a4*
a finibus terre clamat
que, et si laboret inter impedimenta seculi, Deum tamen laudare non desinit". {191.559A}
Et hoc est, psalmus iste, dirigens nos
in finem
, id est in Christum, est
in hymnis
, id est in laudibus exhibitis
David
, id est Christo.
1 deprecationem]
om. Cbg150
2 hymnis] + psalmis
PL
3 AUGUSTINUS CASSIODORUS AUGUSTINUS
PL
4 qui a] quia
PL
marg.|
Intentione
5
* monet ad laudem. Modus: Bipartitus est psalmus. Primo
Ecclesia undique pressa orat
,
et se perseveraturam, et per quid, indicat
. Secundo iam audita de hereditate habenda affirmat, unde laudes promittit, ibi
quoniam tu Deus meus
6
*.
Ecclesia ergo de toto orbe quasi unus homo clamat:B
5 Intentione] Intentio
PL
6 meus]
om. PL
Numérotation du verset
Ps. 60,2
I
I
prol.|
<Ps-H> Deus laudationem meam intende orationi mee.C
C
¶Codd. :
Cbg150
marg.|
Exaudi, Deus, deprecationem meam
. CASSIODORUS :7*"deprecatio est, que est assidua8* et hominibus etiam offertur, non tamen Deo.
Intende orationi mee
. Oratio est que pure Deo9* offertur10*. D
7 Cassiodorus] glossa interlinearis PL
8 est assidua]
inv. PL
9 pure Deo]
inv. PL
10 offertur] + Ideo intende quia
PL
Numérotation du verset
Ps. 60,3
II
II
prol.|
<Ps-H> De novissimo terre ad te clamabo cum triste fiunt cor meum cum fortis elevabitur adversum me, tu eris ductor meus.E
E
¶Codd. : Cbg150; om. PL
marg.|
{191.559B}
A finibus
etc. quasi
11
ideo intende quia
12*
Clamavi ad te a finibus terre
13, id est
undique ab universo orbe terrarum
,
quia Ecclesia usque ad terminos terre
diffusa est. AUGUSTINUS :"Quare clamas?" Ecce clamavi
dum anxiaretur cor meum
, id est
CASSIODORUS :"clamavi in anxietate. Cum enim
enixius
14* clamatur", scilicet
in
tentationibus
, que utique
ad provectum
15
* sunt. AUGUSTINUS : "Nemo enim sibi innotescit, nisi tentatus; nec potest coronari, nisi vicerit; nec vincere nisi certaverit; nec certare nisi inimicum16* [f. 150va] et tentationes habuerit". Deinde sequitur clamoris exauditio,
in petra
, etc. quasi17 : Anxiatur cor, sed
non ideo vincor
quia
in petra
CASSIODORUS :"Christo18*" de qua ipse dicita: «
Super hanc petram edificabo Ecclesiam meam
» {191.559C} ;
exaltasti me
de imo vitiorum.
Per istius exemplum magna spes audiendi prestatur aliis
. Exaltasti
et exaltatum
.F
a Mt. 16.
11 quasi ?
12 A finibus… quia]
om. PL
13 AUGUSTINUS
PL
14 enixius] anxius
PL
15 provectum] profectum
PL
16 inimicum] inimicos
PL
17 quasi] + dicat
PL
18 Christo] id est
praem. PL
Numérotation du verset
Ps. 60,3
III
III
prol.|
Numérotation du verset
Ps. 60,4
prol.|
<Ps-H> Fuisti spes mea turris munitissima a facie inimici.G
G
¶Codd. : Cbg150; om. PL
marg.|
Deduxisti
me, per te viam, ad te veritatem et vitam
. Qualiter deducis? quia
factus es spes mea
CASSIODORUS :"
qui sperantes exaltas
". AUGUSTINUS :"Aliter enim
non esset nobis dux, nisi esset nobis spes factus
.
Speramus
quod nos non perdet
,
propter quos
19*
Filium tradidit
". Et tu es
turris fortitudinis
, CASSIODORUS :" quia suos defendit
contra omnia scandala
", AUGUSTINUS :"
dum cogitat homo quod
ipse
prior est passus, et quo fine passus
". Turris, inquam, id est
20
* defensio suorum est,
a facie inimici
, id est diaboli,
qui circuit querens quem devoret
b. Tu es
{559D}
turris et ego hac turre munitus.H
b 1Pt. 5.
19 quos]+ suum
PL
20 id est]
om. PL
Numérotation du verset
Ps. 60,5
IV
IV
prol.|
<Ps-H> Habitabo in tabernaculo tuo iugiter sperabo in protectione alarum tuarum.I
I
¶Codd. :
Cbg150
marg.|
Inhabitabo
21
vel
AUGUSTINUS :"
inquilinus
ero
" alia littera, id est mansionarius ad horam,
in tabernaculo tuo
. AUGUSTINUS :"
Quicquid agat inimicus
" CASSIODORUS :"
de beneficiis Dei confidit
iste
ut contra pericula mundi in tabernaculo Dei tutus perseveret
22*. Et hoc
in secula
, scilicet usque dum
peragantur
secula" AUGUSTINUS :"
ut semper
natos suos
colligat
Ecclesia". Nota
AUGUSTINUS :"quia
non
est
unus
homo
usque in secula
sed una est
Ecclesia que usque ad finem mundi accolit in terra et numquam eradicatur per adversa
que a finibus terre clamat" cui dicitur: Que spes tibi est inter tot
23* ? {560A}
utique certa
CASSIODORUS :" quia, et si multi contra me sint,
protegar"
AUGUSTINUS :"
contra estus seculi
"
in velamento alarum tuarum
, id est in vi24*"misericordie et potentie tue que alis comparatur25*" CASSIODORUS :"quia
nec onerant et omnem avertunt lesionem
".
21 Inhabitabo] + aliter : peregrinabor
Cbg150² (al. m. marg.) Cbg150
22 tutus perseveret]
inv. PL
23 tot] + mala
PL
24 vi] munimine
PL
25 comparatur] comparantur
PL
marg.|
Vel ita iunge litteram, ut reddas singula singulis eodem sensu manente,
quia exaltasti in petra et deduxisti.
Ideo
inhabitabo
, vel
inquilinus ero in tabernaculo tuo in secula
26*. Et
quia
27*
turris
fortitudinis
,
ideo
protegar
in velamento alarum tuarum
.J
26 secula] seculum
PL
27 quia] + tu es
PL
Numérotation du verset
Ps. 60,6
V
V
prol.|
<Ps-H> Tu enim Deus exaudisti orationem meam, dedisti hereditatem timentibus nomen tuum.K
marg.|
Quoniam tu Deus
28
*
. Secunda pars ubi
iam audita
{560B} Ecclesia
de hereditate
habita vel habenda
affirmat unde laudes promittit
29*. quasi30 : A finibus terre ad te clamavi. Et,
tu, Deus meus
31
*, exaudisti orationem meam
, AUGUSTINUS :" de qua incepit in principio psalmi". Et vere
quoniam dedisti hereditatem timentibus
, id est
CASSIODORUS :"
futurum regnum
”. Ideo dicit
dedisti
preteritum quia
iam in quibusdam
ceptum
est. Vel preteritum pro futuro ponit pro nimia certitudine. Et est
dedisti
, non dicam ‘dabis’ adeo enim certus sum quasi iam esset,
hereditatem
quibuscumque
timentibus nomen tuum
.
Non est
enim
distinctio
quia in omni gente quicumque timet Deum, hic acceptus est illi
c.L
c Act. 10.
28 Quoniam tu Deus] CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. ALCUINUS., GLOSSA INTERLINEARIS PARS II. Diapsalma Quoniam tu es Deus etc.
PL
29 laudes promittit]
inv. PL
30 quasi] + dicat
PL
31 meus]
om. PL
Numérotation du verset
Ps. 60,7
VI
VI
prol.|
<Ps-H> Dies super dies regis adicies annos eius donec est generatio et generatio.M
M
¶Codd. : Cbg150
marg.|
32
{191.560C}
Dies super dies
. Ostendit33 hereditatem que sit in rege Christo quia eadem est in milite. Heredes quidem Dei erimus, coheredes vero Christi. Dum itaque dicit que sit hereditas regis, significat etiam que sit militis. quasi34 : Dedisti hereditatem, quam? quam35* habet ipse rex. Et ipse quam habet? Ecce tu
adicies
regi
dies
eternos super temporales
dies regis
. CASSIODORUS :"Per hoc eternitatem Christi significat qui est rex noster". AUGUSTINUS :"Christo namque regi dedit Pater dies sine fine, super istos dies quibus in presenti regnat in36* Ecclesia ut non solum*37 his diebus regnet in Ecclesia sed et regnent cum illo sancti in eternum". Deinde aliis verbis idem repetit dicens:
Et adicies
annos super
annos eius
quibus in presenti {560D} nobiscum est. AUGUSTINUS :" Nota quia eternitas Domini multis nominibus vocatur38.
Quicquid
enim
vis, dicis de eternitate, anni dies, unus
dies, quia quicquid dicis minus est,
sed aliquid necesse est dici, ut sit unde cogites quod dici non potest
".
32 GLOSSA INTERLINEARIS ALCUINUS AUGUSTINUS ALCUINUS AUGUSTINUS
PL
33 Ostendit] Hic
praem. PL
34 quasi] + dicat
PL
35 quam] quidem
PL
36 in] + aliter : regnat Ecclesia absque ‘in’ sed male
Cbg150, om. PL
37 solum] + in
PL
38 nominibus vocatur]
inv. PL
marg.|
Vel ita: Et dicit dies regis, id est Christi, dies bonorum, quos39* egerunt eum imitando40* et eosdem dicit
annos
quia hic alii aliis diutius vixerunt. Et est
dabis
41*
hereditatem
hanc
,
scilicet
quia
super
dies
regis
, id est
Christi
,
quos
hic
egerunt
in bono,
adicies
eis
dies eius quibus vivit Deo.
Et quia hic vixerunt
42*
aliqui diutius
, addit,
annos eius
. quasi43 : Tu adicies eis
annos eius
[f. 151va] quibus ipse vivit Deo, super annos, id est super longiorem quorumdam vitam. Et hi dies, {561A} et anni sunt usque
in diem generationis
AUGUSTINUS :" huius presentis et generationis future44*", id est sunt unus dies CASSIODORUS :"qui unus dies continet et transcendit secula" presentis et future generationis. Hic dies est eternitas. Dico adicies
annos
et dies regis
quod
magnum
est
quia
rex
ille
N
39 quod] + his
PL
40 eum imitando]
inv. PL
41 dabis] dabit
PL
42 hic vixerunt]
inv. PL
43 quasi] + dicat
PL
44 generationis future]
inv. PL
Numérotation du verset
Ps. 60,8
VII
VII
prol.|
<Ps-H> Sedebit semper ante faciem Dei misericordia et veritas servabunt eum.O
O
¶Codd. :
Cbg150
marg.|
45
Permanet in eternum
. Sic et illi permanebunt. CASSIODORUS :"
Ecce
hic ostendit que sit
illa eternitas
, cum dicit :"
Permanet in eternum
. AUGUSTINUS :"
Hec est altera generatio
, scilicet eterna".
Permanet
dico
46
in conspectu Dei
,
ubi presto est ad miserandum omnibus
.
Propter quid
{561B}
ibi manet? Propter
misericordiam
hic exhibendam nobis
et veritatem
in futuro implendam. Sed
misericordiam et veritatem eius quis requiret ei
? Alia littera id est ad hoc ut
47* imitetur eum, quasi
48*
pauci
. Ideo
AUGUSTINUS :"addit49* ei,
ut non querat
50*
aliquis discere hec in libris
51*
et post sibi vivat, non illi
.
Misericordia
eius
est
quia non meritis
sed bonitate peccata dimittit et vitam promittit. Veritas quia non fallit sed reddit
52*
quod
promisit
.
Misericordiam
sequi debemus circa infirmos et etiam inimicos
.
Veritatem
servare debemus,
non peccando
,
ut
ita sit
homo
iustus
".
45 Cassiodorus Augustinus Glossa Interlinearis Augustinus Alcuinus Hieronymus
PL
46 Permanet dico]
inv. PL
47 ut] + in his
PL
48 quasi] + dicat
PL
49 addit] addidit
PL
50 querat] quereret
PL
51 hec – in libris]
inv. PL
52 reddit] reddidit
PL
marg.|
Vel ita CASSIODORUS :"Et est hic conclusio psalmi" et quia hereditatem regis habebit miles, ergo
misericordiam et veritatem eius
quis requiret in eterna vita? quasi
53*:
nullus
. CASSIODORUS :"
In
{561C}
eterno
enim
erit
ita
54*
sufficiens
beatitudo
ut
nullus
querat
ibi
misericordiam
,
ubi
nullus
erit
miser
.
Nullus
querat
55*
ibi
veritatem
ubi
omnes
Deum
videbunt
.
Unde
Dominus in Evangeliod: «
In illa die non rogabitis me quidquam
»".
Et
quia
ita
56*
tunc
erit, ideo
quicquid alii
faciant, ego.P
d Io. 16, 23.
53 quasi] + dicat
PL
54 erit ita]
inv. PL
55 querat] querit
PL
56 ita] om. PL
Numérotation du verset
Ps. 60,9
VIII
VIII
prol.|
<Ps-H> Sic canam nomini tuo iugiter reddens vota mea per singulos dies.Q
Q
¶Codd. :
Cbg150
marg.|
57
Sic psalmum dicam nomini tuo
, id est sic operabor ad honorem tuum,
ita quicumque requirit
,
exemplo meo faciat
. Et hoc
in seculum seculi
, id est quamdiu durat hoc seculum
58
*, quia
non ad tempus est
hoc
59
*
agendum
. Sic, inquam, psallam,
ut reddam vota mea de die in diem
, {562A}
id est ut quod voveo, reddam assidue.
57 GLOSSA INTERLINEARIS CASSIODORUS HIERONYMUS AUGUSTINUS
PL
58 durat – hoc seculum]
inv. PL
59 est hoc]
inv. PL
marg.|
Vel ita ut partim de futuro, partim de presenti accipiatur.
Sic psalmum dicam nomini tuo in seculum seculi
, id est
60
* psallam tibi laudibus in eternitate,
ut
, hic in presenti,
reddam tibi vota mea
bonorum operum, donec veniam
de die
presenti
in diem
futurum. AUGUSTINUS : "
Si
ergo
vis
in
eternum
psallere
,
redde
vota
in isto die, donec
pervenias
ad
illum diem
". Hic ergo vota, ibi laudes hilares reddam. Unde post omnia in ecclesiasticis officiis
61
dicitur: «Benedicamus Domino» quia de omnibus bonis que in presenti facimus
62*, Deum in futuro perenniter laudabimus. A pueris autem dicitur, quia tunc angelice puritatis consortes erimus
63*. Nullus enim in regnum
64* celorum intrabit nisi parvulus
65*66
e.R
e Mc. 10.
60 est] + sic
PL
61 ecclesiasticis officiis]
inv. PL
62 facimus] agimus
PL
63 consortes erimus]
inv. PL
64 regnum] regno
PL
65 intrabit – nisi parvulus]
inv. PL
66 + Quare in ecclesia post omnia dicatur « Benedicamus Domino » et quare a pueris
marg. Cbg150
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 60), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 08/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_60)
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 60), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 08/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_60)
Notes :