Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa magna

Biblia communis

Psalmus 64

Numérotation du verset Ps. 64,1

¶ In finem

¶Codd. : (Ps. 64) D30 Rusch Ps-G

psalmus David¹

¹ psalmus] + cantici Ed1530

canticum

Ieremie

et Aggei et Ezechielis²

² Ieremie et Aggei et Ezechielis Rusch ] Ieremie et Ezechiel Ps-R LXX , Ieremie et Ezechielis Ed1530 Clementina , Ieremie et Aggei Ps-ζ Ps-R ( M K B² D R ) Ps-G D30 , Aggei Ieremie vel Ezech. Ω^S

de verbo peregrinationis³ vel de populo transmigrationis⁴

³ de ( om. Clementina ) verbo peregrinationis Ps-G D30 Ω^S Rusch Clementina ] de populo transmigrationis Ps-G (I), Ps-R, verbo transmigrationis Ps-G (V) |

⁴ vel de populo transmigrationis Ω^S Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Ps-G D30 |

cum inciperet proficisci.⁵

⁵ cum inciperet Ω^S Rusch ] cum inciperent Ps-G (I V) Ed1530 Clementina , quando incipiebant Ps-G (incipiebat R) D30 cum Ps-R

Numérotation du verset Ps. 64,2 I

Te decet hymnus Deus

in Sion ¦

et tibi reddetur

votum in Hierusalem

Numérotation du verset Ps. 64,3 II

Exaudi

orationem meam⁶ :

⁶ meam ω ² Rusch cum Ps-R LXX ] om. Ps-G (R F C I)

ad te omnis caro veniet.

Numérotation du verset Ps. 64,4 III

Verba

iniquorum

prevaluerunt super nos ¦

et impietatibus nostris

propitiaberis.

Numérotation du verset Ps. 64,5 IV

Beatus

quem elegisti et assumpsisti ¦

inhabitabit⁷

⁷ inhabitabit Rusch Weber ] habitabit D30 (hapax)

in atriis tuis.

Numérotation du verset Ps. 64,V

Replebimur

in bonis domus tue ¦ sanctum est templum tuum

Numérotation du verset Ps. 64,6

mirabile in equitate.

Numérotation du verset Ps. 64,VI

Exaudi nos

Deus salutaris noster ¦

spes

omnium finium terre

et in mari

longe.

Numérotation du verset Ps. 64,7 VII

Preparans

montes

in virtute

tua’

accinctus

potentia ¦

Numérotation du verset Ps. 64,8

qui conturbas

profundum maris

sonum fluctuum eius.

Numérotation du verset Ps. 64,VIII

Turbabuntur gentes

Numérotation du verset Ps. 64,9

et timebunt

qui habitant terminos⁸

⁸ habitant D30 ω ² Rusch cum Ps-R Ps-H ] inhabitant Ps-G (R F C I M² Q² W Φ^P* U G² Ps-δ Ps-ε Ps-ζ Ps-Moz^X)

a signis tuis ¦

exitus matutini et vespere delectabis.

Numérotation du verset Ps. 64,10 IX

Visitasti terram

et inebriasti eam ¦

multiplicasti

locupletare eam.

Numérotation du verset Ps. 64,X

Flumen Dei

repletum est aquis ¦

parasti cibum illorum’

quoniam

ita est preparatio eius.

Numérotation du verset Ps. 64,11 XI

Rivos eius

inebria^† ⁹

⁹ <divisio.> inebria ^† D30 ] inebria ω ²

multiplica

genimina eius ¦

in stillicidiis eius

letabitur

germinans.

Numérotation du verset Ps. 64,12 XII

Benedices

corone

anni benignitatis tue ¦

et campi tui

replebuntur ubertate.

Numérotation du verset Ps. 64,13 XIII

Pinguescent

speciosa deserti ¦

et exultatione

colles

accingentur.

Numérotation du verset Ps. 64,14 XIV

Induti sunt arietes ovium^†

et¹⁰* valles abundabunt frumento¹¹ ¦

¹⁰ et ω ² D30 Ps-G ] om. Rusch (hapax) |

¹¹ valles] et praem. Ps-G |

clamabunt etenim hymnum dicent.

Psalmus 64

Numérotation du verset Ps. 64,1

^prol.|

^prol.| {579D} Te decet hymnus. Titulus: In finem psalmus David. {191.580D} Canticum Ieremie et Aggei, vel Ezechielis de verbo peregrinationis, vel de populo transmigrationis, cum inciperent proficisci. Sicut legitur in historiis Veteris Testamenti, Nabuchodonosor rex Babyloniorum filios Israel captivavit, eosque eversa Hierusalem {191.581A} in Babyloniam transtulit, in qua captivitate Septuaginta annis detenti sunt (4Rg. 25). Cuius captivitatis causa ad litteram fuit verbum quod dictum est in aula Nabuchodonosor, ubi, cum dicerentur omnes gentes deberi ei subiici, dictum est quod Iudei rebelles erant, et ideo eos captivavit. Ideo dicitur in titulo de verbo peregrinationis [AUGUSTINUS.] Hanc autem captivitatem Ieremias futuram predixit, et presentem vidit^a, et preteritam quadruplici alphabeto in Threnis deploravit. Prophetavit etiam Ieremias post Septuaginta annos rediturum populum in Hierusalem. Inter captivos vero erant quidam prophete, scilicet Aggeus, Ezechiel, et alii qui de Babylonia reditum intellexerunt in Hierusalem et predixerunt atque cum aliis completis Septuaginta annis captivitatis, {191.581B} permittente Cyro rege Persarum, Hierusalem eorum quidam redierunt: atque Aggeo et aliis prophetis exhortantibus restitutum est templum. Huic historie alludit titulus. Sed, quoniam in figura nostri omnia contingebant illis^b, hec potius ad nos spiritualiter sunt referenda. Sciendum itaque est duas esse spirituales civitates in presenti: unam malorum que incepit a Cain, et dicitur Babylonia; alteram bonorum, que cepit ab Abel, et dicitur Hierusalem. Illius cives facit cupiditas, Hierusalem cives facit caritas. Que licet sint miste corpore, separate sunt mente, quarum una peregrinatur in altera, et captiva tenetur. Quamdiu enim sumus in hoc corpore, peregrinamur a Domino (2Cor. 5), qui de Babylonia ad Hierusalem suspiramus ¹ {191.581C} id est de seculo et corpore peccati ad celum. Huius autem peregrinationis et suspirii nostri causa fuit, verbum quod dixit diabolus primis parentibus: Eritis sicut dii (Gn. 3). [AUGUSTINUS.] De hac tamen captivitate incipit redire, qui incipit amare. Caritas enim ad reditum movet pedem; et sicut filii Israel completis Septuaginta annis sub Iesu sacerdote magno redierunt, ita et nos Christo duce, qui in septuagesima septima generatione secundum Lucam natus est (Lc. 3), redire incipimus, donec in futuro consummato huius vite septenario, hedis positis in sinistra, nos in dextera Dei collocemur. Hanc spiritualem reversionem intellexerunt prophete predicti figurari in illa actuali et pro ista exsultaverunt maxime. Unde in {191.581D} titulo ponitur canticum. Et est sensus: Psalmus iste dirigens nos in finem, id est in consummationem, est David, et est canticum, idest exsultatio, que est vox redeuntis populi. Et hoc canticum est de populo transmigrationis, id est qui transmigravit de celo ad terram, de perfectione ad miseriam vel confusionem. Vel De verbo peregrinationis [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est de populo peregrinante per illud verbum, eritis sicut dii. Canticum dico habitum, tunc cum inciperent mente proficisci de Babylonia huius mundi. quasi² : Non inde est canticum, quia peregrinati sunt, sed quia redire incipiunt. Incipit autem exire qui incipit amare. Caritas facit civem Hierusalem; cupiditas Babylonis. Et si ergo corpore permisti, desiderio sunt separati. Et {191.582A} hoc canticum est Ieremie et Aggei. Vel Ezechielis ad litteram. Ieremias interpretatur excelsus, et signat illos qui dicunt: Nostra conversatio in celis est. Aggeus festus Dei, et significat illos qui sunt spe gaudentes, qui in reliquiis cogitationum diem festum agunt Domino. Ezechiel roboravit me Deus, et significat illos qui sunt roborati in Domino. Horum talium est canticum hoc. Vel ad litteram, canticum est illorum prophetarum qui prophetaverunt reditum in Hierusalem, in quo intellexerunt spiritualem liberationem, de qua potissimum gaudebant.

^a Ier. 25 et Ier. 29

^b 1Cor. 10.

¹ + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL

² quasi] + dicat PL

^marg.| Intentio prophete est nos consolari in hoc exsilio, ne quis desperet, quia certificat reditum, et per quem fiat, et que divitie sint reversis.

^marg.| Modus : Bipartitus est psalmus. Primo affirmat reditum et precatur, secundo {191.582B} laudes Dei et virtutes describit, ibi spes omnium. In voce ergo revertentium, Propheta letus cantat, dicens:^A

^A ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,2
I

^prol.|

^marg.| Te decet hymnus. [ALCUINUS.] Et quia de septuagesima mentionem fecimus, sciendum est tres septuagesimas in sancta Ecclesia memorari, unam significatam, et duas significantes quarum una in figura precessit, scilicet septuagesima captivitatis Iudaice, altera in representatione observatur ab Ecclesia, que incipit a circumdederunt me, et terminatur in Sabbato in Albis, quam observat Ecclesia in representatione spiritualis nostre captivitatis, qua captivi sumus, dum in corpore a Domino peregrinamur, quam eamdem figuravit septuagesima Iudeorum {191.582C} et sicut Iudei ante finem Septuaginta annorum licentiam et facultatem revertendi habuerunt, Cyro permittente, et eisdem Septuaginta completis plene redierunt, Iesu duce: ita et nobis, ante finem septenarii huius peregrinationis, per Christum libertas redeundi est prestita, cuius morte redempti sumus, iam secundum animas et spe liberati. Sed completo septenario huius vite plene liberi erimus, utroque homine gloriosi. Unde et Ecclesia miserias nostri incolatus et labores, a circumdederunt me usque ad Sabbatum paschale incipiens, exponens canticum letitie subticet, scilicet Alleluia, et Gloria in excelsis Deo et huiusmodi. In Sabbato vero paschali iam adepta per Christi passionem facultate redeundi, et ita spe {191.582D} gaudens, cantat Alleluia. Sed, quia adhuc mole corrupte carnis premitur, latronumque insidias patitur, post alleluia restat tractus, Laudate, quia adhuc longis trahendi sumus laboribus, et sequenti hebdomada graduale cum alleluia cantamus, laboriosa via gradientes. Et ideo dolentes in re, sed gaudentes in spe. In Sabbato vero in Albis quasi finita septuagesima huius captivitatis duo alleluia cantamus, plene leti, pro gemina nostre glorificationis stola, qua in futuro glorificabimur. Nunc vero quasi ex parte liberati, et spe leti, quasi de Babylone redeuntes cantamus; O Deus, te decet hymnus quem cantat. qui vere Deum amat. Ubi? In Sion, id est in celesti patria, ubi modo sumus spe. [AUGUSTINUS.] Et ideo cantamus non in Babylone, ubi suspendimus organa. {191.583A} Et est sensus: Illos decet laudare te qui vel mente, vel re sunt in Sion. Non enim est speciosa laus in ore peccatoris (Sir. 15). Et votum, id est anima et corpus mortale, reddetur tibi in Hierusalem, id est in celesti patria. Hic in presenti vovemus bene operando et cogitando, ibi reddemus pro utroque Deum laudando. Nota quod patria celestis est Sion, eadem est Hierusalem. Et vere reddetur, quia^B

^B ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,3
II

^prol.|

^marg.| Omnis caro [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est homo ex omni genere, scilicet pauperes, divites, viri, femine, docti, indocti, pueri, senes, veniet ad te, qui primitias de carne nostra tulisti, id est carnem immunem a peccato assumpsisti. Hec etiam est decima decime, {191.583B} que summo sacerdoti in veteri lege a minoribus dabatur (Nm. 18). Hec etiam est nubes levis super quam ascendit Dominus ut ingrederetur Egyptum (Is. 19). Ad te ergo velut ad corpus aquile congregabuntur ceteri (Mt. 24), ut compleatur holocaustum. Et, quia reduces alios, reduc et me, cum eis. Hoc est, exaudi orationem meam, ut cum aliis me reducas.

^marg.| Vel ita: Et accipitur per Sion, presens Ecclesia; per Hierusalem, celestis. Unde Isaias: Vivit Dominus cuius ignis est in Sion, et caminus in Hierusalem (Is. 31). Hic enim caritas Dei est velut ignis, in futuro tamquam caminus. Et hoc est: O Deus, hymnus decet te, non deos gentium, et non nisi in Sion, que interpretatur speculatio, id est nisi in contemplatione, id est in fide. Et tibi de {191.583C} bonis operibus, reddetur votum, id est laus, in Hierusalem celesti, quod illi solvebant, post prelia Marti et ceteris diis in hunc modum. Et iam nunc exaudi, hic, orationem meam, ut ibi parcas, quo omnes venturos scio, ut referat unusquisque propria corporis (2Cor. 5). Ecce prius facit iste quod a ceteris faciendum dicit, Deum, scilicet invocat et laudat. Ad te omnis. quasi³ : Qua spe hec oras? Quia ad te veniet omnis caro, non solum anima, sed omnis etiam malus homo. Et necesse est ut audias, quia^C

^C ¶Codd. : PL191

³ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 64,4
III

^prol.|

^marg.| Verba iniquorum [ALCUINUS. CASSIODORUS. ALCUINUS. {191.583D} AUGUSTINUS.] id est diaboli et primitivorum parentum, id est Ade et Eve, prevaluerunt, ut mare mergens super nos, id est proiecerunt nos in hoc exsilium.

^marg.| Vel ita, dico exaudi, licet simus indigni. Verba, quidem iniquorum, id est mali ritus, et mores parentum nostrorum, prevaluerunt super nos, quia nos nati in terra secuti sumus mores gentilium parentum nostrorum, qui, ut etate, ita auctoritate prestant pueris. Pagani enim ritus suos filiis suis suaserunt, sed contra tu, o Fili, Verbum Dei, propitiaberis in hostia Christi hominis impietatibus nostris, quibus propitiatur quando ignoscit, et veniam dat. Et ideo non opprimunt nos verba iniquorum. Propitiatio ista fit per sacrificium quod sacerdos Christus obtulit. Idem est ergo sacerdos et hostia. Dico propitiaberis, et^D

^D ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,5
IV

^prol.|

^marg.| {584A} Beatus est omnis ille quem tu elegisti [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] per gratiam a massa perditorum. Unde: Non vos me elegistis, sed ego elegi vos (Io. 15). Et assumpsisti in sortem tuam, id est in eternam requiem. Christus enim quemcumque beatum assumpsit in adoptionem filii. Quare beatus? quia inhabitabit, non movendus, in atriis tuis, scilicet Hierusalem, cui cantant qui incipiunt exire de Babylonia. Et nos reversi,^E

^E ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,V

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 64,6

^prol.|

^marg.| Replebimur etc. [AUGUSTINUS. ALCUINUS. HIERONYMUS. CASSIODORUS.] Vel ita ab illo loco, Beatus. quasi⁴ : Propitiaberis, {191.584B} et hoc per beatum virum. Beatus enim est homo, quem tu elegisti, id est quo indutus es in tempore, qui eras in principio Verbum: et assumpsisti, in unitatem persone, id est ipsius hominis tibi naturam uniendo, non personam. Naturam quippe hominis assumpsit, pro quo dicitur hominem assumpsisse, non personam. Qui talis inhabitabit in atriis tuis, id est in tuo concessu. Et per eum replebitur in bonis gratiarum, que bona sunt domus tue, id est presentis Ecclesie, que diversis munerum spiritualium exuberat bonis. Que sunt illa bona? bona illa sunt sanctitas in se, et equitas ad proximum. Et hoc est templum tuum, scilicet hominis iusti, id est Ecclesia. Ipsa enim domus est, templum Dei est sanctum in se. Et mirabile in equitate. {191.584C} Quantum ad proximum.

⁴ quasi] + dicat PL

^marg.| Vel ita de futuro, replebimur in bonis domus tue, id est future Hierusalem, que non possunt dici. Quanta sunt illa bona? Ecce templum tuum, celeste est sanctum et mirabile [AUGUSTINUS. HIERONYMUS. CASSIODORUS.] non in exterioribus, ut domus terre, que columnis et marmoribus nitet, sed in equitate, vel in iustitia, alia littera, que interiori oculo pulchrior est et admirabilior: quam modo debemus esurire, ut ea satiemur. Vel domus et templum caro Christi intelligitur, cuius boni replemur, quia de plenitudine eius omnes accepimus ^c. Et hoc templum est, sanctum. Unde quod nascetur ex te sanctum Domini vocabitur (Lc. 1). Et, mirabile in equitate, cum unicuique digna retribuet. Cui {191.584D} et dicit:^F

^c Io. 1.

^F ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,VI

^prol.|

^marg.| PARS 2. Exaudinos etc. [GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] quasi⁵ : Quibus bonis ut repleamur, Exaudi nos. Tanto ante Incarnationem petit exaudiri: o Deus qui es salutaris noster, scilicet Iesus. Ecce de quo supra dixit: Ad te omnis caro veniet. Spes omnium. Secunda pars ubi laudes Dei et virtutes describit. quasi⁶ : Exaudi nos, tu dico qui es spes non modo Iudee, vel Africe, sed omnium finium terre. Ecce unde supra dixit: Omnis caro ad te veniet etc. et etiam eorum est spes qui sunt in mari longe, id est in insulis, ad litteram.

⁵ quasi] + dicat PL

⁶ quasi] + dicat PL

^marg.| Vel ita, ut per mare, seculum {191.585A} accipiatur. Et est: Tu es spes omnium qui sunt longe a patria. Ideo longe, quia sunt in mari, id est in seculo. Mare enim dicitur in figura seculi huius amari falsitate, et tempestuosi procellis tentationum, ubi pisces invicem se devorant. Deinde subdit per quid sit spes omnium. Quasi per hoc es tu spes omnium, quia es^G

^G ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,7
VII

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 64,8

^prol.|

^marg.| Preparans [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] ad agendum scilicet adversus competentes, montes, id est predicatores, quos predicare misit, et hoc in virtute tua, non ipsorum, quia per eos fecit miracula. Quomodo preparavit? per hoc preparasti, {191.585B} quia accinctus es potentia, id est Deitate, quia humanitas Verbi maiestate precincta est, ut quod homo ex se non habuit, Deitas daret: Qui conturbas. Ecce quid per illos montes paratos fecit Deus. Qui conturbas ad penitentiam profundum maris, quasi non superficiem, sed corda in peccatis profundius mersa, et conturbas ad penitentiam sonum fluctuum eius, id est sonantes contradictione, et fluctuantes persecutione. Postea repetit idem apertius.^H

^H ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,VIII

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 64,9

^prol.|

^marg.| Turbabuntur gentes etc. [AUGUSTINUS.] Vel ita ab illo {191.585C} loco: Accinctus. Et legitur alia littera, quam ponit AUGUSTINUS. scilicet circumcinctus potentatu tuo, hoc modo tu preparas montes, qui es circumcinctus, id est undique cinctus a simili potentum, potentatu tuo, id est omnibus credentibus. Christus enim in medio Ecclesie est, undique cinctus, quia omnes communiter illum habemus, qui in eum credimus; sed quia fides non est a nobis, sed ab eo potentatu suo, cinctus dicitur, hoc est candelabrum in tabernaculo Domini, habens tria brachia hinc, et tria inde, et in singulis per tria loca scyphos, spheras et lilia, quia omnes sancti, quotquot ante adventum Christi, vel post fuerunt, in tribus ordinibus fidelium fuerunt, scilicet coniugatis et continentibus et rectoribus, in Christo radicantur. Unde: Qui precedebant {191.585D} et qui sequebantur clamabant, dicentes: Hosanna in excelsis (Mt. 21). Dico preparans montes. Et inde mare seculi commotum est, et cepit sanctos conturbare et persequi. Et hoc est, qui conturbas, ad persecutionem sanctorum; profundum maris, id est corda principum, et etiam omnium impiorum, unde omnis commotio est. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Hec turbata sunt cum viderent deos suos, et spes suas ad nihilum venire. Et sonum fluctuum eius, quis suffert? alia littera. Nullus ex se, sed ex Deo, qui preparat montes in virtute sua. Unde magis turbabuntur, dum istos plus diis suis valere cernunt. Unde sequitur: Et turbabuntur gentes. Primo non {191.586A} turbatis montibus. Montes enim inconcussi manserunt, sed gentes turbabuntur primo; et timebunt etiam qui habitant terminos terre. Iam enim Christiani timentur ubique. Unde timebunt? A signis tuis, id est miraculis, que per apostolos facta sunt, non solum predicatione. Primo turbabuntur, et post exitus matutini et vespere delectabis, id est fortes facies in prosperis et in adversis. Mane enim est prosperitas, quia letum est mane post tristitiam noctis. Vespere est adversitas. In his duobus tentatur homo, sed datur ei exire inde, ne capiatur lucris: cui Deus sunt divitie, ne etiam adversis terreatur, pro quo passus est Deus. Et est sensus: exitus matutini et vespere, id est prosperitatis et adversitatis; delectabis, id est delectabiles facies iam in hac vita. Si {191.586B} enim non delectet hominem ipse exitus, non laborat inde exire, sed capitur lucris. Cui non place promissio Christi, et terret adversis, quem non delectat ille qui pro eo voluit pati, ut faceret exitum ei. Qualiter hoc factum sit, subdit, quasi⁷ : Quomodo facies hoc? quia^I

^I ¶Codd. : PL191

⁷ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 64,10
IX

^prol.|

^marg.| Visitasti terram [AUGUSTINUS. ALCUINUS. CASSIODORUS.] id est misisti nubes, que compluerunt terram, et, earum predicatione et doctrina, inebriasti eam, terram.

^marg.| Vel ita: Per predicatores hoc facies. Nam intus doces eos, quibus predicant; et hoc est: visitasti terram. id est homines tuo adventu; et, inebriasti eos, interius {191.586C} Spiritu sancto, et multiplicasti locupletare eam, vel ditare eam, id est multimodis donis honorasti eam. Unde ditare aquis fluminis? Et hoc est:^J

^J ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,X

^prol.|

^marg.| Flumen Dei [AUGUSTINUS.] id est populus Dei prior, fideles scilicet, qui fuerunt in primitiva Ecclesia profundi ad recipiendum, repletum est aquis, id est donis Spiritus sancti, unde alii potentur, et rigentur, iuxta illud: Qui crediderit in me, flumina de ventre eius fluent aque vive (Io. 7). Tu enim parasti cibum illorum, id est panem vite et intellectus Scripturarum. Bene dico parasti, quoniam preparatio eius fluminis ita est, ut per misericordiam des, non quia {191.586D} meruerunt. Parasti, et, o Domine, inebriasti, donis Spiritus sancti, scilicet summos^K

^K ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,11
XI

^prol.|

^marg.| Rivos eius fluminis [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est doctores. quasi⁸ : primitivi inebrientur. Vel sulcos eius inebrians, alia littera, idem sensus. Et multiplica genimina eius, id est da imitatores provectos, a rivis generatos, quasi ex credentibus alii credant. Et germinans, scilicet rudis qui incipit, in stillicidiis eius fluminis, id est in guttis doctrine eius, letabitur, quia inde proficit. Parvulis enim stillantur {191.587A} quedam, licet minora, quid per singula? Benedices corone.

⁸ quasi] + dicat PL

^marg.| Vel ita ab illo loco: Flumen Dei, et per flumen intelligitur Dei misericordia. Unde multiplicasti ditare? ecce, Flumen Dei, id est misericordia Dei, que pleno fluvio comparatur, repletum est aquis, id est repleta est refectione singulorum. Omnibus enim sufficiens expendi non potest. Post potum subdit de cibo spirituali, id est corpore Christi dicens: Parasti etiam cibum illorum, scilicet escam salutis. Vel hoc totum de sacra communione accipi potest, quando corpore eius pascimur, et sanguine potamur. Et est, flumen Dei repletum est aquis, et misericordia Dei potum sanguinis plene nobis ministrat. Parasti etiam cibum illorum, id est cibum Dominice carnis illis parasti. Et ne quid casu fieri {191.587B} putaretur, subdit, vere parasti, quoniam ita est preparatio eius cibi sicut a Deo disponit; sine quo nihil ibi fit. Et, o Domine, rivos eius, id est apostolos et alios qui de flumine misericordie Dei biberunt, inebrians, ut sibi et aliis sufficiant, multiplica genimina eius, ut per successiones predicatio non deficiat. Idem sensus cum priori. In stillicidiis eius letabitur germinans. Nec hoc mutatur. Et vere facies quia^L

^L ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,12
XII

^prol.|

^marg.| Benedices corone anni benignitatis tue [ALCUINUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] id est multitudini fidelium acquisite anno benignitatis tue, id est circulo qui est ab adventu Christi usque ad finem seculi, id est {191.587C} tempore gratie, quo seminasti semen verbi, et crescit quod seminatur. Corona ergo anni benignitatis est totus mundus, ubi est Ecclesia et circulus ab adventu Christi, usque ad finem seculi. Et dicitur corona, quia gloria victorie est vincenti diabolum. Et hec corona dicitur benignitatis Dei, ne quis glorietur de meritis suis. Et campi tui, id est homines equitate pectoris et equalitate iustitie pleni, id est iusti, replebuntur ubertate bonorum, vel imitatorum.^M

^M ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,13
XIII

^prol.|

^marg.| Pinguescent etiam speciosa deserti [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est gentilitatis. Desertum namque sunt omnes gentes, quibus nullus propheta missus. He {191.587D} pinguedinem receperunt, quando apostoli ad eas venerunt, per quos decore facte sunt. Ubi ergo prophete non sonuerunt, acceptus est Dominus prophetarum. Et colles, id est quos Deus erigit per humilitatem, quia Deus erigit humiles, accingentur, id est confortabuntur ad predicandum aliis. Et hoc in exsultatione, quia veniunt ad regnum, et^N

^N ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 64,14
XIV

^prol.|

^marg.| Arietes ovium [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS.] id est apostoli, duces gregis, induti sunt exsultatione, quia gaudent de fructibus suis. Vel induti sunt veste nuptiali, id est caritate. Et valles, id est humiles populi, abundabunt frumento, id est fruge boni {191.588A} operis, quia multum fructum afferunt; et clamabunt, non in blasphemia adversus Deum, sed in hymno; etenim hymnum dicent. Et propter hoc abundabunt frumento.^O

^O ¶Codd. : PL191

^marg.| Psalmus iste cantatur in exsequiis fidelium defunctorum quia agit de reditu Babylonie huius mundi ad patriam celestem, ad quam sancti in obitu de carne educti feliciter migrant, simplam stolam statim recipientes, donec in resurrectione stola gemine beatitudinis glorificentur.^P ^d

^d Cf. Sicardus Cremonensis, Mitralis de officiis, lib. 9, cap. 50, CCCM 228, p. 668.88-91 : « Hoc psalmo 'Te decet' utimur in exequiis mortuorum, quoniam ibi agitur de reditu captiuitatis filiorum Israel in terram promissionis, sic isti de captiuitatis miseria ad uitam proficiscuntur eternam ».

^P ¶Codd. : Cbg150 (157v ) Do16 (114r) PL191

Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 64 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_64)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 64

<26. Glossa magna in Psalmos>

Psalmus 64