Glossa magna

Psalmus 97

Numérotation du verset Ps. 97,1 

¶Psalmus David.
¶Codd. : (Ps. 97) Ps-G D30 Ω M, f. 175vb ; ΩX, f. 235vb ; P10489 ; ω², f. 130ra ; def. Hi | Psalmus David] Ipsi David quando terra eius restituta est. Vox Ecclesie de adventu Christi D30 | <divisio.> IV sue... sue ¦] sue ¦ D30* | VI terra ¦ cantate ΩX] terra’ cantate’ Ω M | VII cithara² ¦… psalmi ¦ ... ductilibus ΩX] cithara² … psalmi ... ductilibus ¦ Ω M | VIII Domini ¦ moueatur mare’... eius ’ Ω M] Domini moveatur ¦ mare... eius ¦ ΩX
Numérotation du verset Ps. 97,I 

Cantate Domino
canticum
novum ¦
quia1 mirabilia fecit.
1 quia Ps-G () D30 Ω MX P10489 Δ Rusch cum Ps-R ] quoniam Ps-G (R C I) cum Ps-α
Numérotation du verset Ps. 97,II 

Salvavit2
2 salvavit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩX Ps-G ] salvabit Edmaior. (E C I W ΦRGV G ) Rusch cum Ps-R (M B² C D Q V X)
sibi
dextera eius ¦
et brachium sanctum eius.
Numérotation du verset Ps. 97,2 III

Notum fecit
Dominus salutare suum ¦
in conspectu3 gentium
3 in conspectu Ps-G D30 ΩX P10489 Δ Rusch ] ante conspectum ΩX*
revelavit4
4 revelavit D30 ΩX P10489 Δ Rusch Ps-G ] revelabit Ps-G (F W* ΦRGV) Ps-Moz X Rusch (glossa)
iustitiam suam.
Numérotation du verset Ps. 97,3 IV

Recordatus est misericordie sue ¦
et veritatis sue5
5 veritatis sue D30 Ω MX P10489 ] veritatem suam Ps-G | <divisio.> sue ¦... sue D30* ] sue... sue ¦ D30²
domui Israel.
Numérotation du verset Ps. 97,V 

Viderunt
omnes termini6 terre ¦
6 termini D30 P10489 ] termine Ω M ( sic ) ; fines ΩX ( lapsus liturgicus )
salutare Dei nostri.
Numérotation du verset Ps. 97,4 VI

Iubilate Deo7
7 Deo Ω M ΩX ω² P10489 Rusch ] Domino D30 Ps-G
omnis terra ¦
cantate
et exultate
et psallite.
Numérotation du verset Ps. 97,5 VII

Psallite
Domino in cithara
in cithara et8 voce psalmi ¦
8 in cithara² et D30 Ω M P10489 Ps-G ] et cithara in ΩX
Numérotation du verset Ps. 97,6 

in tubis
ductilibus
et voce tube cornee.
Numérotation du verset Ps. 97,VIII 

Iubilate
in conspectu regis Domini†
Numérotation du verset Ps. 97,7 

moveatur mare et plenitudo eius ¦
orbis terrarum et universi9 qui habitant in eo.
9 et² D30 Ω MX ω² P10489* Ps-G ] om. P10489 | universi # Ω MX] om. Ps-G D30 ω² P10489 Rusch
Numérotation du verset Ps. 97,8 IX

Flumina
plaudent manu
simul
montes exultabunt
Numérotation du verset Ps. 97,9 

a conspectu Domini ¦
quoniam venit iudicare terram. 10
10 <divisio.> manu’ simul... exultabunt... Domini ¦ D30² ( in ras. )] manu simul... exultabunt ¦ ... Domini ΩX, manu simul’ montes exultabunt Domini’ Ω M
Numérotation du verset Ps. 97, X 

Iudicabit orbem terrarum
in iustitia ¦
et populos
in equitate.

Psalmus 97

Numérotation du verset Ps. 97,1 
prol.|
marg.| {191.889B} Cantate Domino . Titulus: Psalmus David. Titulus iste patet. [CASSIODORUS.] Psalmus iste tertius est eorum qui de utroque adventu agunt, in quibus omnibus est causa timoris et spei: spei per misericordiam primi adventus, timoris per iudicium secundi adventus. Hec et si sepe iterentur, tamen semper nova sunt varia descriptione.
marg.| Intentio: Monet ad laudem et exsultationem. Modus: Bipartitus est psalmus. {191.889C} Primo agit de ostensione salvatricis dextere. Secundo dicit omnibus modis laudandum et annuntiandum, ibi iubilate Deo. [AUGUSTINUS.] Invitans ergo ad laudem ait: O vos, qui novi estis in Christo, olim veteres in Adam,A
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 97,1 
I
prol.|
marg.| Cantate Domino [GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] vita et lingua, canticum de incarnatione Christi, et hominis redemptione, novum quia nihil tale mundus audivit. Unde? scilicet quia mirabilia fecit. Que mirabilia? non solum que communia sunt, sed etiam hoc singulare, scilicet quodB
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 97,II 
prol.|
marg.| {191.889D} Dextera eius [CASSIODORUS.] id est Christus, qui dicitur dextera Patris, pro mira operatione. Et brachium sanctum eius. Ipse idem Christus. Qui dicitur brachium, pro fortitudine salvavit. Non dicit quid, sed intelligimus orbem terre, quod fuit magnum miraculum. Maius enim est quod totum orbem a morte eterna erexit, quam quod mortuos suscitavit. Salvavit dico, sibi Deo. Hoc addit, quia multi salvantur corporaliter, sed sibi ipsis, non ei; quia accepta corporali sanitate lasciviunt. Qui enim egroti erant, casti, sanati, adulteri fiunt; et qui cum egrotarent, neminem ledebant, receptis viribus opprimunt innocentes. Isti ergo sanati sunt, sed non ei, sed illi qui per fidem intus sanantur, ergo sanantur ei. 1 Vel secundum aliam litteram, salvabit se dextera {191.890B} eius. Et quasi quis quereret, ubi ea dextera est, subdit:C
C ¶Codd. : PL191
1 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 97,2 
III
prol.|
marg.| Notum fecit Dominus salutare suum [AUGUSTINUS.] id est Christum. Ea enim est dextera, vel brachium, que et salutare, scilicet Christus, quibus fecit notum? non hic vel illic, sed in conspectu gentium revelasti, {191.890C} [CASSIODORUS. ALCUINUS.] non sub velamine ostendit, iustitiam suam, id est salutare. Christus dicitur salutare, eo quod salvat; iustitia, eo quod iustificat.D
D ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 97,3 
IV
prol.|
marg.| Recordatus est misericordie sue [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] scilicet ut homo factus liberaret, et veritatis sue, quam in futuro exhibebit, quando facie ad faciem eum videbunt; sed quibus est recordatus? Domui Israel, id est videnti Deum.
marg.| Vel ita: Recordatus est misericordie sue. Misericordia est quod promisit. Hanc sequitur veritas, quia reddidit. Unde subdit, et veritatis sue. Misericordia ergo promisit promissionem, promissio reddit veritatem, sed cui? Domui Israel, qui modo videt veritatem per fidem, et post {191.890D} per speciem videbit, et ne ad litteram putes Israel unam gentem, subdit:E
E ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 97,V 
prol.|
marg.| Viderunt mente omnes terre termini [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] id est a termino usque ad terminum. Quid? salutare Dei nostri, id est Iesum. Ideo dicit omnes, 214 quia non quibusdam tantum datus est Christus.F
F ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 97,4 
VI
prol.|
marg.| Iubilate [CASSIODORUS. Haimo.] Secunda pars, ubi dicit omnibus modis laudandum esse, et annuntiandum, quia venit iudex. quasi2 : Quia hec fecit, ergo iubilate Deo voce sine verbis. Iubilus enim gaudium est, quod nec potest taceri, nec valet exprimi {191.891A} ubi deficit locutio. Addit, omnis terra [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] quia omnes viderunt, cantate Deo verbis, ubi valet locutio, et exsultate corde et psallite opere. Quibus modis?G
G ¶Codd. : PL191
2 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 97,5 
VII
prol.|
Numérotation du verset Ps. 97,6 
prol.|
marg.| Psallite Domino in cithara. [CASSIODORUS. HIERONYMUS.] Id est actu carnis, scilicet mortificatione carnis, et opera divina facite pascendo pauperes, que significantur per psalmum. Deinde eadem preposterata subiungit, cantate in cithara et voce psalmi. Ideo preposterat, ut quodvis eorum prius fiat, totum ad Deum pertineat: Et in tubis ductilibus, scilicet in tubis argenteis, vel ereis, que tundendo producuntur, et voce tube cornee. [HIERONYMUS. CASSIODORUS.] Morem Iudeorum {191.891B} tangit, qui et habebant duo genera tubarum sicut legitur in libro Numeri, alias que argento vel ere ductili producebantur, alias corneas (Nm. 10). [AUGUSTINUS.] Per ductiles tubas significantur qui tribulati sub malleo universe terre, id est diabolo, proficiunt et sonant laudes Dei. Tribulatio ergo tunsio est, profectus productio est. Talis tuba erat Iob, qui repente percussus tantis damnis et orbitate filiorum, tunsione illa tante tribulationis, quasi tuba ductilis sonuit: Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Deo placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum (Iob 1). Ecce quam suavem sonum dedit ista tuba. Cornu vero carnem excedit, sic firmum est et capax vocis. Is est ille qui carnis affectus superat et libidines, qui non sapit terram, sed que sursum {191.891C} sunt. Qui in carne ambulat, sed non secundum carnem militat (Col. 3), sicut cornu carni heret (2Cor. 10), et eam superat. Et est sensus: Cantate in tubis [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] ut scilicet sint predicatores, ductilibus, id est productis, et proficientibus sub malleo diaboli. Et cantate in voce tube cornee, id est ita aliis sonent ut in se ipsis vitia carnis castigent.H
H ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 97,VIII 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 97,7 
prol.|
marg.| Iubilate. [AUGUSTINUS.] quasi3 : Vobis ita agentibus quid erit? Ecce tubis sonantibus, aures Dei delectantur; et fluctus maris, id est seculi excitantur. Et {191.891D} hoc est quod dicit, iubilate in conspectu regis Domini, cuius aures delectantur. Moveatur mare et plenitudo eius, predicit non optat [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] apostolis enim predicantibus quasi tubis, motum est mare seculi, et increverunt fluctus persecutionum. Exponit quod dixerat, mare et plenitudo eius [Haimo.] scilicet orbis terrarum, et qui habitant in eo. Illis autem persequentibus,I
I ¶Codd. : PL191
3 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 97,8 
IX
prol.|
Numérotation du verset Ps. 97,9 
prol.|
marg.| Flumina plaudent manibus, vel manu, id est sancti pleni Spiritu Dei, gaudebunt bonis operibus. [AUGUSTINUS.] Et hoc simul, vel in idipsum. Vel in bono potest prelegi: Moveatur quasi tubis sonantibus, {191.892A} Moveatur mare, id est indulcetur mare legis, id est legalis amaritudo, ligno crucis in ea posito, quasi ligno Moysi in Marath. Cum enim venissent filii Israel in Marath, ubi erant aque amare, non poterant bibere pre nimia amaritudine; ideoque ostendit Dominus Moysi lignum, quo posito in Marath, dulcorata est aqua (Ex. 15). Hoc est lignum crucis, quod legalem amaritudinem quam nullus poterat portare, mitigavit, ut legis sacramenta pateant credentibus. Deinde subdit: Et plenitudo eius [ALCUINUS. CASSIODORUS.] scilicet universa legis sacramenta; orbis terrarum, id est gentilitas ad conversionem moveatur; et qui habitant in eo. Hoc ideo subdit, ut que figuratum dixerat de hominibus accipias.
marg.| Vel ita; mare, id est seculum moveatur terrore futuri {191.892B} iudicii, ubi impii timent; et plenitudo eius, id est multitudo hominum peccatis plena, quia ibi multa erunt peccata; et movetur orbis terrarum, ad litteram, quia et ipse orbis tunc vertetur in novam faciem, quando erit celum novum et terra nova; et qui habitant in eo, moveantur timore; sed flumina, id est boni, tunc plaudent manu simul, id est pro bonis operibus letabuntur; nam montes exsultabunt a conspectu Domini; [AUGUSTINUS.] boni enim gaudebunt veniente iudice, mali vero contremiscent. Quare exsultabunt? Quoniam venit iudicare terram, id est omnem peccatorem. Inde gaudent montes, quia non iniuste iudicabit.J
J ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 97,X 
prol.|
marg.| Iudicabit enim orbem terrarum [CASSIODORUS. ALCUINUS.] id est omnes terrenos in iustitia, quia non meruerunt misericordiam. Ei namque qui non fecit misericordiam, fiet iudicium sine misericordia, sub ignaro vel iniquo iudice [AUGUSTINUS.] etiam bonus timeret, nunc tantum ut malus timeat, necesse est; et populos [CASSIODORUS.], id est fideles de Iudeis et gentibus iudicabit in equitate, quia capient equa meritis.K
K ¶Codd. : PL191


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 97 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_97)
Signaler un complément d'information

Notes :