Glossa magna

Psalmus 52

Numérotation du verset Ps. 52,1 

¶ In finem pro Abimelech
¶Codd. : (Ps. 52) D30 Rusch Ps-G, def. ΩF
intellectus David1.
1 Abimelech D30 Rusch ] Melech Ps-G | intellectus D30 ] intelligentie Ps-G | David] + propheta increpat Iudeos et infideles D30
Numérotation du verset Ps. 52,I 

Dixit insipiens
in corde suo ¦
non est Deus.
Numérotation du verset Ps. 52,2 II

Corrupti sunt
et abominabiles
facti sunt in iniquitatibus ¦
non est
qui
faciat bonum.
Numérotation du verset Ps. 52,3 III

Deus de celo prospexit
super2 filios hominum ¦
2 super plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R Ps-H ] in Ps-G (R² F C I)
ut videat
si est intelligens
aut requirens Deum.
Numérotation du verset Ps. 52,4 IV

Omnes
declinaverunt
simul inutiles facti sunt ¦
non est qui faciat bonum
non est usque ad
unum.
Numérotation du verset Ps. 52,5 V

Nonne
scient
omnes
qui operantur iniquitatem ¦ qui devorant
plebem meam
ut cibum panis.
Numérotation du verset Ps. 52,6 VI

Deum3 non invocaverunt ¦
3 Deum Cor2 D30 Rusch ] Dominum I Ps-α* Ps-ε Ps-ζ Ps-MozX
illic trepidaverunt4 timore ¦
4 trepidaverunt plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R ] trepidabunt Ps-G (I)
ubi non fuit5 timor.
5 fuit D30 Rusch] erat M Clementina cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 52,VII 

Quoniam Deus dissipavit ossa
eorum
qui hominibus placent ¦
confusi sunt
quoniam Deus sprevit eos.
Numérotation du verset Ps. 52,7 VIII

Quis
dabit ex Sion salutare Israel ¦ cum converterit6* Dominus*7
6 cum converterit plerique codd. et edd. D30 ] cum averterit ΨB² Rusch , dum convertit Ps-G ( F C I ) |
7 Dominus F ΨB² D Ω] Deus D30 Cor2 ( secundum anti. hebr. Hieron. et grecum ) Rusch Ps-G |
captivitatem plebis sue exultabit
Iacob
et letabitur
Israel.

Psalmus 52

Numérotation du verset Ps. 52,1 
prol.|
marg.| {191.499C} Dixit insipiens . Titulus. In finem intellectus David pro Amalech. In libro Regum legitur quod David fugiens a facie Saul abiit cum sexcentis viris ad Achis regem Geth, qui dedit ei civitatem Sicelech, quam David absente Amalechite invaserunt, et succenderunt, captivas quoque duxerunt uxores eius, et aliorum, et filios et filias. Quod cum accepisset David, revertens de exercitu regis Achis, insecutus est eos atque percussit, reduxitque; omnia que rapueranta. [REMIGIUS, ALCUINUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Hanc historiam tangit iste titulus. Amalechite vero, qui interpretantur populus lingens terram, significant Antichristum {191.499D} et suos, terrena amantes, qui in fine mundi pro viribus vastabit ecclesiam. Sed David, id est Christus, vere manu fortis, eamdem liberabit percussis Amalechitis, id est Antichristo et suis. Et est sensus, hic est. Intellectus David prophete, dirigens nos in finem, id est in Christum, quem habuit pro Amalech, id est de Amalechitis, qui vastaverunt Sichelech, per quos intellexit membra Antichristi Ecclesiam vastatura, que hic confutantur. Vel secundum aliam litteram, quam ponit AUGUSTINUS. scilicet pro Meleth. Meleth vero interpretatur dolens, vel parturiens: et significat Ecclesiam, que dolet refrigente caritate multorum, et parturit, donec Christus formetur in illis (Gal. 4). Pro hac, {191.500C} scilicet parturiente, agit hic Propheta de malis, minando illis et increpando, inter quos gemit parturiens. Et est sensus; hic est, intellectus David prophete tendens in fine habitus pro Meleth, id est pro parturiente, vel dolente, que est Ecclesia, pro qua increpantur hic homines inter quos gemit. Et notandum quod supra idem psalmus quantum ad verborum superficiem precessit. Sed differt ab isto, tam titulo quam materia, quia ibi de incarnatione Domini; hic de adventu iudicii agitur.
a 1Rg. 27-30.
marg.| Intentio Prophete est Ecclesiam contra malos roborare et consolari, que consolatio in fine psalmi ostenditur. Modus tripartitus est psalmus. Prima pars est increpatio malorum. Secunda, comminatio per finem, ibi nonne. Tertio, dicit quod salus sit parturienti, {191.500D} ibi quis dabit. Primo ergo increpans malos et improperans, ait:A
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 52,1 
I
prol.|
marg.| Dixit insipiens. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] Inter hos insipientes dolendum est, licet enim singulariter dicatur, tamen plures intelliguntur. Insipiens. Ergo, id est omnis qui male vivit, dixit, quia Deus audit, etsi non homo, ut quod dicitur, auditur in corde suo, etsi aure non audet. Quid dixit? Non est Deus. Qui enim putat Deo placere mala, non eum putat esse Deum. Vel qui dicit eum omnibus parcere. Idem namque Deo est esse Deum, et {191.501A} esse iustum, quia iustitia in Deo Deus est. Qui ergo negat eum esse iustum, negat esse Deum. Eum vero negat esse iustum, qui ei putat placere mala, vel non punire. Hic est cui supra dictum est: Estimasti quod ero tui similis (Ps. XLIX). Ille dicit: Non est Deus. Vel insipiens, id est Iudeus, dixit in corde suo, id est studio deliberate malitie: Hic homo non est Deus. Idem hodie mali dicunt: Cur ita? quiaB
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 52,2 
II
prol.|
marg.| Corrupti sunt. [GLOSSA INTERLINEARIS. HIERONYMUS.] Vel ita continua, hoc dicunt illi, et ideo corrupti sunt ab omni vi rationis, et (quod deterius est) abominabiles facti sunt {191.501B} omnes qui dicunt: Non est Deus. Et hoc in iniquitatibus suis, adeo quod non est de illis qui faciat bonum. SedC
C ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 52,3 
III
prol.|
marg.| Deus de celo [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. ALCUINUS.] mittendo Filium suum, prospexit super filios hominum, id est misertus est eorum qui deberent esse filii hominum, portando imaginem novi hominis (1Cor. 15). Vel de celo, id est per sanctas animas, prospexit super filios hominum, id est admonuit, ut videat, id est videri faciat, si est aliquis intelligens cognitione, aut requirens Deum opere. Vel {191.501C} sic, si est intelligens, aut si non intelligit, si saltem, est requirens intelligere Deum. Dico quod prospexit, sedD
D ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 52,4 
IV
prol.|
marg.| Omnes declinaverunt. [AUGUSTINUS. HIERONYMUS. GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Quasi prospiciendo hoc inveni, et simul cum ipsa declinatione inutiles facti sunt sibi et aliis. Unde non est qui faciat ex se, scilicet ductus ratione bonum, et quasi ex dolore repetit, non est usque ad unum, id est nec unus. Si vel id est saltem unum exciperet, diceret preter unum. Notatur hic congruus ordo, prius declinant, tunc inutiles: inde, {191.501D} non est qui faciat bonum.E
E ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 52,5 
V
prol.|
marg.| Nonne scient. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Secunda pars, ubi est comminatio malorum per finem. Minatur enim illis iste qui loquitur pro parturiente. quasi1 : Illi dicunt: Non est Deus. Sed nonne scient omnes in futuro, qui modo scire nolunt, qui operantur iniquitatem, et qui plebem meam, que parturit et dolet, devorant, volentes eam consumere. Devorant dico, ut cibum panis, id est assidue. Nonne, inquam, hi omnes, scient, quoniam Deus vere est. quasi2 : Scient utique penarum experimento. Et merito hoc eis, quia hiF
F ¶Codd. : PL191
1 quasi] + dicat PL
2 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 52,6 
VI
prol.|
marg.| Deum non invocaverunt. [AUGUSTINUS.] Hoc quisque invocat quod vult habere. Hoc dicendo, consolatur gementes, ne imitentur prosperantes, quia tales Deum non invocaverunt, unde cito perituri sunt. Unde sequitur: Et ideo, Illic trepidaverunt timore ubi non fuit timor, id est de terrenis timent, de quibus non esset timendum; sed non de his ubi esset timendum, id est de eternis, sicut et Iudei qui Deum occiderunt, ne perderent locum et gentem (Io. 11). Quare hoc?G
G ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 52,VII 
prol.|
marg.| {191.502B} Quoniam Deus dissipavit ossa eorum [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS.] id est interiora bona qui hominibus placent, id est placere querunt. Os vero illius, id est Christi, nemo confregit, qui hominibus placere noluit, contractis ossibus duorum, qui cum eo fuerunt crucifixi (Io. 19). Boni sibi displicent, cum carnem castigant; mali sibi placent. Confusi sunt, quoniam Deus sprevit eos. Hoc specialiter ad litteram de Iudeis, quia locum perdiderunt pro quo Christum occiderunt. Vel de omnibus generaliter malis. Et ponit preteritum pro futuro. Confusi sunt, id est confundentur quia a regno Dei separabuntur. Quoniam sprevit eos, id est spernet, sed Israel salvabitur. Unde sequitur:H
H ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 52,7 
VIII
prol.|
marg.| Quis dabit ex Sion. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Tertia pars, ubi dicit quod salus erit parturienti Ecclesie. quasi3 : Dixistis non est Deus, sed, o vos stulti, quis procedens ex Sion, id est de Iudeis, dabit salutare Israel. Nonne hic solus cui dixisti, non est Deus? Utique iste solus dabit, tunc cum averterit Dominus, qui modo inter manus vestras tenetur captivus, captivitatem plebis sue, et tunc Iacob verus, id est Christianus populus, cui maior serviet (Gn. 25). exsultabit hic, quia hec intelligit et ipse idem factus Israel letabitur in futuro, quia ipse cognoscet {191.502D} perfecte.I
I ¶Codd. : PL191
3 quasi] + dicat PL


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 52 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_52)
Signaler un complément d'information

Notes :