Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa magna

Biblia communis

Psalmus 82

Numérotation du verset Ps. 82,1

¶ ¹Canticum

¶Codd.

¹ : (Ps. 82) D14 D30 Δ Rusch Ps-G | Canticum… Asaph] Psalmus Asaph. Vox Ecclesie ad Iudeos D30

psalmi

Asaph.

Numérotation du verset Ps. 82,2 I

Deus quis similis erit tibi ¦

ne taceas

neque compescaris Deus.

Numérotation du verset Ps. 82,3 II

Quoniam ecce inimici tui

sonuerunt² :

² sonuerunt Ps-G (V D) Ω Δ Rusch Clementina ] sonaverunt D14 D30 Ps-G

et qui oderunt te

extulerunt caput.

Numérotation du verset Ps. 82,4 III

Super populum tuum malignaverunt

consilium ¦

et³ cogitaverunt adversus sanctos tuos.

³ et D14 D30 Δ Ps-G ] om. Rusch cum Ps-R

Numérotation du verset Ps. 82,5 IV

Dixerunt venite

et disperdamus eos de gente ¦

et non memoretur nomen Israel ultra.

Numérotation du verset Ps. 82,6 V

Quoniam

cogitaverunt

unanimiter⁴ : simul

⁴ unanimiter D14 D30 Δ Rusch Ps-G ( plerique codd. et edd. )] unianimiter Ps-G (U aliqui codd.)

adversum⁵

⁵ adversum pr. m. D30 ω 1 Rusch Ps-G ] adversus D14 Ps-G (V D²) Ω ω² ; super ras.

te⁶

⁶ te D30 ω 1 Rusch Ps-G ] om. ω² Ps-G (R C I V) cum Ps-R (σ*)

testamentum

disposuerunt

Numérotation du verset Ps. 82,7

tabernacula

Idumeorum

et Ismaelite.

Numérotation du verset Ps. 82,VI

Moab

et Agareni

Numérotation du verset Ps. 82,8

Gebal⁷

⁷ Gebal] Iebal Rusch

et Ammon

et Amalech ¦

alienigene

cum habitantibus Tyrum.

Numérotation du verset Ps. 82,9 VII

Etenim

Assur

venit cum illis ¦

facti sunt in adiutorium filiis Loth⁸.

⁸ Loth] + diapsalma D14 Ps-G

Numérotation du verset Ps. 82,10 VIII

Fac illis

sicut Madian⁹ et Sisare ¦

⁹ Madian Hi D30 Δ Rusch ] Madiam Ps-G

sicut Iabin in torrente Cison¹⁰.^a

⁰ Cf. 3Rg. 18, 40.

¹⁰ sicut] et praem. et cancel. ω² (macul. ω¹) γ δ Ps-Moz

Numérotation du verset Ps. 82,11 IX

Disperierunt

in Endor ¦ facti sunt ut stercus terre.

Numérotation du verset Ps. 82,12 X

Pone principes eorum sicut Oreb ¦

et Zeb

et Zebee

et Salmana.

Numérotation du verset Ps. 82,XI

Omnes principes eorum ¦

Numérotation du verset Ps. 82,13

qui dixerunt hereditate possideamus

sanctuarium Dei.

Numérotation du verset Ps. 82,14 XII

Deus meus pone illos

ut rotam ¦

et¹¹ sicut stipulam

¹¹ et pr. m. D14 D30 Ps-G (V D) Ω^S Δ Rusch Clementina cum Ps-R ] om. Ps-G Hi, eras. D14

ante faciem venti.

Numérotation du verset Ps. 82,15 XIII

Sicut ignis qui comburit silvam ¦

et¹² sicut flamma

¹² et pr. m. D14 D30 Ps-G ( V D ) Ω Δ Rusch Clementina cum Ps-Moz X Ps-H ] om. Ps-G D14 ( eras. ) Hi

comburens montes.

Numérotation du verset Ps. 82,16 XIV

Ita persequeris illos in tempestate tua ¦

et in ira tua

turbabis eos.

Numérotation du verset Ps. 82,17 XV

Imple facies eorum¹³

¹³ eorum Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D14 D30 Δ Rusch cum Ps-R ] illorum Ps-G

ignominia ¦ et querent nomen tuum Domine.

Numérotation du verset Ps. 82,18 XVI

Erubescant

et conturbentur in seculum seculi ¦ et confundantur et pereant.

Numérotation du verset Ps. 82,19 XVII

Et cognoscant quia¹⁴

¹⁴ Et D30 ω 1 Rusch Ps-G ] Ut Ps-G (Ψ^B²) D14 Ω ω² | quia Hi D30 Δ Rusch ] quoniam Ps-G Ps-R

nomen tibi Dominus ¦

tu solus altissimus super omnem terram¹⁵.

¹⁵ super omnem terram Rusch cum Ps-R ; cf. Ps. 96, 9 ; cf. glosa interl. in Magna Glossatura (Ox2051) : « vel SUPER vel OMNEM vel TERRAM »] in omni terra Hi D14 D30 Ox2051 Δ Ps-G

Psalmus 82

Numérotation du verset Ps. 82,1

^prol.|

^marg.| {191.779C} Deus, quis similis . Titulus: Canticum Asaph. [ALCUINUS. CASSIODORUS.] Agit in hoc psalmo de secundo adventu Christi ad iudicium, ubi boni qui hic patiuntur, {191.779D} coronabuntur. Mali vero qui eos persequuntur, torquebuntur; per quod deterret iniquos a persecutione populi Dei, quem multis modis mali in presenti affligunt, maxime tempore Antichristi. [CASSIODORUS. ALCUINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Et est sensus tituli; canticum istud, quod dicitur canticum, quia monet ad bonas actiones. Congrue utrumque iungit, quia in rebus actualibus est habenda contemplatio divina. Est Asaph, id est populi Dei, qui loquitur hic. Et quia Asaph proprie de Iudeis est, intelligitur hic prophetia fieri maxime contra Iudeos.

^marg.| Intentio: Malos dehortatur a persecutione bonorum, bonos vero monet ad patientiam.

^marg.| Modus : Bipartitus est psalmus. Primo proposito timore futuri iudicis describit malitiam inimicorum vel iniquorum. {191.780C} Secundo agit de vindicta inimicorum vel iniquorum, ibi fac illis sicut Madian. Fidelis ergo Asaph previdens Christum in maiestate iudicaturum, qui in humilitate iudicatus est, ait: O^A

^A ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,2
I

^prol.|

^marg.| {191.780D} Deus, Christe [AUGUSTINUS.] etsi homo es, ut alii. Etsi iudicatus cum iniquis latronibus deputaris. Quis erit similis tibi in forma servi? non dico in forma Dei, cum in claritate iudicabis. Non ad divinitatem hoc refertur, cui nullus hominem comparandum cogitavit. Et ita non esset magnum, si hoc ad divinitatem referretur. Sed hoc dicitur illi, qui formam servi accipiens, in similitudinem hominum factus est et habitu inventus ut homo. Ideoque non ait: Quis similis est tibi? quod utique diceretur, si hoc ad divinitatem referretur, sed dicit: Quis similis erit tibi? hoc ad formam servi referens que tunc ceteris dissimilis hominibus erit, quando iudex in gloria {191.781A} apparebit. [ALCUINUS.] Vel potest hoc referri ad divinitatem, secundum quod dicit: O Deus, quis similis erit tibi in potentia deitatis? Christum enim quem mali viderunt extra, iste videt intra, scilicet omnipotentem ne taceas. [AUGUSTINUS] quasi¹ : Et quia talis eris in futuro, ideo tunc, ne taceas, a pena, o Deus, qui primo tacuisti, quando sicut agnus coram tondente se fuit sine voce, nec aperuit os suum (Isa LIII); neque compescaris, Deus, vel mitescas, ab incepto, qui primo potestatem compescuisti, ut posses teneri et perimi, quam prius ostendisti, his qui te apprehendere querentes, retrorsum ad vocem tuam ceciderunt (Io. 18). Quomodo ergo teneretur atque pateretur, nisi seipse cohiberet atque compesceret, et quodammodo mitigaret?^B

^B ¶Codd. : PL191

¹ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 82,3
II

^prol.|

^marg.| {191.781B} Quoniam ecce. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Duobus predictis duo reddit, agens de persecutione que erit tempore Antichristi. quasi² : Ideo ne taceas, quoniam ecce inimici tui, id est Antichristi membra sonuerunt contradicendo. Novissima tempora Antichristi designat, quando hec que modo premuntur metu, in liberam vocem erumpent. Que vox quia irrationabilis erit, magis sonitus quam locutio dicitur, et qui oderunt te. quasi³ : Ideo ne compescaris, et, id est quia, qui oderunt te iam diu, non noviter extulerunt caput, id est tunc levabunt caput, non capita. Sed illud caput quod {191.781C} extollitur supra omne quod colitur aut nominatur Deus (II Thess. 2), id est Antichristum. Illi ergo qui oderunt, plures sunt; sed unum est caput eorum, scilicet Antichristus, quod ita elevatum est, ut Deus dicatur. Caput suum extulerunt, sed non populum tuum depresserunt. Unde subdit:^C

^C ¶Codd. : PL191

² quasi] + dicat PL

³ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 82,4
III

^prol.|

^marg.| Super populum tuum malignaverunt [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] vel ut quidam codices habent, astute cogitaverunt consilium, ad decipiendum, super populum tuum, irridenter hec dicit. Non enim nocere possunt populo Dei pro quo est Deus. Unde Apostolus: Si Deus pro nobis, quis contra nos? ^a Et {191.781D} cogitaverunt adversus sanctos tuos. Non solum contra mediocres, sed etiam contra celestes viros.^D

^a Rm. 8.

^D ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,5
IV

^prol.|

^marg.| Dixerunt. [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS. CASSIODORUS.] Ecce consilium quo meditati sunt inania. Iste est ille sonus, qui non est sermo, sed inaniter strepit, dixerunt etiam: Venite, querentes in hoc sibi socios, et disperdamus eos de gente. Singulariter dicit, quia omnes Christiani sunt una gens, cum ex uno fonte baptismi nati sunt. Vel de gente singulariter dicit, per gentes omnes bonos significans, quos omnes Antichristus vocat unam gentem, propter unam voluntatem. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Vel secundum aliam litteram: {191.782A} Disperdamus eos de gentibus, scilicet ne sint inter gentes, id est tollamus eos de mundo. Ecce persecutio Antichristi, que nomen Christianum quasi malum intendit funditus tollere. Et non memoretur ultra nomen veri Israel, id est eorum qui esse debent vere Israel.^E

^E ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,6
V

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 82,7

^prol.|

^marg.| Quoniam cogitaverunt. [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. ALCUINUS.] Exponit qui sunt malignantes, vel quo studio malignaverunt; et primo quo studio, dicens, quoniam cogitaverunt unanimiter, id est cum studio, simul, id est omnes, et quasi possent te fortiores esse, disposuerunt adversus te, ut tu contra eos movearis, {191.782B} testamentum, id est pactum, scilicet placitum inter se, testamentum quippe in Scripturis, non solum illud dicitur, quod non valet nisi testatore mortuo, sed etiam omne pactum et placitum, quod inter vivos valet, testamentum vocatur, sicut Laban et Iacob testamentum fecerunt quod etiam inter vivos valeret, ita et mali inter se quasi pactum fecerunt, quod unanimiter bonos persequerentur. Ecce exposuit quo studio malignaverunt. Deinde ostendit qui sint malignantes, dicens: Tabernacula Idumeorum. [AUGUSTINUS. ALCUINUS. HIERONYMUS.] Incipit hic inimicos Christi commemorare, sub quibusdam nominibus gentium, que mystice eis congruunt. Talibus enim nominibus, secundum interpretationes aptissime figurantur veritatis {191.782C} inimici. Per hec enim nomina Christi inimicos declarat, qui temporibus Antichristi tot malis similantur, quia sicut isti contra Israel, ita illi contra Christianos, tunc debellabunt. Et est, qui cogitaverunt et disposuerunt, ecce tabernacula, id est congregationes Idumeorum; Idumei dicti sunt ab Edom (Gn. 25), qui est et Esau et Seyr dictus (Iosue XXIV; Gn. XXXVI), Idumei autem interpretantur terreni, vel sanguinei, quia terrena amant, et sanguinem sitiunt; et Ismelite qui dicuntur ab Ismele filio Abrahe et Agar (Gn. 16). Et interpretantur obedientes sibi; quasi⁴ : non Deo, quia pravas cogitationes suas sequuntur. Et^F

^F ¶Codd. : PL191

⁴ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 82,VI

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 82,8

^prol.|

^marg.| {191.782D} Moab. [AUGUSTINUS. HIERONYMUS. AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS. ALCUINUS.] Unde Moabite dicuntur, quem Loth ebrius de maiore filia sua genuit (Gn. 19). Unde Moab interpretatur ex patre, quod in malo accipitur. Bonus quidem fuit pater, quo filia illicite usa est; sed sicut lex bona est si quis ea legitime utatur, non inceste. Per Moab ergo significantur gentes exleges, que recedentes a Deo Patre, sunt ex patre diabolo (Io. 8). Et Agareni, qui dicuntur ab Agar (Gn. 16), et interpretantur proselyti, id est advene, vel alieni, per quos significantur falsi fratres, qui nomine tenus sunt in Ecclesia (Gal. 2); qui non sunt cives, sed alieno animo subintrant explorare libertatem Ecclesie, et inventa occasione nocendi se ostendunt. Gebal. Gebal interpretatur vallis vana. Ge [γη] {191.783A} enim vallis, bal vana interpretatur, per quod significantur fallaciter humiles, id est hypocrite: [Et Ammon]. Ammon (Gn. 19), Unde dicuntur Ammonite, genuit Loth ebrius de filia sua minore; et interpretatur populus turbidus, vel populus moeroris, per quem significantur furiosi. Et Amalec (Gn. XXXVI). Amalec fuit filius Eliphat primogeniti Esau, a quo dicuntur Amalecite, contra quos pugnaverunt filii Israel, eosque Moyse levante manus superabant (Ex. XVII). [HIERONYMUS. AUGUSTINUS. Haimo. AUGUSTINUS.] Interpretatur autem Amalec populus lingens terram, per quem significantur cupidi et avari, amantes terrena. Alienigene. Latinum nomen est, pro quo in Hebreo habetur Philisthiim; licet ergo Latino nomine se indicent alienos, et ob hoc inimicos, tamen Hebraice {191.783B} dicuntur Philisthiim, id est cadentes potione, per quos significantur illi qui sunt ebrii luxuria seculari. Et hi omnes disposuerunt testamentum cum habitantibus Tyrum, id est cum possidentibus terrena, circa que angustiantur. Tyrus enim lingua Hebrea dicitur sor, et interpretatur tribulatio vel angustia, quod convenit inimicis populi Dei, secundum illud quod ait Apostolus: Tribulatio et angustia in omnem animam operantis malum (Rm. 2). Deinde quasi indicans causam quare sint inimici populi Dei, adiungit:^G

^G ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,9
VII

^prol.|

^marg.| Etenim. [HIERONYMUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] quasi⁵ : Cur isti sunt inimici populo Dei? Etenim, id est quia {191.783C} Assur venit cum illis. Assur, ad litteram, Nabuchodonosor rex Assyriorum, et interpretatur deprimens vel elatus, per quem significatur diabolus, qui operatur in malis, quorum princeps est, quos in profundum peccati deprimit. [AUGUSTINUS.] Et hi omnes, operante in se principe diabolo, facti sunt in adiutorium filiis Loth, id est adiuvant invisibiles hostes, qui per istos oppugnant populum Dei. Loth enim declinans interpretatur. [HIERONYMUS. AUGUSTINUS.] Filii ergo Loth sunt angeli apostate, qui sunt filii declinationis, quia a veritate declinando, in satellitium diaboli discesserunt. Unde in Apocalypsi dicitur: Quia draco cecidit, et traxit secum tertiam partem stellarum (Apc. 12). De quibus Apostolus: Non est nobis colluctatio {191.783D} adversus carnem et sanguinem, sed adversus principes et potestates (Eph. 6).^H

^H ¶Codd. : PL191

⁵ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 82,10
VIII

^prol.|

^marg.| Fac illis. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. Haimo. AUGUSTINUS.] Secunda pars, ubi agit de vindicta iniquorum, et est predictio. Predicit enim illis mala ventura, sub figura quorumdam nominum. quasi⁶ : Illi ita contra tuos faciunt. Vel tu Domine, fac illis, predicit, non maledicit, sicut fecisti Madian et Sisare, et sicut Iabin in torrente Cisson. Hos omnes, ad litteram populus Dei, scilicet Israel, debellavit et vicit. Madian fuit filius Abrahe et Cethure (Gn. 25). Unde Madianite fuerunt, qui filios Israel multoties afflixerunt, qui tandem clamantes ad Dominum omnes {191.784A} istos debellaverunt. In libro enim Iudicum, cap. IV et VI, legitur quod cum Iabin rex Chanaan affligeret filios Israel, clamaverunt ad Dominum. Et tunc Delbora prophetissa que iudicabat Israel illo tempore, precepit Barac filio Abinoen, ut assumeret decem millia pugnatorum secum, et iret contra Sisaran, qui erat dux exercitus Iabin, qui dixit se ire, si ipsa cum eo iret. Itaque ivit cum eo, Dominus autem exterruit exercitum Iabin, quem congregaverat Sisara ad torrentem Cisson, fugitque Sisara ad tentoria Iahel uxoris Aber Cynei. Erat enim pax inter Iabin regem Asor, et domum Aber Cynei, ubi cum absconditus dormisset, Iahel tulit clavum tabernaculi, percussumque eum cum malleo, defixit in cerebrum Sisare usque ad terram, et {191.784B} ita mortuus est. Et ecce Barac sequens Sisaram veniebat, egressaque Iahel in occursum eius, dixit ei: Veni, et ostendam tibi virum quem queris. Qui cum intrasset ad eam, vidit Sisaram mortuum iacentem, et clavum in temporibus eius infixum. Humiliavit ergo Deus in die illo Iabin regem Chanaan, coram filiis Israel, qui crescebant quotidie et forti manu opprimebant Iabin regem Chanaan donec delerent eum. Gedeon quoque nocte devicit Madianitas cum trecentis viris. Cumque illi fugerent, occurrerunt viri Ephraim, et apprehenderunt Oreb et Zeb principes Madianitarum, quos interfecerunt, eorumque capita ad Gedeon deportaverunt. Ipse quoque Gedeon interfecit postea Zebee et Salmana, principes Madian, turbato {191.784C} illorum exercitu, qui post longam fugam requiescebat securus. Ideo dicit. Fac illis sicut Madian et Sisare, et sicut Iabin in torrente Cisson.^I

^I ¶Codd. : PL191

⁶ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 82,11
IX

^prol.|

^marg.| Disperierunt, ad litteram. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. ALCUINUS.] Hi omnes in torrente Cisson et in fonte Endor perierunt. Ergo sicut omnes illi victi sunt in figura a populo Dei, sic istos precatur in veritate superari, facti sunt ut stercus terre, dum cadavera eorum putrescerent. Hec omnibus communiter fac, sed specialiter.^J

^J ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,12
X

^prol.|

^marg.| {191.784D} Pone principes. [CASSIODORUS. HIERONYMUS. AUGUSTINUS. Haimo.] Hoc optat militibus Antichristi, qui non sunt convertendi. Vel iuxta interpretationes nominum hec dici possunt. Madian interpretatur declinans iudicium; Sisara exclusio gaudii; Iabin sapiens. De quo Apostolus: Ubi sapiens, ubi scriba? (1Cor. 1) Cisson ubi victi fuerunt, interpretatur duritia. Et est sensus: Fac illis sicut Madian et Sisare etc. scilicet utpote illis qui declinant iudicium, se iudicandos non putantes, et qui excludunt futurum gaudium, et qui sunt inflati sapientia carnis, que inimica est Deo, quos obstinate mentis duritia in perniciem trahit. Disperierunt in Endor. [AUGUSTINUS. Haimo.] Endor ubi perierunt, interpretatur fons generationis, {191.785A} sed intelligitur carnalis generatio, cui dediti perierunt, non regenerati. Facti sunt ut stercus terre, quia de eis nihil propagatur, nisi terrena fecunditas. Pone principes eorum sicut Oreb, et Zeb, et Zebee, et Salmana; Oreb interpretatur siccitas, Zeb lupus; Zebee, victima, lupi scilicet, non Dei; Salmana, umbra commotionis. Hec omnia contingunt malis, quos in bono vicit populis Dei. Et est, pone principes eorum sicut Oreb, utpote siccos a gratia Dei; et Zeb, id est rapaces; et Zebee, utpote eos qui sunt iam victima lupi, id est diaboli; et Salmana, id est instabiles, omni prave suggestioni cedentes.^K

^K ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,XI

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 82,13

^prol.|

^marg.| {191.785B} Omnes principes eorum [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] id est consiliorum auctores, ita pone ut dixi. Qui dixerunt. Ecce inanis sonitus, quo sonuerunt inimici tui. Quid dixerunt? Possideamus sanctuarium Dei. De quo Apostolus^b: Templum Dei sanctum est, quod estis vos. Hi sunt sancti hereditate ut cedant nobis subditi. Hereditatem Dei invadunt ut suam. Illi ita dixerunt, sed^L

^b 1Cor. 3.

^L ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,14
XII

^prol.|

^marg.| Deus meus, pone illos ut rotam [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] id est non sint stabiles, in eo quod cogitant. Vel sicut rota ab his que retro sunt surgit et ante cadit, ita et ipsi ex his que retro sunt, id est ex terrenis {191.785C} in quibus crescunt, exsultantur: quod vere est. Et animo cadant ab his que ante sunt, id est ab eternis, et pone illos sicut stipulam ante faciem venti, id est ante presentiam tentationis, ut cedant omnibus motibus prave suggestionis. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Ventus pro tentatione ponitur, qua levia et inania corda puniuntur, et congrue levitas peccantium vento comparatur, qui huc et illuc volitat. Per has autem similitudines, predicit multas eorum calamitates; levitatem vero peccantium, gravis cruciatus. Unde subdit:^M

^M ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,15
XIII

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 82,16
XIV

^prol.|

^marg.| {191.785D} Sicut ignis. [Haimo. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] quasi⁷ : In presenti hec mala sentient, in futuro autem ita persequeris eos in tempestate tua, id est iudicio quod erit improvisum et grave; et in ira tua, id est in iustitia ultime vindicte turbabis eos sicut ignis qui comburit silvam. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Malos dicit silvam, quia steriles sunt a iustitia, et eosdem dicit montes, quia pleni sunt superbia, sicut flamma comburens montes. Ignis flammeus est puniens Deus. Congrue autem ignis et flamma in iudicio esse dicuntur, quia tunc dense silve peccatorum et montes superbie cremabuntur.^N

^N ¶Codd. : PL191

⁷ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 82,17
XV

^prol.|

^marg.| Imple facies [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] penis pertinacium {191.786A} prophetatis. Orat pro credituris, qui non habent scelerum laudatores, sed et culpatores, quos opprobrium sepe corrigit. Hoc bonum et optabile eis prophetatur; nec eis prophetaretur, nisi essent in ea societate inimicorum populi Dei etiam tales, quibus hoc ante ultimum iudicium prestabitur, quia et nunc idem corpus inimicorum est, secundum invidentiam qua emulantur populum Dei, et nunc idem corpus sonat et levat caput, sed particulatim, non universaliter ut in fine, et tamen inde aliqui convertuntur, pro quibus hic orat. Dicit autem eorum, quia adhuc unum corpus sunt cum malis. Et hoc est, imple facies eorum ignominia [GLOSSA INTERLINEARIS. ALCUINUS.] id est fac eos sibi et aliis ignominiosos videri. Et sic querent nomen tuum, Domine. Nota {191.786B} quod melius est ruere ut peniteant, quam sub specie religionis superbire. Unde propheta ait: Et tu filia Sion, usque ad Babylonem venies, ibique liberaberis (Mich. 4).^O

^O ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 82,18
XVI

^prol.|

^marg.| Erubescant. [CASSIODORUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] Hic agit de malis qui non convertentur. quasi⁸ : Dico querent nomen tuum. Quod si non fecerint, erubescant in futuro de malis que fecerunt, et conturbentur de penis quas patientur. Et hoc in seculum seculi, id est in eternum. Illi autem qui querunt nomen Domini: et si modo pro peccatis erubescunt et turbantur, non tamen in eternum confundentur. {191.786C} Rursus redit ad eos qui in presenti confundentur, ne confundantur in eternum. quasi⁹ : Illi turbentur in eternum. Querentes autem nomen Domini, modo et confundantur de peccatis salubriter, et pereant in quantum mali sunt, ut fiant boni.^P

^P ¶Codd. : PL191

⁸ quasi] + dicat PL

⁹ quasi] + dicat PL

Numérotation du verset Ps. 82,19
XVII

^prol.|

^marg.| Et sic cognoscant quia nomen essentiale tibi Dominus est [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] quicumque enim alii nec vero nec suo nomine domini nuncupantur, quoniam serviliter dominantur, et vero Domino comparati, nec domini sunt. Et sciant quia tu solus Altissimus in omni terra, vel super omnem terram. Vel de malis potest accipi, et confundantur. quasi¹⁰ : Mali turbentur in eternum, et tunc confundantur ipsi {191.786D} mali anima et corpore, et pereant omnino irreparabiliter, et tunc cognoscant quod modo nolunt scire, scilicet quia nomen tibi Dominus est; non mutatur. Et quia, tu solus Altissimus es in omni terra, vel super omnem terram. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] etiam in celo est ipse Altissimus, et super omne celum. Sed hoc elegit quo prematur humana superbia. Desinit enim terra superbire, id est homo, cui dictum est: Terra es, et in terram ibis (Gn. 3), cum scit Deum altum super omnem terram, id est cum scit nullum valere contra eos de quibus dicitur: Si Deus pro nobis, quis contra nos? ^c Notandum quia undecim superioribus psalmis introductus est Asaph, ut duritia Iudeorum frequenti voce ipsius Synagoge mollesceret, vel ipsi nomini cui devoti {191.787A} esse videbantur, crederent. Egit autem in predictis psalmis de Domini incarnatione, et de gentium fide, et de iudicio, in quibus transgressio multiplex Iudeorum redarguit. Unde congrue dicitur, undecim sunt. Undenarius enim numerus est transgressionis, quia et denarium transit, et ad duodenarium non pervenit. Unde undecim erant vela capillatia in tabernaculo Domini, et in undenario fuerunt apostoli, reiecto infelicissimo Iuda tempore passionis, quando a fide defecerunt. Unde^d: Posuisti tenebras, et facta est nox.^Q

^c Rm. 8.

^d Ps. 103.

^Q ¶Codd. : PL191

¹⁰ quasi] + dicat PL

Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 82), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 08/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_82)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 82

<26. Glossa magna in Psalmos>

Psalmus 82