Glossa magna

Psalmus 16

Numérotation du verset Ps. 16,1 

¶ Oratio David.1
¶Codd. : (Ps. 16) Valic24 D30 Rusch Ps-G, def. C
1David] + Christus de Iudeis dicit ad Patrem D30
Numérotation du verset Ps. 16,I 

Exaudi Domine iustitiam meam ¦
intende
deprecationem meam.
Numérotation du verset Ps. 16,II 

Auribus percipe2
2 percipe Ps-G D30 ] + Domine Rusch (hapax)
orationem meam ¦
non in labiis dolosis.
Numérotation du verset Ps. 16,2 III

De vultu tuo
iudicium meum prodeat ¦ oculi tui3
3 tui Ps-G Valic24 (interl.)] mei Ps-G (L²) Valic24 cum Ps-R LXX
videant equitates4.
4 equitates Ps-G Valic24 ( interl. ) D30 Rusch ] equitatem Ps-G (L²) cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 16,3 IV

Probasti cor meum et5 visitasti nocte : ¦
5 et Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F I K)
igne me examinasti et non est inventa in me iniquitas.
Numérotation du verset Ps. 16,4 V

Ut non loquatur os meum opera hominum ¦
propter verba labiorum tuorum
ego custodivi vias duras.
Numérotation du verset Ps. 16,5 VI

Perfice gressus meos
in semitis tuis ¦
ut non moveantur
vestigia mea.
Numérotation du verset Ps. 16,6 VII

Ego clamavi quoniam exaudisti me Deus : ¦
inclina aurem tuam
mihi
et exaudi verba mea.
Numérotation du verset Ps. 16,7 VIII

Mirifica
misericordias tuas ¦
qui salvos facis sperantes in te.
Numérotation du verset Ps. 16,8 IX

A resistentibus dextere6* tue
6 dextere Ps-G D30 ] dextre Rusch
custodi me7 ¦ ut pupillam oculi.8
7me] + Domine L cum Ps-R graec. (Sedulius etc.); cf. HIERONYMUS, Ep. 106 § 8  : « dicitisque in Graeco legi: CUSTODI ME, DOMINE, quod nec in Hebraeo nec in ullo habetur interprete ». |
8 <divisio.> IX tue... me ¦ D30 ] tue ¦ ... me Rusch |
Numérotation du verset Ps. 16,X 

Sub umbra
alarum tuarum protege9 me ¦
9 protege Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] proteges Ps-G (R) cum LXX
Numérotation du verset Ps. 16,9 

a facie
impiorum
qui me afflixerunt.
Numérotation du verset Ps. 16,XI 

Inimici mei
animam meam
circumdederunt10,
10 circumdederunt Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R LXX] + super me Ps-G (R) cum hebreo
Numérotation du verset Ps. 16,10 

adipem suum
concluserunt ¦ ¦ os eorum locutum est superbiam11.
11 superbiam Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R (plur. codd. et edd. )] superbia Ps-G (F L U*) cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 16,11 XII

Proiicientes me
nunc circumdederunt me ¦
oculos suos
statuerunt declinare
in terram12.
12 terram] terra Valic24 Ps-R (U) Ps-α Ps-Moz C
Numérotation du verset Ps. 16,12 XIII

Susceperunt me
sicut leo
paratus ad predam ¦ et sicut13 catulus leonis14
13 sicut Ps-G Ps-Med ] quasi Ps-R |
14 catulus leonis Ps-G Ps-R Ps-H (praeter ΘG²m) cum Ps-Med LXX (σκύμνος λέων HoP : σκύμνος λέον των οίκων Sedulius) hebr. (ְכִכְפִיר)] λέων LXX (Rahlfs*) ¶Nota : L’ajout de λεωντος après σκύμνος par R156 est un hébraïsme et une réminiscence biblique grecque puisque que σκύμνος λεωντος revient 7 fois dans la Septante. Dans la Vulgate catulus leonis (8 fois) traduit aussi bien σκύμνος seul que σκύμνος λέοντος. {MM2023} |
habitans in abditis.
Numérotation du verset Ps. 16,13 XIV

Exsurge
Domine
preveni eum et supplanta eum† 15
15 eum... supplanta eum Ps-G Valic24 (hebr. praem. interl. )] eos... subverte eos Ps-G (L) Valic24 cum Ps-R
eripe animam meam ab impio ¦
frameam tuam
Numérotation du verset Ps. 16,14 

ab inimicis manus tue16.
16 frameam tuam] framea inimicorum Ps-G (L*) Valic24 cum Ps-R (plur. codd.)
Numérotation du verset Ps. 16,XV 

Domine
a paucis de terra
divide eos in vita eorum17 : de absconditis tuis
17 de terra... eorum] a terra dispartire eos et supplanta eos Ps-R Valic24 | in vita eorum Ps-G D30 Kreuzlingen Lunel P106 Tr511 ] in vita ipsorum Rusch cum Ps-R , om. Valic24 , + et
adimpletus est venter eorum.
Numérotation du verset Ps. 16,XVI 

Saturati sunt filiis18 :
18 filiis Ps-G D30 ] porcina Ps-G (L*) Valic24 cum Ps-R
et dimiserunt19
19 dimiserunt Ps-G D30 Lunel P106 Tr511 ] diviserunt Rusch Ed1530 , reliquerunt Ps-G (L*) Valic24 cum Ps-R
reliquias b} suas parvulis suis.
Numérotation du verset Ps. 16,15 XVII

Ego autem
in iustitia20 apparebo conspectui tuo21 : satiabor cum apparverit22 gloria tua.
20 in Ps-G Valic24 (interl.)] cum Valic24 cum Ps-R |
21 conspectui Ps-G Od D30 ] in conspectu Ps-G (F I ΦRV ΨB²) Valic24 ΩS cum Ps-R |
22 cum apparuerit Ps-G ] dum manifestabitur Valic24 Ps-R |

Psalmus 16

Numérotation du verset Ps. 16,1 
prol.|
marg.| Exaudi Domine. Titulus: Oratio David. [CASSIODORUS.] Psalmus iste primus est eorum qui nomine orationis intitulantur, et sequuntur alii quatuor, qui bene ab oratione pretitulantur, quia cum in aliis interseratur oratio, in istis pene continuatur. [HIERONYMUS.] In hoc autem psalmo Christus secundum hominem orat, adiuncta sibi voce sui corporis, quod est Ecclesia; et facit iste psalmus veram humanitatis naturam in Christo attendere, qui in eadem voce cum membris suis hic orat, non pro sua utilitate, sed pro nostra necessitate. [ALCUINUS.] Christi enim oratio, est fidelium institutio. Sicut enim flendo Lazarum, caritatem proximi nos habere docuit, et sicut persecutores fugit, ut inconsulte terminatis nobis auferret {191.177D} audaciam: Ita oravit, ut formam orandi nobis proponeret. [AUGUSTINUS.] Et est sensus tituli: Oratio huius psalmi, convenit David, id est persone Dominia adiuncta sibi Ecclesia, que corpus eius est.
a Cf. Cassiodorus , Expositio Psalmorum (Ps. 16), CCSL 97, p. 143.17-22 : « Dauid uero, sicut dictum est, significat dominum christum ex cuius persona ad institutionem humani generis totus psalmus iste prolatus est. Trifaria oratio ab humanitate christi in hoc psalmo depromitur. Trifaria oratio ab humanitate christi in hoc psalmo depromitur ».
marg.| [CASSIODORUS.] Intentio: monet ad orationem. Modus: Tripartitus est psalmus. Primo petit secundum iustitiam retribui sibi. Secundo petit a Iudeorum insidiis liberari. ibi ego clamavi. Tertio orat sibi et adversariis retribui, ibi: exsurge, Domine. Christus ergo secundum hominem ad Patrem orans, adiuncta sibi voce corporis, ait: OA
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,1 
I
prol.|
marg.| Domine exaudi iustitiam meam. [CASSIODORUS. Gl. {191.178C} int.] quia iustitia habet vocem apud Deum que penetrat celumb. Et pro iustitia   intende deprecationem meam que est de cavendis malis. Et non modo intendas, sedB
b Glossa ordinaria interl . in Ps. 16, 1 (Rusch, Strasbourg, 1481, t. 2, p. 472b) : « Iusticia habet vocem apud Deum » <cuius fons>   Cassiodorus , Expositio Psalmorum (Ps. 16), CCSL 97, p. 143.29-30 : « Apud Deum certum est habere iustitiam vocem suam ».
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,II 
prol.|
marg.| Auribus percipe [CASSIODORUS.] quasi1 : non transitorie, ut cito transeat orationem meam que est de bonis suis, et sibi adhibendis. 2 Orationem dico, prolatam non in labiis dolosis sicut oratio eorum qui inique me damnant, et meos. [CASSIODORUS. REMIGIUS] Vel sicut est illorum oratio, qui dicunt: Domine, Domine, et non faciunt voluntatem Patris (Mt. 7). Sequitur:C
C ¶Codd. : PL191
1 quasi] + dicat PL
2 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 16,2 
III
prol.|
marg.| De vultu tuo. 3 Ecce quid petit in oratione, quasi4 : Exaudi orationem meam, qua hoc peto iudicium meum, quo fui iudicatus a Pilato et Iudeis, prodeat, o Domine [REMIGIUS.] id est videatur prodiisse. De vultu tuo, id est de aspectu tuo qui omnia vides, nec eges testimonio alterius [CASSIODORUS. REMIGIUS] id est secundum ea que agnoscis in me, qui nullum habeo peccatum, videatur provenisse, non de dispositione, id est secundum dispositionem et voluntatem Iudeorum: quod patet factum esse in resurrectione, quando preter eorum opinionem a mortuis resurrexit. Et oculi tui, o Domine, videant equitatem, ut mihi remedium, Iudeis penam des, sicut meruerunt.
3 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
4 quasi] + dicat PL
marg.| [GLOSSA INTERLINEARIS. ALCUINUS.] {191.179A} Vel ita, iudicium meum, dicit Christus homo, quo discerno omnia. De vultu tuo prodeat, id est de illuminatione notitie tue, ut veritatem iudicem. Et oculi mei. Alia littera [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] scilicet oculi cordis, viderunt equitatem. [AUGUSTINUS.] Vel eodem sensu manente, ita distingue litteram, percipe orationem meam, hic distingue. Deinde sequitur: Non in labiis dolosis, de vultu tuo iudicium meum prodeat, videlicet iudicans non proferam labiis aliud quam ex te intelligo. Oculi mei videant equitatem, hoc non mutatur.D
D ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,3 
IV
prol.|
marg.| Probasti, ideo fac quod peto, quia probasti cor {191.179B} meum, et visitasti nocte [AUGUSTINUS.] id est ipsum cor meum visitatione tribulationis probatum est: que tribulatio, non solum nox dicitur, sed etiam ignis. Nox, quia perturbat, ignis, quia exurit. Unde subdit, igne tribulationis me examinasti [CASSIODORUS.] hoc dicit ad similitudinem fornacis, que metallum purgat, et non est inventa in me, quasi5 : tribulatione me probasti, sed in ea inventus sum iustus. Et, id est quia non est inventa in me iniquitas quam ustio coqueret. Adeo sum iustus, et sine iniquitate,E
E ¶Codd. : PL191
5 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 16,4 
V
prol.|
marg.| Et non loquatur os meum opera hominum [AUGUSTINUS.] id est ut aliud non procedat de ore meo, quam quod {191.179C} ad gloriam et laudem tuam pertinet non ad opera hominum, que faciunt preter voluntatem tuam, id est nihil nisi bonum locutus sum. Alibi autem scriptum est: Ex ore Altissimi (Thren. 3), id est humanat Filii Dei non egredientur nec bona nec mala: qui cum staret ante Herodem, scilicet quando inquisitus ab eo multis questionibus et sermonibus, nihil respondit (Lc. 23), sed tamquam ovis coram tondente obmutuit (Is. LIII). Vel ex ore Altissimi, id est Christi, ascendentis in celum, non egredientur nec bona nec mala, quia in ascensu nihil legitur fuisse locutus, qui ante multa dixerat. Vel ex ore Altissimi, id est Christi, in maiestate iudicaturi, non egredientur in iudicio nec bona, nec mala, id {191.179D} est egredientur bona et mala. Due enim negationes complent sensum unius affirmationis. Dicet autem bona bonis: Venite, benedicti (Mt. 25); et mala malis: Ite, maledicti (ibid.). Vel ex ore Altissimi, id est Dei Patris, non egredientur in iudicio nec bona nec mala, quia Pater non iudicat quemquam, sed omne iudicium dedit Filio (Io. 5); propter verba, quasi dicat 6 et ego si ita innocens sum, dicit Christus, tamen ego custodivi. Vel iunge, non loquatur os meum opera hominum, sed potius ego cum pondere custodivi vias duras, vel laboriosas [AUGUSTINUS.] scilicet mortalitatis, et passionis. Vel secundum aliam litteram [REMIGIUS.] custodivi vias latronis, id est quod latro merito, ego immerito sustinui, et hoc non pro mea culpa, sed propter verba {191.180A} labiorum tuorum, complenda [AUGUSTINUS. REMIGIUS] id est ut compleantur verba pacis tue, que significatur per labia, quam verbis suis promisit: que promissio dicitur verba pacis. Vel propter verba labiorum tuorum complenda, id est prophetarum. Sequitur:F
F ¶Codd. : PL191
6 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 16,5 
VI
prol.|
marg.| Perfice, vel ad perficiendos gressus meos etc. quasi7 : Custodivi vias duras, utique ad perficiendos gressus meos in semitis tuis [AUGUSTINUS.] id est ut perficeretur caritas Ecclesie mee, qua venitur ad requiem tuam in angustis viis, id est in arctioribus preceptis. Per hoc enim docui quod non potest ad te pervenire Ecclesia, nisi per angustam viam, et ut non moveantur vestigia mea, id est signa itineris {191.180B} mei, que sacramentis et Scripturis apostolicis impressa sunt, ut illa intueantur et observent, qui me sequi volunt. Vel ideo custodivi vias duras, et perfici gressus ut iam non moveantur vestigia mea, id est ut stabiliter maneam in eternitate, postquam peregi vias duras, et gressus perfeci.G
G ¶Codd. : PL191
7 quasi] + dicat PL
marg.| Aliter ab illo loco, ut non loquatur, quasi8 : [CASSIODORUS.] Non est inventa in me iniquitas, quod tu scis, et si ego taceam. Et hoc est quod ait, hoc quod dico nosti, ut, id est quamvis, Non loquatur os meum, id est et si ego taceam. Et hoc est quod ait, tu scis me esse purum. Et distinguitur ibi littera, os meum. Deinde sequitur, opera etc. quasi9 : Et licet tam purus sim, tamen propter verba labiorum tuorum hoc non mutatur. Ego custodivi {191.180C} vias duras, scilicet opera hominum, id est quas merentur opera hominum, scilicet passionem et mortem, et reliquas passiones et miserias. [HIERONYMUS.] Vel vias duras dicit virtutes, que hominibus sunt difficiles, non Christo. Et est sensus: Ego custodivi vias virtutum, duras hominibus, scilicet opera hominum, id est quas debent imitari homines: quibus iter vitiorum leve est, et virtutum difficile.
8 quasi] + dicat PL
9 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita: dico, non est inventa in me iniquitas [ALCUINUS.] ita tamen hoc dico, ut non loquatur os meum, ut non iactanter hoc dicam, quod est opera, id est opus hominum, scilicet iactanter loqui.
marg.| Vel ita: [REMIGIUS.] Adeo sum iustus, ut non loquatur os meum aliquid indebitum, id est ut non peccem in lingua: quod {191.180D} est opera, id est opus hominum, scilicet peccare in lingua. Sequentia non mutantur a sensu prime expositionis usque perfice, quasi10 : Et quia custodivi vias duras, ideo perfice gressus meos [CASSIODORUS.] id est humanas meas actiones usque in finem, id est usque ad passionem et mortem. Ante enim non est nisi inchoatio. Perfice dico in semitis tuis, id est in arctioribus preceptis tuis. Ad hoc perfice, ut vestigia mea non moveantur, id est ut illi qui volunt me imitari, non moveantur a te. [REMIGIUS, GLOSSA INTERLINEARIS.] Vel vestigia dicit opera bona que fecit, et doctrinam quam tradidit. Et est sensus: Ideo perfice, ut vestigia mea, quibus est impressa forma iustitie, non moveantur a bonis, qui volunt me imitari.H
H ¶Codd. : PL191
10 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 16,6 
VII
prol.|
marg.| Ego clamavi etc. [CASSIODORUS.] Secunda pars, ubi Christus petit ut a Iudeorum insidiis eius puritas liberetur, quasi11 : custodivi vias duras, et perfeci gressus meos. Ego etiam, dicit totus Christus, clamavi, id est libera et valida intentione preces ad te direxi, ideo quoniam exaudisti me, o Deus, id est quia certissime scio me exaudiendum esse. [CASSIODORUS.] Hoc dicere non convenit nisi iusto, qui confidenter orat, quia se scit exaudiri, qui converso verborum ordine potest dicere [AUGUSTINUS.] quoniam exaudisti me clamavi, alioquin potius dicendum videretur quoniam clamavi exaudisti me.
11 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita clamavi, hoc non mutatur: ideo utique, quoniam, ut hoc possem, o Deus, {191.181B} exaudisti me, olim infirmius orantem. [AUGUSTINUS.] Hoc proprie Christus in membris dicit. Et quia clamavi, ideo inclina aurem tuam 12 scilicet aurem clementie et misericordie tue mihi [CASSIODORUS.] scilicet humili, et exaudi verba mea, non deserat exauditio tua me humilem. Que verba? hec:I
I ¶Codd. : PL191
12 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
Numérotation du verset Ps. 16,7 
VIII
prol.|
marg.| Mirifica misericordias tuas. [AUGUSTINUS.] Mira sunt que nova sunt. Hec sunt que in carne Christus gessit mirantibus Iudeis. Et est, mirifica misericordias, id est fac nova que et mali mirentur, ne vilescant misericordie, et ne minus amentur. Tu dico qui salvos facis sperantes in te.J
J ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,8 
IX
prol.|
marg.| 32 A resistentibus dextere tue [AUGUSTINUS.] id est ab illis qui resistunt dextere tue, id est favori quo mihi faves. [Casiod.] Vel dextere tue, id est mihi Filio tuo. Et custodi me ut pupillam oculi, id est custodi me secundum humanitatem. [AUGUSTINUS.] Pupilla enim perexigua est, et tamen per eam acies luminis dirigitur, quo lux et tenebre diiudicantur. Sic per humanitatem Christi deitas discernens est inter homines bonos et malos, quia eos qui fidem humanitatis habent, in sorte bonorum, alios vero in consortio malorum adnumerat. [CASSIODORUS.] Hanc autem petit custodiri hoc modo,K
K ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,X 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 16,9 
prol.|
marg.| [AUGUSTINUS.] Protege me, ut gallina pullos suos sub umbra alarum tuarum [CASSIODORUS.] id est in munimento caritatis et misericordie tue. Misericordia enim et caritas sunt ale Patris, quibus nos protegit. Protege dico, a facie, id est ab instantia impiorum, id est demonum et Iudeorum qui me afflixerunt, sic,L
L ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,XI 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 16,10 
prol.|
marg.| Inimici mei [CASSIODORUS.] scilicet Iudei, circumdederunt consiliis animam meam, id est vitam, volentes eam tollere, et adipem suum concluserunt [AUGUSTINUS.] id est letitia sua pingui cooperti sunt, postquam {191.182A} cupiditas eorum de scelere satiata est. Capto enim Christo letitiam pinguedine intus conceptam extra ostentarunt. [ALCUINUS. CASSIODORUS.] Vel a simili animalium, que ex adipe inflantur et sunt lasciva, dicit, adipem suum concluserunt, id est superbiam retinuerunt, non macri, id est non humiles, sed inflati superbia. Vel adipem suum concluserunt, id est pinguem et carnalem sensum retinuerunt. Vel adipem suum concluserunt, sceleribus saginati, veram intelligentiam amiserunt. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Unde restat superbia loqui. Et ideo os eorum locutum est superbiam dicendo: Ave, rex Iudeorum (Mt. 27), et huiusmodi. [CASSIODORUS.] Os dicit non cor, quia sepe iniqui quod ore defendunt, corde damnant. Sequitur: EtM
M ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,11 
XII
prol.|
marg.| {182B} Proiicientes me [AUGUSTINUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] extra civitatem, quasi locus de me macularetur. Pravi coloni quia prius servos in vinea missos occiderunt (Mt. 21), nunc me Filium et heredem (ibid.) circumdederunt in cruce, non obsequio, sed furore, quasi ad spectaculum convenientes, et hoc ideo, quia statuerunt oculos suos, scilicet cordis in terram, scilicet ne perderent locum et gentem. Dixerunt enim: Si dimittimus eum sic, totus mundus abit post eum, et venient Romani, et tollent locum et gentem (Io. 11). Vel statuerunt oculos suos declinare in terram [AUGUSTINUS.] id est intentionem cordis {191.182C} sui, in terrena declinaverunt, putantes eum pati malum qui occidebatur, et se nullum qui occidebant. Et quasi quis diceret: Unde eis hec opportunitas? Respondet:N
N ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,12 
XIII
prol.|
marg.| Susceperunt me [ALCUINUS.] id est avide acceperunt me a Deo, cuius dispositio erat ut moreretur; [REMIGIUS, CASSIODORUS.] vel a Iuda traditore, vel a iudice Pilato. Qui? principes qui erant sicut leo, id est diabolus paratus ad predam, qui circuit querens quem devoret (1Pt. 5) [CASSIODORUS.] id est comparandi erant leoni diabolo, quo auctore faciunt. Et {191.182D} non tantum principes [AUGUSTINUS.] sed et populus qui erat sicut catulus leonis, id est filius diaboli, cui dictum est: Vos ex patre diabolo estis (Io. 8) habitans in abditis, id est permanens et cogitans in insidiis [CASSIODORUS.] quia mos est malis vota tegere, ut latenter possint perficere. [AUGUSTINUS.] Cogitabant ergo insidias quibus circumvenirent et perderent iustum.O
O ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,13 
XIV
prol.|
Numérotation du verset Ps. 16,14 
prol.|
marg.| Exsurge, Domine. [CASSIODORUS.] Pars tertia, ubi de retributionibus suis et adversariorum est oratio, quasi13 : [AUGUSTINUS.] Illi ita, sed tu, o Domine, qui videris dormire, et iniquitates hominum non curare {191.183A} exsurge ad vindictam contra Iudeos, et preveni eum populum, vel eos, scilicet Iudeos; a simili currentis dicit. [ALCUINUS.] Currit enim populus, ut crucifigat; currit Deus Pater ut vindicet; sed Deus prevenit excecando. Nemo enim non prius in se quam in alium peccat, id est quisque peccando prius se ledit quam alium. Et est preveni eum [AUGUSTINUS.] id est factum eorum vindicta excecationis preveniat, et ita subverte eos. Vel supplanta eum, a simili luctantis, id est inefficaces fac, et deiice eos, ut locum et gentem perdant, pro quibus retinendis Christum occiderunt. Unde subdit:P
P ¶Codd. : PL191
13 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 16,XV 
prol.|
marg.| {191.183B} Domine, a paucis de terra, sed de se interponit eripe animam meam, quasi14 : [AUGUSTINUS.] Illos supplanta, sed eripe animam meam ab inimicis, diabolo, resuscitando me a morte illata ab impiis. Deinde exponit quod dixerat, eripe frameam tuam ab inimicis manus tue, anima mea et framea tua, quam manus, id est eterna virtus tua assumpsit, ut per eam regna iniquitatis debellet, et iustos dividat ab impiis hic affectu, in futuro etiam loco. Hanc ergo eripe animam meam ab inimicis manus tue, id est virtutis tue, id est ab inimicis meis, qui sum manus tua. Domine, a paucis , postquam oravit pro sua, subdit de adversariorum retributione, et exsequitur quod dixerat, supplanta, quasi {191.183C} dicat, supplanta eos, hoc modo: O Domine, perdes eos de terra, vel dispartire eos in vita eorum, alia littera quasi15 : Domine, perdes eos de terra, quam inhabitant, et dispartire eos per totum orbem in ista vita, quam solam suam putant qui de eterna desperant. Non solum autem erit eis hec pena visibilis, sed de absconditis tuis adimpletus est venter eorum, id est de peccatis que tamquam tenebre a lumine veritatis tue absconduntur, plena est memoria eorum, ut obliviscantur Deum.Q
Q ¶Codd. : PL191
14 quasi] + dicat PL
15 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 16,XVI 
prol.|
marg.| [AUGUSTINUS.] Saturati sunt filiis operibus malis. Filios enim opera intelligimus: et sicut bona opera bonos filios, ita malos mala. [HIERONYMUS.] Vel saturati sunt porcina, {191.183D} id est immunditia, concultantes margaritas sermonum Dei.R
R ¶Codd. : PL191
marg.| Aliter ab illo loco, Domine, a paucis, et legitur littera nostra, O Domine, divide eos, id est Iudeos, a paucis, id est ab electis, secundum mores quibus sordescunt. [ALCUINUS.] Vel a paucis fidelibus, qui monitu angeli, imminente Iudeorum exterminio, in regnum Agrippe secesserant, ubi tuti manserunt. [ (4)] Iudeos dico, sublatos de terra, pro qua me occiderunt. Illos, inquam, divide per orbem. Et hoc in vita eorum presenti. Quid ergo post hanc vitam erit eis? omnimoda miseria. De absconditis tuis, quasi dicat merito hec eis, quia de absconditis {191.184A} tuis, id est de immunditiis, quas utique Deus non novit, id est prohibet. Adimpletus est venter eorum, id est satiata est carnalitas eorum. [CASSIODORUS. ALCUINUS.] Vel in bono potest accipi, de absconditis tuis, id est de preceptis legis, et miraculis Christi. [CASSIODORUS.] Venter, id est carnalis sensus, eorum adimpletus est, quibus bonis etsi pasti fuerint, tamen saturati sunt porcina, id est immunditia, et reliquias suas, scilicet reliquias peccatorum dimiserunt parvulis suis [AUGUSTINUS. HIERONYMUS.] id est posteris, clamantes: Sanguis eius super nos, et super filios nostros. [ALCUINUS.] Vel saturati sunt filiis, id est ad opus filiorum. Et est similitudo a re, que non est. Nullius enim dape filii saturantur, et ita saturati sunt, quod dimiserunt reliquias suas, {191.184B} scilicet reliquias maledictionis parvulis suis, id est posteris suis. [REMIGIUS.] Vel saturati sunt de absconditis, id est de peccatis. Et hoc filiis, id est ad utilitatem filiorum, qui sunt reliquie salvande, de quibus dixit Isaias: Reliquie Israel salve fient (Is. 10). Unde et hic subdit, et dimiserunt reliquias suas suas parvulis suis, id est posteris suis, de quibus erunt ille reliquie. Sequitur:S
S ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 16,15 
XVII
prol.|
marg.| Ego autem, quasi16 : [AUGUSTINUS.) Illis ita continget; ego autem, qui non apparui eis, qui corde sordido et tenebroso, lucem veritatis et sapientie non vident, in iustitia tua, id est secundum iustitiam tuam, apparebo conspectui tuo, vel in conspectu {191.184C} tuo; et cum illi saturati sint immunditia, ut me non cognoscerent, ego satiabor, munditia, id est in his qui me intelligunt, id est in sanctis, cum apparuerit, vel dum nanifestabitur sanctis in iudicio gloria tua eterna.T
T ¶Codd. : PL191
16 quasi] + dicat PL


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 16), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 29/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_16)
Signaler un complément d'information

Notes :