Glossa magna

Psalmus 62

Numérotation du verset Ps. 62,1 

¶Psalmus David
¶Codd. : (Ps. 62) D14 D30 Cbg150 ω1 Rusch Ps-G
cum esset in deserto Idumee1.
1 Idumee D30 ] Iudee Ps-G D14 , + Vox Ecclesie de Christo D30
Numérotation du verset Ps. 62,2 I

Deus Deus meus ¦
ad te de luce vigilo.
Numérotation du verset Ps. 62,II 

Sitivit
in te anima mea ¦
quam
multipliciter
tibi
caro mea.
Numérotation du verset Ps. 62,3 III

In terra deserta
et2 invia et inaquosa† sic
2 et D14 Cor2 (interponitur secundum hebr. et anti. et Ieronimum et grecum hec coniunctio) Rusch Weber ] om. Ps-G ( V ) D30 ω 1 ΩP ΩS Ed1530Ps-Med.
in sancto
apparui tibi ¦
ut viderem
virtutem tuam et gloriam tuam.
Numérotation du verset Ps. 62,4 IV

Quoniam melior est misericordia
tua
super vitas ¦
labia mea laudabunt te.
Numérotation du verset Ps. 62,5 V

Sic benedicam te
in vita mea ¦
et3 in nomine tuo
3 et plerique codd. et edd. D14 D30 ω 1 Rusch Ps-R ] om. Ps-G (R F C I²Q² ΦR²GVP G² K ΨB) cum graec. hebr.
levabo manus meas.
Numérotation du verset Ps. 62,6 VI

Sicut adipe et pinguedine4
4 pinguedine plerique codd. et edd. D14 D30 Cbg150 ω1 Rusch] pinguidine Ps-G
repleatur
anima mea ¦ et labiis5 exultationis
5 labiis Ps-G (ΨB² V D ) D14 D30 Cor2 (Ieron. et novi) Ω ω 1 Rusch edd labia Ps-G Cor2 (anti. quidam)
laudabit
os meum.
Numérotation du verset Ps. 62,7 VII

Sic6
6 Sic Ps-G (F ΨB) ΩS ΩP Rush Ed1530 cum Ps-R ] Si Ps-G (R I) D14 D30 Cbg150 ω 1 Cor2 (non est ibi SIC sed SI )
memor fui tui super stratum meum† 7
7 <divisio.> meum+ ω 1] D14² D30²
in matutinis
meditabor in te ¦ 8
8 meditabor D30 ω 1 Rusch ] meditabar Ps-G (R)
Numérotation du verset Ps. 62,8 

quia fuisti adiutor meus.
Numérotation du verset Ps. 62,VIII 

Et
in velamento9 alarum tuarum
9 velamento] umbra Cbg150 (cum Ps-H)
exultabo†
Numérotation du verset Ps. 62,9 

adhesit
anima mea post te ¦
me suscepit
dextera tua.
Numérotation du verset Ps. 62,10 IX

Ipsi vero
in vanum
quesierunt animam meam† introibunt
in inferiora terre ¦
Numérotation du verset Ps. 62,11 

tradentur
in manus
gladii partes vulpium
erunt.
Numérotation du verset Ps. 62,12 X

Rex vero
letabitur
in Deo† laudabuntur
omnes qui iurant10
10 laudabuntur omnes qui iurant D14* D30 ω 1 Rusch ] laudabitur omnis qui iurat Ps-G D14²
in eo ¦ quia
obstructum est os loquentium iniqua.

Psalmus 62

Numérotation du verset Ps. 62,1 
prol.|
prol.| {569D} Deus, Deus meus. Titulus: Psalmus David cum {191.570D} esset in deserto Idumee. Sicut legitur in libro Regum David fugiens a facie Saul abscondit se in deserto {191.571A} Idumeorum, de quo non agit psalmus, sed de significato. [ALCUINUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Per David enim intelligitur Ecclesia, que ariditate seculi, velut in deserto sitit, et misericordiam a Deo piis precibus expetit, donec eterna capiat, docens nos suo exemplo bene conversari in medio huius prave et perverse nationis. Et est sensus: Psalmus iste attribuitur David, id est Ecclesie, que hic loquitur. Psalmus dico habitus de hoc quod sustinuit, cum esset in deserto Idumee, id est in deserto huius seculi, ubi sunt. Et accipitur psalmus iste ex persona capitis et membrorum. Vox enim ipsius nostra est, et nostra ipsius.
marg.| Intentio monet recte conversari in medio prave nationis. Modus: Bipartitus est psalmus. Primo, dicit Ecclesia quomodo se habeat {191.571B} in deserto huius seculi, scilicet sponsa Deum videre desiderat, quem et laudat, et id amplius agere optat. Secundo exponit bona malaque utriusque partis, ibi sic memor fui. Ecclesia ergo necessitatibus huius vite estuans ait: OA
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 62,2 
I
prol.|
marg.| Deus [ALCUINUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] communis omnium per potentiam, qui es Deus meus quodam modo specialiori, scilicet per cultum et sanctum desiderium. Vide affectum pie deprecationis, per hanc geminationem, vigilo ad te de luce, vel diluculo, alia littera, id est matutinali hora ad litteram, quando resurrexit Christus, scilicet ut tunc eum laudet Ecclesia, quando exemplo sue resurrectionis {191.571C} eam ad resurgendum animavit. Inde est quod psalmus iste in matutinis laudibus cantatur.
marg.| Vel ita secundum moralem sensum, ubi per lucem lux gratie intelligitur, que nos vigilare facit ad Deum. Alius enim vigilat ad Deum, scilicet qui vere Dei memor est; alius dormit ad Deum, scilicet qui Deum obliviscitur; alius dormit mundo, vel ad mundum, dum mundi obliviscitur; alius vigilat ad mundum amans ipsum. Ideo dicit iste, vigilo ad te, dum scilicet mundo dormio, non amans que mundi sunt, sed te solum desiderans. Econtra ad Deum dormit, qui Deum obliviscitur, terrenis deditus. Vigilo dico, et hoc, de luce, quia suboritur mihi lux gratie. Non enim vigilares, nisi lux oriretur que te {191.571D} excitaret. Dico vigilo, ad te, et sitio anima et corpore. Et hoc est, etB
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 62,II 
prol.|
marg.| Anima mea sitivit [AUGUSTINUS.] Multis de causis, unum et beatum esse quod est in te, Alii alia desiderant, sed anima mea, non nisi ad te. Anima sitivit multis de causis, sed de pluribus sitivit caro. Et hoc est quam multipliciter, id est pro multiplici defectu, sitivit tibi non alii rei, caro mea, que plus eget. Patitur enim multos defectus, mutat etiam etates, que etiam resurrectionem sitit, quia et ei promittitur resurrectio quam desiderat, quomodo anime nostre beatitudo. Vel de presenti sic: quam multipliciter sitivit tibi pro presentibus caro {191.572A} mea. Sitit enim et hic caro Domini, dum ab eo querit necessaria, hic; deinde subdit ubi sitiat.C
C ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 62,3 
III
prol.|
marg.| In terra deserta. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Hic sitiendum est. Hoc seculum est desertum, hoc est Idumea. Unde titulus agit, quod bene dicitur terra deserta, ubi scilicet nullus sanctorum habitat. Addit et invia, quia non est ibi via, unde exeas, et inaquosa, quia, dum moraris, non est ibi aqua. Malum est hoc desertum, horribile et timendum; sed tamen Deus hic fecit tibi viam, scilicet Christum, qui est via, veritas et vita (Io. 14), et misit aquam verbi sui, Spiritu sancto implens predicatores, {191.572B} ut fieret in eis fons aque salientis in vitam eternam (Io. 4): sic in sancto. quasi1 : Sitivit anima mea et caro, et sic, tunc apparui tibi: in sancto desiderio, id est per sanctum desiderium. Nisi enim quis prius deficiat in malo, numquam pervenit ad bonum, quod Deus est. Et apparui tibi non dico, ut videres me, quia omnia vides; sed ut viderem virtutem tuam, et gloriam tuam, id est Christum. quasi2 : Vidisti me, ut viderem te. Nemo enim videt Deum, nisi prius Deus appareat, id est a Deo videatur. Sol enim luce sua facit nos videre, ita et Deus. Ergo in sancto desiderio appareamus Deo, ut ipse appareat nobis. Cui ergo non appareat Deus, sit in sancto desiderio; et apparebit ei Christi maiestas et equalitas, quam cum Patre {191.572C} habet, etsi homo fuit. Ideo hec omnia sic ago,D
D ¶Codd. : PL191
1 quasi] + dicat PL
2 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 62,4 
IV
prol.|
marg.| Quoniam melior est misericordia tua [AUGUSTINUS. ALCUINUS. AUGUSTINUS.] id est vita gratie, que per misericordiam non per merita datur super vitas humanas, etsi longe et prospere sint: que multe sunt, ut vita militis, agricole et ceterorum. Melius est quod das correctis, quam quod eligunt perversi. Labia mea. Post beneficia Dei laudem promittit, quasi3 : quia misericordia tua est super vitas, ideo labia mea laudabunt te ad proximum, de quo etiam sollicitor. Nisi preveniret me misericordia tua, non possem laudare te. Et sic labiis laudo.E
E ¶Codd. : PL191
3 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 62,5 
V
prol.|
marg.| {191.572D} Sic etiam benedicam te iam in vita mea [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. Alcuin,] scilicet quam mihi donasti. Non in illa quam mihi elegi.
marg.| Vel ita: Quia misericordia tua est super vitas, sic, id est ideo benedicam te in vita mea, id est bene vivendo.
marg.| Vel ita, per misericordiam tuam laudabo te, et, sicut dedisti mihi per misericordiam laudare te, sic benedicam te in vita mea, id est misericordie tue tribuam vitam meam, in qua te laudabo. Et in nomine tuo, id est ad honorem tuum levabo manus meas in precibus, ad litteram. Levabo, etiam in bona opera, ut Christus suas in cruce pro nobis levavit, ut manus nostre, tam corporis quam bone operationis, extendantur {191.573A} ad Deum. In nomine Dei nempe levat manus qui bonis operibus insistens tensis manibus in figura crucis Deum orat. Unde Apostolus: Levantes puras manus in oratione sine ira et disceptatione (1Tim. 2). In huius rei figuram precessit quod Moyses fecisse in Exodo legitur, qui, dum in oratione levaret manus ad Dominum, populus Dei vincebat Amalec; dum vero deponebat manus, superabatur Israel (Ex. 13), quia, dum aliquis bona opera operatur pro celestibus, vincit Amalec, id est demonum turbam, sanguinem nostre perditionis lingentem; dum autem deponit manus, id est pro terrenis operatur, vincitur ab Amalec.F
F ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 62,6 
VI
prol.|
marg.| Sicut adipe etc. [AUGUSTINUS. HIERONYMUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Hoc est quod petitur levatis in oratione manibus. quasi4 : Levabo manus, et hoc petam: Utinam anima mea repleatur sicut adipe et pinguedine. Hec ad litteram olim placebant Deo in sacrificiis. Adeps in intestinis, pinguedo est in carne. Sub horum velamine quedam spiritualia optat. Per adipem enim intelligitur sapientia, que in abscondito est, que est pinguedo anime, sine qua anima macrescit,
4 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita exilis est, ut in bonis operibus cito deficiat. Per pinguedinem intelligitur fortitudo spiritus, vel pia alacritas. Et ideo apposuit, sicut, non dixit simpliciter, adipe et pinguedine. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. HIERONYMUS. {191.573C} GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS.] Et est, anima mea repleatur sicut adipe et pinguedine, scilicet scientia et pia alacritate, vel fortitudine spiritus repleatur hic, ubi sitis est, et oratio levatis manibus; cum sitis transierit et oratio, tunc succedet laudatio. Unde subdit, et labiis. quasi5 : Dico impleatur anima, et sic laudabit te os meum labiis exsultationis, pro pura conscientia, cuius comes est exsultatio. Vel secundum aliam litteram, et labiis exsultationis laudabo nomen tuum. Idem sensus. Sicca enim labia laudare non possunt.
5 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita, ut totum de futuro accipiatur, et accipitur pro eodem adeps et pinguedo, scilicet pro eterna iucunditate. Et est, repleatur anima mea sicut adipe et pinguedine, id est felici iucunditate, que erit in eterna saturitate; et tunc, labiis {191.573D} exsultationis laudabit nomen tuum.G
G ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 62,7 
VII
prol.|
Numérotation du verset Ps. 62,8 
prol.|
marg.| Si memor. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Secunda pars, ubi exponuntur bona et mala utriusque partis, scilicet contra difficultates seculi, quas hic patitur. Dicit securitatem suam esse ex Deo, in qua memor est eius, memorans inimicos perituros, et regem cum sanctis letaturum. quasi6 : Laudabit te os meum, quia et in stratu, et mane memor fui tui super stratum meum, id est in quiete prosperitatis, ne ipsa dissolveret, et faceret oblivisci Deum. Et si memor fui tui in quiete, tunc in matutinis quoque, id est bonis actibus, meditabor {191.574A} in te, scilicet, per mane actus accipiuntur, quia mane quisque incipit bene operari. Et bene ait, si in stratu, et in mane. Si enim non es memor in quiete nec in actione. Si vero in otio, tunc et in operatione. Ne in ea deficiat, ideo addit, ostendens quare non deficiat, et sit memor, quia fuisti adiutor meus. Nisi enim adiuvet Deus hic, bona implere non possumus.
6 quasi] + dicat PL
marg.| Vel ita iuxta moralem sensum, et convenit in parte cum precedenti sententia. quasi7 : Laudabo, si, id est quia memor fui tui super stratum meum. Per stratum in quo quiescimus prospera accipe, in quibus iste est memor Dei, quod vix homo facit. Et meditabor in te in matutinis, id est luce gratie mihi illucescente. In nocte enim mala fiunt; sed Christo monstrante, tamquam in luce, {191.574B} bona debemus facere. Nemo autem in mane operatur, nisi qui in Christo operatur. Ergo in matutinis, id est in luce Christi, meditabor in te, ut supra dixit, de luce vigilo ad te, ut filius lucis, id est Christi, ad auctorem lucis vigilet, id est Deum. Ideo in te, quia fuisti adiutor meus, in periculis Idumee.H
H ¶Codd. : PL191
7 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 62,VIII 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 62,9 
prol.|
marg.| Et si quid occurrerit exsultabo in bonis operibus, in velamento alarum tuarum, id est in protectione tua, quia pullus sum. Et ideo, si non protegis, milvus rapit. Ideo exsultabo, quia adhesit caritate, anima {191.574C} mea post te, id est ita adhesit tibi caritate, ut te pre se diligeret. [ALCUINUS.] Vel post te, scilicet ut sequatur te, nolens preire, ut Petrus voluit (Mt. 16). Ideo exsultabo, ideo adhesit, quia me suscepit alis tegendum, a periculis dextera tua, id est propitiatio tua.I
I ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 62,10 
IX
prol.|
Numérotation du verset Ps. 62,11 
prol.|
marg.| Ipsi vero [GLOSSA INTERLINEARIS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] quasi notabiles, in vanum, quia evasi, quesierunt animam meam. Vel hoc in persona totius Christi, id est capitis et corporis, dicitur. quasi8 : Ideo exsultabo, quia me totum Christum suscepit dextera tua, id est sapientia tua, verbum tuum. In Christo enim {191.574D} homine sapientia Dei est, et nos in illo sumus, et cum illo assumpti sed diverso modo: ille, per unionem persone; nos, per adoptionem. Et ideo, in vanum vero, id est in vanitate, quesierunt animam meam, in qua omnes vivunt. Hec est anima Christi, quia nil fecerunt anime Deo connexe, querentes eam perdere. Ipsi, scilicet quilibet persecutores, et maxime Iudei in malitia notabiles, qui in capite et in apostolis, animam nostram quesierunt. Et ideo introibunt, animo et desiderio, in inferiora terre, id est in terrenitatem. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS. HIERONYMUS. AUGUSTINUS.] Timuerunt enim perdere terram, et ideo occiderunt Iesum, et ierunt sub terram, que eis proposita dominata est; non ad celos vecti, a terra sorbentur. Male cogitationes eorum, quia de terra sunt nate, {191.575A} in ima terre, quasi in coenum vergunt. Et tamen accidit eis quod timuerunt, quia et post terram perdiderunt. Unde sequitur: Tradentur etc. quia expugnati sunt ab hostibus. Vel introibunt in inferiora terre, id est in infernum, et propterea tradentur hic in manus gladii, id est potestatem Titi et Vespasiani, et partes vulpium erunt, id est principum seculi, qui vulpibus comparantur, ut Dominus dicit de Herode: Dicite vulpi illi etc. (Lc. 13) Partes horum inquam erunt Iudei, quia Christum regem noluerunt habere, dicentes: Non habemus regem nisi Cesarem (Io. 19). [CASSIODORUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] Agnum reiecerunt, vulpem tenuerunt. Vel per vulpes, dolosi intelliguntur. Partes ergo vulpium sunt, dum se dolosis prava voluntate coniungunt. Vel {191.575B} partes vulpium, id est demonum erunt.J
J ¶Codd. : PL191
8 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 62,12 
X
prol.|
marg.| Rex vero [AUGUSTINUS. CASSIODORUS. AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] id est Christus, qui vere est rex quem reiecerunt Iudei, letabitur, etsi visi sunt superasse, in Deo Patre. Unde: Ego in Patre, et Pater in me est (Io. 14). Et laudabuntur, id est laudabiles erunt, qui Christum non vulpem elegerunt, omnes qui iurant in eo, id est qui ei pollicentur, et vovent bonam vitam. Et nota quod ait, iurant in eo, non dicit per eum, ne per eum imperare videatur iuramentum; sed ait, qui iurant in eo, promittendo ei obsequium. Post causam {191.575C} letitie subdit, quia obstructum est, vel oppilatum est, id est obstruetur in iudicio, ubi omnis iniquitas victa obmutescet, os loquentium iniqua, id est Iudeorum et paganorum, quia ipsi tunc destruentur, non Christiani. Nota quia in his duobus versibus confert bona et mala diversarum partium.K
K ¶Codd. : PL191


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 62 ), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 03/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_62)
Signaler un complément d'information

Notes :